عقاب‌های ایران که در گمنامی پرکشیدند

به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، «اگر لباس پرواز را میپوشی، الزاما خودت هم آن را از تن در نخواهی آورد، شاید کس دیگری این کار را کند چون در آن صورت شهید شدهای».


لباس خلبان، مقدس است و چه بسیار مردان بزرگی که در راه دفاع از میهن در پوشش آن، آسمانی شدند. وقتی عموم مردم به زندگی خود مشغولند، هستند مردانی که بر فراز آسمان، چتری ایمن را فراهم میکنند، افرادی جان بر کف که از هیچ چیزی نمیهراسند و تنها به دنبال اعتلای ایران سربلند هستند.

اما در لحظاتی حساس، اتفاقاتی رخ میدهد که به قیمت جان آنان تمام میشود. وقتی که حفظ هواپیما به عنوان سرمایه ملی یک کشور و یا دور کردن سانحه از منطقه مسکونی به منظور حفظ جان دیگران در نظر خلبان مهمتر مینماید، او در حقیقت زمان را برای حفظ جان خود از دست میدهد.

شهدای گرانقدر تاریخ کشورمان هریک مانند ستارهای در آسمان پرفروغ ایران میدرخشند چرا که با هدیه کردن جان خود در راه میهن، اعتلا و سربلندی را برایمان به ارمغان آوردند و کمترین کاری که بر گردن ما زندگان تا ابد باقی خواهد ماند، ذکر نام و یاد این بزرگمردان عرصه جهاد فیسبیلالله است.

خلبان ایرانی با همگی خلبانان سراسر دنیا تفاوت دارد و به قول سردار شهید محمد ناظری -فرمانده سابق نیروهای ویژه دریایی سپاه پاسداران- خلبان ایرانی، «ژن ایرانی و غیرتی ایرانی دارد» و برای همین است که نمیتواند به این راحتی دست از همه چیز بشوید؛ خواه در مقابل تجاوز شوروی و انگلیس در جنگ جهانی دوم، خواه در 8 سال دفاع مقدس.

اینان نه فقط در سالهای جنگ، در برابر رژیم بعث و همه دنیای استکبار ایستادند بلکه در زمان صلح نیز برای حفظ آب و خاک و آسمان میهن قهرمانانه تلاش میکنند.

چند روز پیش در چهارم خرداد 1395، یکی از پرندگان آهنین نیروی هوایی ارتش دچار سانحه شد و خلبان جوان آن «روزبه ناظریان» به عنوان چهاردهمین خلبان شهید نهاجا از ابتدای دهه90 در منطقه همدان جاودانه شد.

به همین منظور برآن شدیم تا در نوشتاری کوتاه، روایتگر رشادت خلبانان شهیدی باشیم که از مظلومترین شهدا هستند و علیرغم ماموریتهای دشوار و حساس خود و نقش بیبدلیلی که برای حفظ امنیت آسمان کشور ایفا میکنند، در لایهای از گمنامی مکتوم میمانند و کمتر کسی در میان عامه مردم از زحمات این عزیزان مطلع میشوند.

پیش از ورود به این گزارش، ذکر یک نکته الزامی است که سانحه در تمام نیروهای هوایی جهان رخ میدهد و امری بدیهی  است که هیچ گاه به صفر نخواهد رسید اما تحریمهای سخت و بیسابقه تسلیحاتی ناوگان غربی از اواخر دهه ٥٠ و ناوگان شرقی از اوایل دهه ٧٠ شمسی، کار را برای ایران دشوارتر کرده است.

در این میان نباید مجاهدتهای دیگر پرسنل نهاجا نظیر پرسنل زمینی و نگهداری را نادیده گرفت که با امکانات موجود، غیرممکنها را ممکن ساختند تا ماموریت ها در مسیر اجرای خود به سلامت به پایان رسد اما گاهی اتفاقاتی تلخ رخ میدهد که گریزی از آن نیست.

با ذکر این مقدمه، اشارهای کوتاه خواهیم داشت به شهدای خلبان دهه 90 نیروی هوایی ارتش؛ تلاشی حداقلی در راه اعتلای نام این عزیزان و مرهمی بر دل دریایی خانوادههای صبور این بزرگواران.

21 فروردین 1390

نوع هواپیما: Su-24 (فنسر)

21 فروردین 1390 هواپیمای سوخو 24 به خلبانی شهید «علیرضا فغانی» (از پایگاه شکاری شیراز) پس از اجرای ماموریت بر فراز خلیج همیشه فارس و حین بازگشت، در منطقه «سروستان» شیراز دچار سانحه میشود.

خلبان این هواپیما که در دوران آموزش خود در شوروی سابق، عنوان نفر اول را در زمینه جنگ الکترونیک کسب کرده بود، سعی در حفظ هواپیمای خود داشت تا از برخورد به مناطق مسکونی جلوگیری کند.

اندکی پیش از برخورد هواپیما با زمین، کمک خلبان ایجکت کرده و به درجه جانبازی نائل میآید اما پیکر مطهر شهید فغانی تنها چند ثانیه قبل از انهدام، از سوخو خارج و پس از کشیده شدن به روی زمین تکه تکه شد.

پیکر این شهید بزرگوار پس از تشییع بر دوش مردم ساری، در گلزار شهدای این شهر به خاک سپرده شد.

6 بهمن 1390

نوع هواپیما: F-14 (تامکت)

291 روز پس از سانحه فروردین، یک فروند هواپیمای F-14 تامکت به خلبانی شهید «علیرضا کریمایی» و ناوبری شهید «مصطفی فصیحی» بامداد ششم بهمن ماه سال 90 به منظور رهگیری هدفی بر فراز خلیج همیشه فارس، از پایگاه هوایی بوشهر عازم منطقه میشود، تنها چند ثانیه بعد از برخاستن، منفجر و حوالی جزیره «شیف» سقوط میکند و هر دو سرنشین به شهادت میرسند.

بقایای پیکر آنان، یکی در تهران و دیگری در اصفهان به خاک سپرده میشود.

شهید کریمایی در تالیف آثار مرتبط با هوانوردی و علوم روز، همانند موتور جت کوشا بود و پس از شهادت وی نیز کتابش تحت عنوان «آشنایی با F-14 تامکت» منتشر شده است.

خلبان شهید علیرضا کریمایی

«دانیال» نام پسری است که از این شهید بزرگوار به یادگار مانده است.

18 مهر 1391

نوع هواپیما: MiG-29A (فالکروم)

18 مهر 1391 یک فروند هواپیمای رزمی میگ 29 از پایگاه هوایی مهرآباد جهت انجام گشت هوایی شبانه، عازم منطقه جنوب تهران میشود. خلبان این جنگنده، «آرش شاه محمدی» بود.

خلبان شهید آرش شاه محمدی

پس از گذشت تنها چند دقیقه از این پرواز، ارتباط هواپیما با رادار قطع و مشخص میشود که دچار سانحه شده است.

لاشه هواپیما حوالی قم پیدا میشود و پیکر خلبان شهید را برای تشییع و تدفین به تهران میآورند.

آرش شاه محمدی یکی از خلبانان برجسته جنگنده میگ 29 بود.

22 مهر 1391

نوع هواپیما: F-4E (فانتوم)

22 مهر 1391 طی یک پرواز تمرینی شبانه، یک فروند هواپیمای F-4 به خلبانی شهید «سعید اصغری» و کمک خلبانی شهید «رضا فانی» از پایگاه هوایی بندرعباس به سوی آسمان بال میگشاید.

خلبانان ماموریت خود را با موفقیت اجرا میکنند ولی حین بازگشت و پیش از فرود، جنگنده دچار سانحه شده و نزدیک پایگاه سقوط میکند که منجر به شهادت هر دو میشود.

شهید اصغری نیز یکی از خلبانان بنام فانتوم بود.

خلبان شهید سعید اصغری

پیکر شهید اصغری در آمل و شهید فانی نیز در بشرویه خراسان جنوبی به خاک سپرده شد.

1 اردیبهشت 1392

نوع هواپیما: F-5F (تایگر)

نخستین روز اردیبهشت 92، یک فروند هواپیمای 2کابینه آموزشی F-5 جهت اجرای ماموریت تمرینی از پایگاه هوایی دزفول به هوا برمیخیزد که خلبانی آن برعهده شهید «مرتضی پورحبیب» بود و استادخلبان شهید «حسین طحان نظیف» نیز در کابین عقب حضور داشت.

خلبان شهید حسین طحان نظیف

هواپیما در حوالی منطقه «آبدانان» دچار سانحه شده و به کوه برخورد میکند و هر دو خلبان به شهادت میرسند.

شهید پورحبیب جوانترین خلبان نیروی هوایی در رده عملیاتی تا آن زمان محسوب میشد و شهید طحاننظیف نیز چهرهای آشنا برای افرادی بود که در سالهای اخیر به نمایشگاه هوایی راهیان نور دزفول سفر کردند؛ چهره خندان این خلبان میانسال هیچگاه از ذهن مسافران جنوب پاک نخواهد شد.

خلبان شهید مرتضی پورحبیب

پیکر خلبان شهید پورحبیب در بهشهر و شهید طحاننظیف نیز در دزفول به خاک سپرده شد.

1 مهر 1392

نوع هواپیما: F-4E (فانتوم)

سال 92 به نیمه رسیده بود که یک فروند هواپیمای فانتوم به خلبانی شهید «آرش رضایی» در روز مذکور جهت انجام ماموریت آموزشی بر فراز خلیج همیشه فارس، از پایگاه هوایی بوشهر به پرواز در آمد اما پس از انجام ماموریت و در مسیر بازگشت، دچار مشکل شد.

خلبان شهید آرش رضایی

خلبان و کمک خلبان که قصد خروج از جنگنده را نداشتند، هواپیما را تا نزدیکی پایگاه هدایت کردند.

فانتوم در نهایت فرود میآید ولی گویا این اسب سرکش قصد توقف ندارد و به گفته شاهدان، 3 مرتبه از باند خارج شده ولی توسط شهید رضایی به مسیر برگردانده میشود تا آنکه در آخرین خروج، چرخ دچار مشکل شده و هواپیما به تپه ای برخورد میکند و منجر به ایجکت هر دو خلبان میشود.

متاسفانه در در حین ایجکت، چتر شهید رضایی باز نشده و خلبان به شهادت میرسد.

نکته قابل تامل و تحسین برانگیز در این خصوص آن است که خلبان و کمک وی نهایت تلاش را برای حفظ سرمایه ملی به کار گرفتند.

یکی از آنان آسمانی شده و دیگری به شدت آسیب میبیند تا فانتوم همچنان قابل تعمیر بماند.

از شهید رضایی پسری به نام «آبتین» به یادگار ماند و پیکر او پس از تشییع در شیراز به خاک سپرده شد.

24 تیر 1393

نوع هواپیما: F-4E (فانتوم)

24 تیر 1393 هواپیمای فانتوم دیگری به خلبانی شهید «سعید ذوالفقاری» و کمک خلبانی شهید «یاسر محمدیان» جهت انجام پرواز آموزشی از پایگاه هوایی شیراز به پرواز در میآید.

خلبان شهید سعید ذوالفقاری

هواپیمای مذکور حوالی روستای «سهل آباد» دچار مشکل شده و خلبانان تصمیم به هدایت آن به نقطهای خارج از منطقه مسکونی میگیرند تا در صورت سانحه، آسیبی به مردم نرسد.

به گفته شاهدان عینی، در حالی که هواپیما به سمت منطقه ایمن هدایت میشد، هر دو خلبان اقدام به خروج اضطراری میکنند اما متاسفانه به دلیل انفجار ناشی از برخورد فانتوم با زمین، هر دو به شهادت میرسند.

آنچه در این حادثه بیش از همه جلب توجه میکند، تلاش قابل ستایش شهیدان ذوالفقاری و محمدیان در جهت دور کردن هواپیمای سانحه دیده از منطقه مسکونی است و برای همین است که زمان مناسب را برای ایجکت از دست میدهند.

خلبان شهید یاسر محمدیان

پیکر شهید ذوالفقاری با حضور گسترده مردم قدرشناس در منطقه «گرمدره» کرج و شهید محمدیان در «خرم آباد» تشییع و به خاک سپرده شد و در محل سقوط آنان نیز به منظور حفظ یاد و خاطره جانفشانیشان، یادبودی ساخته شده است.

22 دی 1394

نوع هواپیما: F-4D (فانتوم)

22 دی ماه 1394 یک فروند هواپیمای فانتوم به خلبانی شهید «حمید عفیفیپور» و کمک خلبانی «علی بلورخانی» جهت انجام پرواز آموزشی از پایگاه هوایی چابهار به سمت منطقه مورد نظر رهسپار میشود.

خلبان شهید حمید عفیفی پور

بنا بر گزارشها، تنها 20 دقیقه پس از برخاستن، هواپیما دچار سانحه شده و در حالی که خلبان قصد فرود مرکب آسیب دیده خود را در جاده دارد، متوجه حضور خودروهای در حال تردد شده و برای حفظ جان آنان از نقطه فرود اضطراری منحرف شده و منجر به برخورد فانتوم به مانع و شهادت هر دو خلبان میشود.

خلبان شهید علی بلورخانی

پس از این رخداد تلخ، پیکر شهید عفیفی پور در «مرودشت» فارس و شهید بلورخانی در «تهران» تشییع و به خاک سپرده میشود.

4 خرداد 1395

نوع هواپیما : MiG-29UB فالکروم

4 خرداد 1395، یک فروند هواپیمای میگ 29 آموزشی به خلبانی شهید «روزبه ناظریان» و استادخلبان «گلیپور» جهت اجرای ماموریت آموزشی، از پایگاه هوایی مهرآباد عازم منطقه غرب میشود.

جنگنده در حین ماموریت دچار مشکل شده و خلبان درخواست فرود اضطراری در پایگاه هوایی شهید نوژه همدان میکند که متاسفانه پیش از رسیدن به باند فرود، میگ 29 از کنترل خارج شده و خلبانان که قصد سالم نشاندن هواپیما را داشتند، مجبور به خروج اضطراری میشوند.

خلبان شهید روزبه ناظریان

در این بین استادخلبان «گلی پور» هرچند با آسیبهای فراوان، موفق به خروج شد اما روزبه ناظریان با هواپیما به سطح باند برخورد کرده و متاسفانه دچار عارضه مرگ مغزی میشود و در همان شب نیز به شهادت میرسد.

در این اتفاق تلخ نیز تلاش هر دو خلبان برای حفظ هواپیما ستودنی بود که نهایتا به هدف خود نیز میرسند و «فالکروم» آسیب دیده با انجام تعمیرات به ناوگان باز خواهد گشت.

پیکر خلبان شهید ناظریان پس از تشییع باشکوه در همدان، تهران و تنکابن، در زادگاهش به خاک سپرده شد.

از او پسری 3ساله با نام «آریوبرزن» به یادگار مانده است.

در این گزارش به سوانح نیروی هوایی پس از آغاز دهه 90 پرداختیم که منجر به شهادت سرنشینان هواپیماها شد اما یاد و خاطره شهدای سالهای پیش از آن همچون خلبان «قادر اسدی» که در سانحه F-5 گانری فداییان حریم ولایت در چابهار به شهادت رسید، خلبانان «کرمی» و «اولیا» که در سانحه F-4 حوالی جزیره «شیف» بوشهر آسمانی شدند، خلبانان «نادری» و «میرحسینی مقدم» که در سقوط هواپیمای F-7 حوالی «امیدیه» جان خود را از دست دادند و نهایتا جمعی از برجستهترین خلبانان و کرو هواپیمای «ایلوشین» به خلبانی شهید «صمد اکبرپور» که اندکی پس از برگزاری رژه 31 شهریور 1388 جاودانه شدند، بر تارک آسمان این مرز و بوم همچنان میدرخشد.

خلبان شهید قادر اسدی

خلبان شهید صمد اکبرپور

خلبان شهید کرمی


خلبانان شهید نادری (چپ) و میرحسینی مقدم (راست)

در پایان جا دارد بار دیگر بر این نکته تاکید کنیم تا فراموش نشود که نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران علیرغم شدیدترین تحریمهای اعمال شده، نه تنها توانسته تصور غلط شرق و غرب را در راستای زمینگیری ناوگان خود خنثی کند، بلکه با ارتقا توان عملیاتی و ساختاری و همچنین انجام ماموریتهای گوناگون و سرنوشتساز -که بسیاری از آنها شاید تا سالهای سال بازگو نشود- جایگاه خود را به عنوان یک قدرت موثر در سطح منطقه حفظ کرده است.

اینگونه رخدادهای تلخ هیچ چیز از ارزشهای خلبانان قهرمان و نفرات زمینی دلاور این نیرو کم نخواهد کرد اما شاید نیاز باشد که توجه مقامات و فرماندهان، به ارتقای توان عملیاتی و ورود ناوگان بهروز، هرچه بیشتر جلب شود و تلاشهای مضاعفی صورت گیرد تا دیگر شاهد از دست رفتن عزیزترین و برجستهترین جوانان خود نباشیم زیرا حتی اگر جایگزینی برای هواپیمای از دست رفته پیدا شود اما جای خالی یک نیروی آموزش دیده و موفق ممکن است تا سالهای سال خالی بماند.

منبع: فارس