به گزارش گروه دفاعی امنیتی دفاعپرس، پیشنشست پنجم از اولین همایش «بسیج، توسعه و امنیت پایدار در منطقه جنوب شرق کشور» با عنوان «عوامل ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی مؤثر در توسعه، پیشرفت همهجانبه و امنیت پایدار منطقه جنوبشرق کشور» با حضور «رسول افضلی» استاد دانشگاه تهران، «مسعود مصدق» عضو هیئت علمی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، «حمید حسنپور» رئیس پژوهشکده دفاع مقدس دافوس آجا و تعدادی از استادان، پژوهشگران و دانشجویان، در سالن شهید فلاحی دافوس ارتش برگزار شد.
«حمید حسنپور» دبیر علمی نشست، در این پیش نشست با اشاره به اهمیت منطقه جنوب شرق کشور اظهار کرد: اساساً پرداختن به مسائل و موضوعات منطقه جنوب شرق کشور حائز اهمیت است چراکه جنوب شرقی ایران، صرفاً یک نوار جغرافیایی نیست، بلکه نقطه اتصال تاریخی، اقتصادی و استراتژیک ایران با آبهای بینالمللی و قلب تپنده اقتصاد ملی اعم از انرژی و تجارت محسوب میشود؛ به طوری که بسیاری از تحلیلگران این منطقه را دروازه توسعه کشور میدانند.
وی افزود: این منطقه مهم و حیاتی است به این دلیل که در منطقه ریملند و سرزمین حاشیهای که اسپاکمن از آن صحبت میکند، واقع شده است. ریملند به منطقهای گفته میشود که دارای یک فضای جغرافیایی دو وجهی و ترکیبی از آب و خشکی است، جایی است که فرصت آفرین است و در واقع میتواند منشا تولید قدرت شود و به همین واسطه در معادلات استراتژیک بین المللی و منطقهای نقش تعیین کنندهای دارد.
رسول افضلی، استاد دانشگاه تهران نیز در ادامه به بیان اهمیت شرایط امنیتی منطقه جنوب شرق ایران پرداخت و تاکید کرد: پارادوکس امنیت و توسعه یک مسئله جهانی است و صرفا مخصوص ایران نیست، ولی بسیاری از مردم در فضای رسانهای، جنجالی را ایجاد و موضوع را به گونهای مطرح میکنند که گویا تنها مرزهای جنوب شرقی ایران دچار این چالش است در حالی که چنین چیزی نیست و اگر ما مطالعاتی را در زمینه مرزهای کشورها داشته باشیم، خواهیم فهمید که این به عنوان یک مسئله جهانی مطرح شده است.
وی ادامه داد: اما نحوه برخورد و مدیریت این مسئله خیلی مهم و حیاتی است. برابر بررسیهای به عمل آمده در کشورهای توسعهیافته، در پرداختن به دو موضوع توسعه و امنیت عمدتاً برجستگی وجه توسعه بیشتر مطرح بوده و این کشورها کمتر به وجه امنیت پرداختهاند؛ برای مثال هنگامی که به کشور آمریکا نگاه میکنیم، میبینیم که رویکرد این کشور در مرزها بیشتر رویکرد توسعهمحور بوده است، اما در مقابل، در کشورهای کمتر توسعهیافته، رویکرد قالب، امنیتی بوده است، اما این رویکرد سببی نداشته و این مرزها هرگز امن نشدهاند.
وی با بیان اینکه تحقیقات بنده در مرزهای جنوب شرق کشور، بیشتر روی رشد قاچاق مواد مخدر بوده که بهعنوان یک نماد ناامنی در این منطقه برای مرزها در نظر گرفته شده است، گفت: با توجه به مرزهای طولانی با کشورهایی مانند افغانستان و پاکستان، سیاستمداران مجاب شدهاند که صرفاً سیاستهای نظامی و امنیتی را در این مناطق در پیش بگیرند و ما در این مدت به جای سیاستهای نظامی و امنیتی، هیچ سیاست جدیدی را جایگزین نکردهایم. اگر ما نتیجه این سیاستها را در طول این ۴۵ سال در نظر بگیریم، در مییابیم که رشد قاچاق مواد مخدر بیشتر شده است و این نیازمند یک تامل علمی و پژوهشی است تا علت رشد قاچاق مواد مخدر مشخص و راهکارهای مناسبی را برای مقابله با آن در نظر گرفت.
مسعود مصدق، عضو هیئت علمی دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش نیز در ادامه این نشست با طرح این پرسش که چرا علیرغم ظرفیتهای جغرافیایی و ژئوپلیتیکی که در منطقه جنوب شرق کشور وجود دارد این منطقه همچنان توسعه نیافته باقی مانده است؟، گفت: برای پاسخ به این سوال ابتدا باید بدانیم به چه منطقهای، منطقه ژئواستراتژیک گفته میشود؟ منطقه ژئواستراتژیک منطقهای است که از ترکیب ویژگیهای ژئو پلتیکی در کنار وجود منابع طبیعی ساخته میشود. آیا وجود این دو ویژگی برای نامگذاری منطقه ژئواستراتژیک کافی است؟ خیر! منطقه ژئواستراتژیک باید دارای سه ویژگی ژئوپلتیکی، منابع طبیعی و مدیریت فضای جغرافیایی باشد.
وی افزود: با رویکرد ژئوپلتیک انتقادی آن چیزی که در صحنه عملی میتواند قدرت ایجاد کند، صرفاً عوامل جغرافیایی نیست، بلکه تصمیمات سیاسی در یک کشور است؛ بنابراین باید گفت علت عقبافتادگی در این منطقه علیرغم وجود عوامل ژئوپلتیکی و طبیعی، آن است که نهادها در کشور ما اعم از نهادهای سیاسی و نهادهای اقتصادی، نهادهای فراگیر نیستند. اگر ما میخواهیم در منطقه از وضعیت و شرایط جغرافیایی استفاده کنیم و به توسعه برسیم، باید با واقعیتها کنار بیاییم و بدانیم که آنچه که قدرت تولید میکند، گفتمان است و گفتمان یک طرفه نتیجهاش، فقر مطلق در جنوب شرق کشور است و این یعنی ما نتوانستیم از ظرفیتهای موجود در آن استفاده کنیم.
این رویداد تخصصی، فرصتی است برای تبادل نظر و ارائه یافتههای پژوهشی در حوزههای ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک، توسعه و امنیت پایدار در منطقه جنوب شرق ایران اسلامی.
انتهای پیام/ 281
