ملا هیبت‌الله؛ قاضی القضات افراطی و مخالف جدی مذاکرات صلح

به گزارش گروه بینالملل دفاع پرس، ملاهیبتالله آخوندزاده در نخستین اظهاراتش پس از انتصاب به رهبری طالبان با انتشار یک پیام ویدئویی ضمن رد مذاکرات صلح اعلام کرد: ملا عمر و ملا منصور کاری نکردند که طالبان شرمنده شوند؛ بنابراین راه آنها را ادامه خواهم داد.

وی افزود: به شهادت ملا عمر و ملا منصور افتخار میکنم و تلاشهای آنها برای طالبان هرگز فراموش نخواهد شد.

هیبت الله تأکید کرد: کسی که خود را افغانستانی، مسلمان و مجاهد بداند هرگز در برابر کفار تسلیم نخواهد شد و جنگ ما برای حفظ اسلام است بنابراین جان خود را در این راه تقیدیم خواهیم کرد.

وی افزود: خون ملا منصور هدر نمیرود و ما به جنگ خود ادامه میدهیم که در نهایت پیروزی با طالبان است. افغانستان هرگز زیر سلطه یهود و هنود نمیرود.

رهبر جدید طالبان گفت: آیا پاسخ مثبت حکمت یار به دولت افغانستان به معنای کنار آمدن با آمریکا نیست؟

با این همه، روز گذشته و همزمان با پایان گمانه زنیها درباره رهبر جدید طالبان، «گلبدین حکمتیار» رهبر حزب اسلامی افغانستان، از طالبان این کشور خواست تا در راستای اهداف مشترک با این حزب ائتلاف کنند. رهبر حزب اسلامی افغانستان اظهار داشت که این گروه و حزبش در راستای اهداف مشترک، راهکار مشترکی را در پیش گیرند. او از طالبان افغانستان خواست برای حل بحران افغانستان، برقراری صلح، جهاد و مقاومت و برای آینده افغانستان، موضع مشترک اتخاذ کنند.

با این حال، به نظر میرسد طالبان نه تن به ائتلاف با گروه دیگری میدهد و نه در مسیر صلح قدم برمیدارد. در چنین شرایطی این سؤال مطرح میشود که کشتهشدن ملامنصور چه تأثیری بر شرایط افغانستان خواهد گذاشت؛ به احتمال فراوان تقابل طالبان و دولت افغانستان به روال سابق و با همان شدت و حدت باقی میماند و در صحنه داخلی افغانستان این تنها «اشرف غنی»، رئیسجمهوری افغانستان، است که میتواند ذینفع اصلی کشتهشدن منصور باشد؛ کسی که در ماههای اخیر به خاطر رشد نزاع و درگیری بهشدت تحت فشار و انتقاد بود. البته کشتهشدن منصور نشانه اتفاق دیگری هم هست؛ گامنهادن دوباره ایالات متحده در مسیر سیاست تهاجمی در افغانستان؛ جنگی که باراک اوباما به پایان دخالت در آن متعهد شده بود.

به نظر میرسد انتخاب سریع رهبر جدید که پس از جلسات روزهای اخیر هسته مرکزی طالبان در کویته صورت گرفت، تلاشی برای جلوگیری از شکاف بیشتر در صفوف این گروه است. ملا منصور چهرهای تفرقهانگیز میان اعضای طالبان بود و بسیاری از فرماندهان این گروه انتخاب او را کودتایی میخواندند که به درگیری میان جناحهای مختلف طالبان دامن میزد. ملاهیبتالله در قیاس با منصور به لحاظ مذهبی از اعتبار بیشتری برخوردار است و مسئول صدور فتواهایی بوده که عملیاتهای تروریستی و نظامی طالبان را توجیه میکند.

انتخاب سریع جایگزین منصور برای ناظران بیرونی و مقامات کشورهای منطقهای و فرامنطقهای مانند آمریکا نیز برای بسیاری تعجببرانگیز بوده است. به گزارش اسپوتنیک آنطور که پنتاگون میگوید، سلف او مانعی برای صلح بوده و ازهمینرو مورد هدف قرار گرفته و اکنون با انتخاب رهبر جدید، دولت افغانستان و شرکای بینالمللی این کشور احتمالا او را به امید پیوستن به مذاکرات صلح تحت نظر خواهند گرفت.

اما «ملا هیبتالله آخوندزاده» کیست؟

آخوندزاده ازجمله شخصیتهای مرموز گروه طالبان است؛ زیرا نام او به ندرت مطرح شده و اطلاعات مفصلی درباره زندگی او در دست نیست.

گروه طالبان حتی دستیارهایی برای آخوندزاده انتخاب کرده است که از خود وی معروفتر هستند.

به نوشته وبگاه خبری "24" امارات، سراج الدین حقانی دشمن سرسخت آمریکا و ملا یعقوب فرزند ملاعمر بنیانگذار طالبان دو دستیار سرکرده جدید طالبان هستند.

تاریخ تولد دقیق این مرد مرموز طالبان مشخص نیست؛ اما به احتمال زیاد از متولدین بین سالهای 1966 و 1971 بوده و مردی از منطقه «اسپروان» شهرستان «پنجوایی» در ولایت قندهار و از قبیله «نورزی» است.

به نوشته روزنامه پاکستانی «داون» وی بیشتر رهبری دینی برای طالبان محسوب می شود تا فرمانده ای نظامی و براساس گزارشهای موجود،  مسئول اغلب فتواهای طالبان و بهویژه فتواهای صادره در حمایت از حمله به آمریکاییهاست. همچنین گفته میشود رهبر جدید طالبان افغانستان صاحب امتیاز یک مدرسه بسیار بزرگ در ایالت بلوچستان پاکستان است.

بر اساس اظهارات «رحیم الله یوسف زی» کارشناس مشهور طالبان، طی سالهای اشغال افغانستان توسط شوروی (1979تا 1989)، بر خلاف ملاعمر و ملا منصور که در مبارزات "مجاهدین" شهرت فراوانی کسب کردند، هیبت الله خارج از میدان جنگ و در پاکستان به سر میبرد.

بنا بر گزارشها از منطقه پنجوایی قندهار، هیبتالله از قبیله نورزی است و قدرت معنویاش میتواند در اتحاد جناحهای ناخرسند طالبان به او کمک کند. برخی از رهبران جناح جداییطلب طالبان که در برابر ملامنصور شورش کردند، نیز نورزی هستند و احتمالا روابط بهتری با ملاهیبتالله خواهند داشت؛ کسی که برای بازگرداندن این گروه از جداییطلبان بارها پادرمیانی کرده است. در بیانیهای که این گروه منتشر کرده نیز تعهد همه اعضای این گروه به وفاداری به او تأیید شده است؛ هرچند «ملاعبدالمنان نیازی»، سخنگوی جناح جداشده طالبان، نظر دیگری دارد و انتخاب هیبتالله را غیرقابلقبول میداند. او با مقایسه روند انتخاب او با انتخاب تابستان گذشته منصور، میگوید بخشی از جناحهای طالبان بدون مشورت با نمایندگان جناحهای دیگر، هیبتالله را به عنوان رهبر جدید انتخاب کردهاند.

شبکه تلویزیونی "سی ان ان" آمریکا، به نقل از یک منبع وابسته به طالبان، اعلام کرد که آخوندزاده در جنگ علیه شوروی در سال 1980 شرکت کرده است؛ اما به احتمال زیاد در فعالیتهای نظامی خطوط مقدم حضور نداشته است.

گفته میشود ملاهیبتالله آخوندزاده قاضیالقضات افغانستان در زمان حکومت 5 ساله طالبان در این کشور بوده و ملاعمر رهبر سابق این گروه نیز به وی اعتماد داشته است.

وی همچنین در سالهای 1996 و 2001 وزیر دادگستری طالبان در افغانستان بود. آخوندزاده سمت معاونت ملا اختر منصور سرکرده پیشین طالبان را نیز به عهده داشت.

یک منبع مهم وابسته به طالبان در گفتوگو با شبکه "ان بی سی" آمریکا، افکار و آراء آخوندزاده را "افراطی" توصیف و به مخالفت وی با مذاکرات صلح با دولت افغانستان و آمریکا، اشاره کرد.

این منبع گفت: به نظر میرسد ملا محمد عمر جدیدی در راس طالبان قرار گرفته باشد؛ زیرا سیاستهای وی مانند ملا محمد عمر است، و اهل سازش نیست.

به گفته دستگاه اطلاعات پاکستان و منابع وابسته به طالبان، آخوندزاده دستکم از میان 6 کاندیدای تصدی سرکردگی طالبان انتخاب شده است.