به گزارش گروه دفاعی امنیتی دفاعپرس، امیرسرتیپ «محمد احدی» رئیس روابط بینالملل و دیپلماسی دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با حضور در گفتگویی پیامهای منطقهای و بینالمللی «رزمایش مشترک ضد تروریسم سهند ۲۰۲۵» را تشریح کرد.
متن کامل این گفتوگو به شرح زیر است:
عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای، برگزاری رزمایش مشترک سهند ۲۰۲۵ و نکته مهم در اولین قدم و اولین سوال این گفتوگو، هدف برگزاری و ضرورتهای برگزاری این رزمایش در مقطع فعلی است.
برگزاری رزمایشهای بینالمللی همواره دو جنبه مهم سیاسی و نظامی دارد. رزمایش اخیر نیز همچون سایر رزمایشها از اهمیت سیاسی ویژهای برخوردار است؛ چرا که بهعنوان یک رزمایش چندجانبه در چارچوب سازمان همکاری شانگهای، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران میزبانی آن را بر عهده دارند. اعلام آمادگی ایران برای میزبانی این رزمایش، بهویژه پس از دورهای که کشور درگیر جنگ و دفاع مقدس بود، نشاندهنده ارتقای توان دفاعی و آمادگی نیروهای مسلح برای حضور فعال در عرصههای بینالمللی است. حضور بیش از ۱۰ کشور جهان در این رزمایش، بیانگر دستیابی نیروهای مسلح ایران به سطح بالایی از آمادگی و اعتماد به نفس در سطح منطقهای و جهانی است.
وجه دیگر اهمیت این رزمایش، حضور کامل اعضای سازمان همکاری شانگهای است. این سازمان سالانه بیش از ۲۰ رویداد نظامی و امنیتی را برنامهریزی و اجرا میکند، اما در رزمایش اخیر همه اعضا بدون استثنا حضور یافتند. همچنین تعدادی از کشورهای همسایه نیز دعوت ایران را پذیرفتند و در این رزمایش شرکت کردند. این حضور گسترده، معنای سیاسی و امنیتی متفاوتی دارد و جایگاه ایران را در سازمان تقویت میکند.
از زمان عضویت کامل جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای حدود دو سال میگذرد. میزبانی این رزمایش نشاندهنده اعتماد اعضا به توانایی ایران در مدیریت رویدادهای بزرگ نظامی و امنیتی است و همچنین بیانگر اعتماد به نفس نیروهای مسلح کشور در پذیرش چنین مسئولیتی.
ماهیت اصلی رزمایش نیز ضدتروریستی است. جمهوری اسلامی ایران طی بیش از یک دهه درگیر مبارزه مستقیم با تروریسم در منطقه بوده و تجربیات ارزشمندی در این زمینه کسب کرده است. این سابقه برای همه کشورها روشن است و دستاوردهای ایران در حوزه مهارت و تجربه نظامی، بارها در تعاملات بینالمللی مورد توجه قرار گرفته است. به همین دلیل، در سازمان همکاری شانگهای و سایر محافل بینالمللی، نگاهها به سمت بهرهگیری از تجربیات ایران در مبارزه با تروریسم معطوف میشود.
یک نکتهای را اشاره کردید و بر آن تاکید داشتید، موضوع مهم مقابله با تروریسم و حضور تمام اعضا در این رزمایش. اگر بخواهیم یک نگاهی بیاندازیم به یک تقسیم کار، بین جمهوری اسلامی ایران و اعضا در برگزاری این رزمایش، مهمترین نکاتی که شما مدنظر قرار میدهید و یادآور میشوید که هم برای جمهوری اسلامی ایران در عرصه منطقهای و هم در عرصه بین المللی حائز اهمیت است کدام است؟
رزمایشهایی که بهصورت مشترک و چندجانبه با مشارکت کشورهای مختلف برگزار میشود، هرچند میزبانی بر عهده یک کشور است، اما سایر اعضا در تمامی مراحل آن حضور و نقشآفرینی دارند. در این رزمایش، دستکم سه مرحله هماهنگی با حضور تیمها و هیئتهایی از کشورهای عضو انجام شد تا سناریو و مراحل رزمایش بهطور دقیق تنظیم شود.
در عرصه بینالمللی، حضور ۱۰ کشور و تمامی اعضای سازمان همکاری شانگهای در جمهوری اسلامی ایران نشاندهنده ثبات سیاسی، امنیت داخلی و آمادگی نیروهای مسلح کشور است. مهمتر از آن، این حضور تأییدی بر جایگاه پیشگام ایران در مبارزه با تروریسم است؛ چرا که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران همواره در خط مقدم این نبرد قرار داشتهاند و اکنون آمادگی دارند تجربیات و ظرفیتهای خود را در اختیار دیگر اعضا قرار دهند.
ما در این رزمایش از فناوری یا از سامانههای مشترکی که مورد استفاده کشورها باشد بهره برداری یا رونمایی کردیم؟
موضوع ما در این رزمایش رونمایی نیست. در رزمایشهای مشترک نیز معمولاً رونمایی انجام نمیشود؛ بلکه هر کشور توانمندیهای موجود خود را به میدان میآورد تا قابلیتهایش را به دیگران نشان دهد. هرچند شرکتکنندگان دوستان و شرکا هستند، اما آشنایی با ظرفیتهای یکدیگر موجب خرسندی و تقویت همکاریها خواهد شد. ما نیز در این رزمایش تمامی توانمندیهایی را که امکان ارائه در چارچوب محدود و محیط رزمایش وجود داشت، به نمایش گذاشتیم.
رزمایش در منطقه شمال غرب کشورمان برگزار شد، از روز سه شنبه با موضوعاتی کار خود را آغاز کرد و امروز که پنج شنبه است و امشب در مرحله نهایی کار خود را به پایان رساند. اگر بخواهیم صحبت کنیم از این که آنچه که اتفاق افتاده، چقدر در سطوح مختلف، در حوزههای متفاوت که مهمترینهای آنها مباحث امنیتی، نظامی و دفاعی است میتواند سطح تعاملات را، روابط ما را با کشورهایی که در این رزمایش شرکت کردند، افزایش بدهند، شما به کدام موارد اشاره میکنید؟
ما در سازمان همکاری شانگهای دستاوردهای متعددی در سطح منطقهای و بینالمللی کسب کردهایم. نخست آنکه جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تجربیات، دانش و قابلیتهای خود را در حوزه مبارزه با تروریسم با اعضای این سازمان به اشتراک بگذارد؛ این خود یک پیام روشن است. دوم آنکه ایران آماده است در نظام بینالملل، چه در سطح منطقهای و چه جهانی، در تأمین امنیت مشارکت فعال داشته باشد؛ این نیز پیام مهمی است که دیگران بهخوبی دریافت میکنند.
در حوزه روابط دوجانبه نیز اهمیت ویژهای وجود دارد. همه کشورهایی که در این رزمایش شرکت کردند، با توانمندیهای نیروهای مسلح ایران آشنا شدند و از این ظرفیتها بهرهبرداری کردند. همین امر زمینهساز توسعه روابط دوجانبه خواهد بود. همانطور که در دو سال گذشته و پس از عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای مشاهده شد، سطح همکاریها و تعاملات نظامی جمهوری اسلامی ایران با اعضای این سازمان نسبت به گذشته بهطور چشمگیری افزایش یافته و گستردهتر شده است.
من روی صحبت را میبرم به جمله بندیهای پایانی شما، عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاریهای شانگهای، بحث نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و ببینیم که در چه قالبهایی، در چه چارچوبهایی این همکاریها و این تعاملات آغاز شده و ادامه دارد به صورت مستمر، در موضوعات متفاوت؟
همانطور که مستحضر هستید، سازمان همکاری شانگهای ماهیتی امنیتی دارد. این ماهیت شامل دو بعد اصلی است: بعد نظامی و بعد انتظامی، و همچنین بخشی از امنیت نرم که نهادهایی مانند وزارت اطلاعات را در بر میگیرد. هرچند در گذر زمان بخشی از اهداف این سازمان به سمت همکاریهای اقتصادی نیز سوق یافته، اما محور اصلی فعالیتهای آن همچنان امنیتی باقی مانده است.
بر همین اساس، نیروهای مسلح نقش محوری در این سازمان ایفا میکنند؛ اگر نگوییم نقش اصلی، دستکم یکی از مهمترین نقشها بر عهده نیروهای مسلح کشورهای عضو است. در جمهوری اسلامی ایران نیز این مسئولیت بر دوش نیروهای مسلح کشور قرار دارد. بهطور معمول، بیش از بیست برنامه مشترک سالانه میان نیروهای مسلح اعضای سازمان همکاری شانگهای برگزار میشود که بیانگر گستردگی تعاملات امنیتی و نظامی در چارچوب این سازمان است.
جمهوری اسلامی ایران زمانی که عضو شده در این رزمایشها یا در این برنامهها حضور مستمر داشته است؟
از لحظهای که جمهوری اسلامی ایران به عضویت سازمان همکاری شانگهای درآمد، بهرغم آنکه تازهوارد محسوب میشد، توانست جایگاهی فعال و قابل توجه در میان اعضا پیدا کند؛ موضوعی که برای برخی کشورها جای تعجب داشت. این سازمان بیش از ۲۰ سال قدمت دارد و بسیاری از اعضا از آغاز در آن حضور داشتهاند، اما ایران توانسته در مدت کوتاه عضویت خود، حضوری پررنگ و مؤثر داشته باشد.
ما نهتنها برای رزمایش اخیر، بلکه برای چندین رویداد دیگر نیز اعلام آمادگی کردهایم. نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران حضور در رویدادهایی که در خارج از کشور برگزار میشود را بهطور جدی پیگیری کرده و مشارکت فعال دارند. با این حال، اهمیت اصلی در میزبانی رویدادهاست که ایران در این زمینه نیز عملکردی فعالانه داشته است.
بهعنوان نمونه، دو هفته پیش نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران میزبان همایش طب نظامی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بودند؛ همایشی موفق که با مشارکت گسترده اعضا همراه شد و ارتش جمهوری اسلامی ایران مسئولیت میزبانی آن را بر عهده داشت. اکنون نیز میزبانی رزمایش مشترک بر عهده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است و در آینده رویدادهای دیگری در دستور کار قرار دارد.
اعلام آمادگی کردید از سوی جمهوری اسلامی ایران؟
بله، برای فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و همچنین وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، هر کدام در حوزه تخصصی خودشان پیشنهادهایی ارائه کردهایم. در حوزه عملیات روانی، طرحهایی را مطرح کردیم و همچنین پیشنهاد ایجاد ساختار جدیدی در سازمان همکاری شانگهای دادهایم تا یکی از دفاتر آن در تهران مستقر شود؛ البته چون هنوز تصویب نشده، اعلام رسمی نمیکنم.
در کنار این، نشستهای فرهنگی را نیز پیشنهاد کردهایم. رزمایشی که اکنون در حال برگزاری است، ماهیت امنیتی دارد؛ علاوه بر آن، برای میزبانی یک رزمایش نظامی نیز اعلام آمادگی کردهایم که مذاکرات آن در جریان است و انشاءالله ارتش جمهوری اسلامی ایران اجرای آن را بر عهده خواهد داشت. برنامههای متعدد دیگری نیز در دست پیگیری داریم که همگی در راستای تقویت همکاریها و تعاملات با اعضای سازمان همکاری شانگهای دنبال میشوند.
قاب نشان دادن توان و دستاوردهای امنیتی کشورهای عضو شانگهای؛ اگر بخواهیم به این قاب بپردازیم و یک نگاه بیاندازیم به این قاب، یک پیام بسیار مهم را به دنیا مخابره میکند، چه به لحاظ استفاده از دستاوردها، چه به لحاظ استفاده از توانمندیها، چه تعاملاتی که میتواند منجر به ارتقاء و فعال سازی ظرفیتهای دیگر در این باب بشود. فکر میکنید این قاب مهمترین پیامی که مخابره میکند، چه پیامی است؟
سازمان همکاری شانگهای حدود یکسوم خاک کره زمین را دربر میگیرد و از نظر اقتصادی نیز نزدیک به ۴۰ درصد حجم اقتصاد جهان را شامل میشود. این گستره وسیع نشاندهنده ظرفیتهای عظیم منطقهای و بینالمللی این سازمان است. بسیاری از صاحبنظران بر این باورند که قدرت جهانی بار دیگر از غرب به شرق منتقل خواهد شد؛ موضوعی که امروز دیگر به یک اجماع فکری در میان تحلیلگران تبدیل شده است. این انتقال قدرت البته با مقاومتهایی همراه خواهد بود، چرا که شرق همواره بهعنوان مهد تمدن شناخته شده و اکنون بار دیگر در حال بازیابی جایگاه تاریخی خود در عرصه جهانی است.
روند انتقال فکر میکنم آغاز شده این نگرانیهای غرب به دلیل این انتقال سریع و پرقدرت این موضوع است.
بخشی از چالشهای موجود ناشی از همین نگرانیهاست، اما روند تغییر آغاز شده و قطعاً ادامه خواهد یافت. سازمان همکاری شانگهای و همکاریهای منطقهای میتوانند این روند را تسریع کنند، هرچند مقاومتهایی از سوی غرب برای کند کردن آن وجود دارد. با این حال، مسیر آغاز شده و در چنین شرایطی ضروری است که جمهوری اسلامی ایران جایگاه منطقهای خود را تثبیت کرده و برای امنیت منطقه سازوکارهای مؤثر ایجاد کند.
از ابتدای شکلگیری سازمان همکاری شانگهای، سه محور اصلی در حوزه امنیتی مطرح بوده است: مبارزه با تروریسم، افراطگرایی و جداییطلبی. این تهدیدات که از ۲۰ سال پیش وجود داشتهاند، همچنان کمابیش ادامه دارند و علاوه بر آن، تهدیدات جدیدی نیز پدید آمده و در آینده نیز با چالشهای دیگری مواجه خواهیم شد. بنابراین لازم است سازوکارهای منطقهای فعال شوند؛ سازوکارهایی که بر پایه فرهنگ مشترک و سرنوشت مشترک کشورهای عضو بنا شدهاند و میتوانند به تأمین امنیت منطقهای و حتی امنیت بینالمللی کمک کنند.
اگر بخواهیم روی صحبت شما بمانیم، روی بخشی از صحبت شما که اشاره کردید محورهای امنیتی سازمان همکاری شانگهای را وقتی یادآور شدید و تاکید داشتید که ما تهدیدات قدیمی را داریم، تهدیدهای جدید هم به اشکال جدید با روشهای متفاوت، با استفاده از تکنولوژیها و فناوریها به آنها اضافه شده، من را برد به آن سمت که آیا ما هم در بحث امنیتی، در موضوعات دفاعی، حتی در موضوعات نظامی در همکاری با کشورها از جمله کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای توانستهایم خودمان را به روز کنیم برای مقابله با این تهدیدات؟ اگر روزی از مبارزه با تروریسم صحبت میکردیم و به شکلی و به گونهای همکاریهای خودمان را تعریف کرده بودیم با کشورهای عضو شانگهای، الان با توجه به تهدیدات جدید و موضوعات متفاوت در این حوزه و همچنین دو محور دیگر، آیا توانستهایم در این رزمایش یا رزمایشهای مشابه این بتوانیم دستاوردهایی را که لازم است کسب کنیم و ظرفیتهایی که لازم است را به کار ببندیم؟
این رویدادها که توسط کشورهای مختلف میزبانی میشوند، هر کدام دستاوردهای خاصی به همراه دارند. برای نمونه، جمهوری اسلامی ایران طی دو سال گذشته در همایش طب نظامی دو کشور عضو سازمان همکاری شانگهای شرکت کرده و دستاوردهای ارزشمندی کسب کرده است؛ امسال نیز تجربیات و دانش خود را با دیگر اعضا به اشتراک گذاشتیم.
در حوزه رزمایشها، علاوه بر آشنایی با فناوریهای جدید مورد استفاده کشورهای عضو، تاکتیکها اهمیت بیشتری دارند. برگزاری رزمایش در ایران نیز برای ما آوردههای قابل توجهی دارد؛ چرا که تنها ارائهدهنده نیستیم، بلکه در طراحی سناریو و طرحریزی رزمایش بهصورت مشترک مشارکت میکنیم و از تجربیات دیگران بهرهمند میشویم.
نگاه ما به همکاریهای منطقهای فراتر از چارچوب فعلی سازمان همکاری شانگهای است. برخی کشورها نیز با این دیدگاه همنظر هستند و معتقدند میتوان وارد حوزههای جدید همکاری شد، هرچند این امر در سازمانهای بینالمللی زمانبر است. بهعنوان نمونه، در بیانیههای نشست وزرای دفاع سازمان همکاری شانگهای همواره بر رد یکجانبهگرایی و ضرورت حرکت جهان به سمت چندجانبهگرایی تأکید میشود؛ همان رویکردی که جمهوری اسلامی ایران سالها بر آن پای فشرده است.
در منطقه نیز تلاش داریم این سازوکارها را تقویت کنیم و مأموریتها و فعالیتهای سازمان را گسترش دهیم. برخی کشورها با این رویکرد موافق هستند و برخی دیگر با احتیاط برخورد میکنند که ناشی از سیاستهای خاص خودشان است. با این حال، همکاریهای منطقهای ما در حوزه دیپلماسی دفاعی محدود به سازمان همکاری شانگهای نیست و تعاملات متعددی در سطح منطقه دنبال میکنیم.
یکی از اهداف اصلی ما ایجاد سازوکارهایی برای تأمین امنیت در خلیج فارس توسط کشورهای منطقه و حاشیه خلیج فارس است؛ اعتمادسازی در این زمینه ضروری است. پیشرفتهای خوبی در حوزه روابط دوجانبه حاصل شده و این روابط میتواند زمینهساز اقدامات جمعی باشد. بهعنوان نمونه، رزمایش «کمربند امنیت دریایی» تاکنون پنج دوره در دریای عمان و شمال اقیانوس هند با حضور دو قدرت بزرگ نظامی، چین و روسیه، و چندین کشور دیگر برگزار شده است. این رزمایش در حال توسعه است و نمونهای از سازوکارهای امنیتی منطقهای به شمار میرود.
فرمایش کردید یک سری رزمایش مشترک برگزار کردیم و یک سری هم در دستورکاردارید که مهمترین موارد کدامها هستند؟
رزمایشی که در دستور کار داریم، رزمایش ماهیت امنیتی دارد.
سهند ۲۰۲۵؟
رزمایش «سهند ۲۰۲۵» ماهیتی امنیتی دارد و توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ـ که بهعنوان نیرویی با بیشترین تجربه در مبارزه با تروریسم در جهان شناخته میشود ـ اجرا شد. فرمانده کل قوا نیز تأکید کردند که سپاه پاسداران بزرگترین نیروی ضدتروریسم دنیا است و در این رزمایش توانمندیهای خود را به نمایش گذاشت. رزمایش بعدی اما ماهیتی نظامی خواهد داشت؛ سناریوی آن بر پایه عملیات نظامی طراحی میشود و برنامهریزیهای لازم برای اجرای آن در حال انجام است.
هر آن چه که اتفاق میافتد در سایه همکاریهای مشترک و در سایه توانمندیهای فردی جمهوری اسلامی ایران، صدرش و قله اش ارتقای توانمندیهای نظامی، دفاعی و امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران است. برای این که بدرخشد این پرچم برای خودش، در سطح منطقه و عرصه بین الملل، آن چه که اتفاق میافتد، چقدر این مهم را تحقق ببخشد؟
رویکرد جمهوری اسلامی ایران در حوزه دفاعی همواره مبتنی بر بازدارندگی بوده و بر آن تأکید داشته است. بازدارندگی دارای عناصر متعددی است؛ از جمله توانمندی، ارتقا، ارتباط و ثبات. برای تحقق بازدارندگی، لازم است توانمندیها بهطور مستمر به نمایش گذاشته شوند. یکی از شیوههای این نمایش، برگزاری رزمایشهاست؛ جایی که تسلیحات و تاکتیکهای جدید به کار گرفته میشوند و پیامهای روشنی به دشمن و دوست منتقل میگردد. پیام به دشمن، هشدار و بازدارندگی است و پیام به دوست، اطمینان از حمایت و همپیمانی.
در رزمایشهای بینالمللی، یکی از مهمترین پیامها نمایش توانمندی و اعتماد به نفس نیروهای مسلح است. اینکه جمهوری اسلامی ایران توانسته رزمایشی را با حضور چهارده کشور در شرایط حساس برگزار کند و قابلیتهای خود را به نمایش بگذارد، خود عنصری از اعتبار بازدارندگی محسوب میشود.
در حوزه ارتباط نیز این رزمایشها فرصتی برای انتقال پیامها و تقویت تعاملات هستند. نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران برای دفاع از کشور سازماندهی، تجهیز و آماده شدهاند و همانطور که جهانیان مشاهده کردند، در نبرد با قدرتهای بزرگ و رژیم صهیونیستی توانستند آنها را به درخواست آتشبس و توقف جنگ وادار کنند؛ رخدادی که بسیاری تصورش را نمیکردند و نشاندهنده توان واقعی نیروهای مسلح ایران بود.
پس از آن نیز رزمایشهای مختلفی برگزار شد و آسیبها ترمیم گردید. برای گامهای بعدی، تدابیر لازم جهت ارتقای سطح توانمندیها نسبت به دوران پیش از جنگ اتخاذ شده است. در این میان، دیپلماسی دفاعی نیز نقش مهمی ایفا میکند؛ چرا که علاوه بر کمک به سیاست خارجی، در تحقق اهداف دفاعی کشور نیز مؤثر است. رزمایش اخیر نمونهای روشن از این همافزایی میان سیاست دفاعی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به شمار میرود.
یک جمع بندی و هر آن چه که فکر میکنید در ارتباط با سهند ۲۰۲۵ باید در سطح ملی و البته بانگاه به منطقهای و بین المللی گفته شود بفرمایید؟
آنچه باید بر آن تأکید کنم این است که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با اعتماد به نفس و توانمندیهای خود، افتخاری برای کشور و ملت محسوب میشوند؛ نیروهایی که برای دفاع از میهن تجهیز و آماده شدهاند. این نیروها باید پیامهای روشنی در سطح بینالمللی ارسال کنند؛ پیامهایی که نشان دهد ایران با تمام ظرفیت در پی ایفای نقش خود در امنیت جهانی است.
امروز امنیت دیگر مفهومی جزیرهای نیست؛ اگر در کشور همسایه ناامنی رخ دهد، آثار و تبعات آن به ما نیز منتقل خواهد شد و همین وضعیت برای سایر کشورها نیز صادق است. بنابراین نیروهای مسلح ایران باید در سطح منطقه و جهان نقشآفرینی کنند؛ نقشی که هم به ارتقای امنیت بینالمللی کمک میکند و هم امنیت داخلی کشور را تقویت میسازد. یکی از نمونههای بارز این نقشآفرینی، همین رویداد مهم اخیر بود.
البته نهادهای مختلفی در برگزاری این رویداد نقش داشتند؛ از جمله وزارت امور خارجه که شایسته تقدیر است و همچنین صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران که طی این چند روز پوشش رسانهای مناسبی از این رویداد ارائه داد. برای همه دستاندرکاران آرزوی توفیق و سلامتی دارم.
انتهای پیام/281
