۱۵ خرداد حادثهای بزرگ و تاریخساز محسوب میشود که باگذشت بین از نیمقرن از وقوع آن، هنوز تعجب تحلیل گران و کارشناسان حوزه انقلاب را برانگیخته است.
بسیاری از کارشناسان سیاسی معتقد هستند که بذر سراشیبی رژیم پهلوی در ۱۵ خرداد سال ۴۲ و با به شهادت رسیدن شهدای ورامین، پیشوا و قم پاشیده شد و ثمرات این قیام خونین در ۲۲ بهمن سال ۵۷ نمودار گشت.
ورامین؛ پیشگام دفاع از مرجعیت و ولایت
در این میان مردم شهرستانهای ورامین و پیشوا نقش بینظیری را در قیام تاریخی ۱۵ خرداد سال ۴۲ ایفا کردند و برای همیشه تاریخ، نامشان را بهعنوان پیشگامان دفاع از مرجعیت و ولایت به ثبت رساندند.
عظمت حرکت کفن پوشان ورامین در ۱۵ خرداد سال ۴۲ به حدی بود که امام راحل در سال ۵۸ و دیدار با جمعی از مردم این شهرستان در سخنانی فرمودند که آقایان محترم و جوانان معظم ورامین به ما حق ویژهای دارند، آنها در ۱۵ خرداد زحمت کشیدند و جوانان خودشان را از دست دادند.
مقام معظم رهبری نیز به حرکت تاریخساز مردم ورامین در ۱۵ خرداد سال ۴۲ بهصورت ویژه توجه کردهاند، بهطوریکه ایشان در سفر سال ۸۲ خود به ورامین، فرمودند که شهدای مظلوم ورامین چون ستارگانی درخشان نه در آسمان ورامین، بلکه در آسمان ایران اسلامی خواهند درخشید.
حرکتی که تاریخساز شد
اگرچه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تلاشهای قابلتوجهی برای بررسی قیام تاریخی ۱۵ خرداد سال ۴۲ انجامشده اما به عقیده کارشناسان و بسیاری از مسئولان، هنوز ابعاد گستردهای از این قیام تاریخی موردتوجه قرار نگرفته است، زوایایی که میتواند در تربیت جوان انقلابی در ایران اسلامی به کار آید.
ماجرای قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ ازآنجا آغاز شد که وقتی خبر دستگیری امام راحل به منطقه ورامین رسید، مردم این شهرستان که سابقه دیرینه در پایبندی به ارزشها و اصول اسلامی داشتند، خشمگین شدند و تصمیم گرفتند که حرکتی تاریخساز را پایهریزی کنند.
در ۱۵ خرداد سال ۴۲، مردم از سهنقطه روستای محمدآباد عربها، پیشوا و ورامین کفن پوشیده و با پای پیاده به سمت تهران حرکت کردند تا نسبت به دستگیری امام راحل واکنش نشان دهند.
حرکت مردم ورامین با پای پیاده و بهصورت کفنپوش به سمت تهران، موجب ترس و وحشت رژیم پهلوی شد و به همین خاطر شاه و مسئولان بلندپایه این رژیم، تصمیم گرفتند که از هر حربهای برای متوقف ساختن قیامکنندگان استفاده کنند.
مردم ورامین نیز در طول مسیر با سردادن شعارهایی خواستار آزادی امام راحل شده و جنایات رژیم پهلوی را محکوم کردند و این روند تا رسیدن قیامکنندگان به پل باقرآباد ادامه داشت.
امیر اکبری یکی از شاهدان عینی قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ اظهار داشت: مأموران رژیم پهلوی بهمنظور جلوگیری از حرکت قیامکنندگان بر روی پل باقرآباد قرچک مستقرشده بود و زمانی که قیامکنندگان به این منطقه رسیدند از آنان خواستند که دست از قیام برداشته و برگردند.
زندهبهگور کردن قیامکنندگان ۱۵ خرداد توسط رژیم پهلوی
اکبری افزود: کفن پوشان ورامین و پیشوا با عزم راسخ و ایمان قوی اعلام کردند که برای آزادی امامشان آمدهاند و تا رسیدن به هدف خود به این راه ادامه خواهند داد و همین امر سبب شد تا مأموران رژیم پهلوی که دستور تیر را از مقامات بالا دریافت کرده بودند، کفن پوشان را به خاک و خون بکشند.
وی ادامه داد: در این حادثه تلخ و جانسوز، تعدادی زیادی از قیامکنندگان به شهادت رسیده و بسیاری نیز مجروح شدند اما از برخی قیامکنندگان نیز اطلاع درستی به دست نیامد.
اکبری اضافه کرد: ازآنجاییکه قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ در فصل درو رخ داد و بسیاری از کارگران ناشناس در ورامین حضور داشتند، به همین خاطر وضعیت برخی از قیامکنندگان که از همین کارگران محسوب میشدند، مشخص نشد.
این شاهد عینی قیام ۱۵ خرداد یادآور شد: بعدها مشخص شد که رژیم پهلوی تمام شهدا و مجروحان این قیام را بهصورت دستهجمعی دفن کرده درحالیکه تعدادی از این افراد زنده بودند و نفس میکشیدند و به همین خاطر اطلاع دقیقی از تعداد شهدای این قیام در دست نیست.
وی متذکر شد: مأموران شاه اجازه برگزاری مراسم ترحیم نیز برای شهدای ۱۵ خرداد ندادند و جو سنگینی را در ورامین حاکم ساختند.
هفت شهید در قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ شناسایی شدند
حجتالاسلام سید محسن محمودی رییس ستاد ۱۵ خرداد شهرستانهای استان تهران و پژوهشگر تاریخ ورامین اظهار داشت: شهیدان امیر معصومشاهی، جعفر عرب مقصودی، حسن خانی، ابوالقاسم اردستانی،عزتالله رجبی، سید مرتضی طباطبایی و مصیب مهابادی، هفت شهید شناساییشده این قیام تاریخی محسوب میشود که نام و یادشان برای همیشه در اذهان باقی است.
وی افزود: قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ بهعنوان نقطه عطفی در تاریخ دیار ۱۵ خرداد محسوب میشود که توانست تمامی معادلات را بر هم زده و زمینهساز پیروزی انقلاب اسلامی شود.
محمودی ادامه داد: شهیدان ۱۵ خرداد سال ۴۲، غریبانه و مظلومانه جان دادند و همین غربت و مظلومیت سبب شد تا آنان مانند ستارگان درخشانی بدرخشند و همچنان باگذشت بیش از نیم قرن از این قیام تاریخی، نام و یادشان زنده باشد.
وی اضافه کرد: رژیم پهلوی تصور میکرد که با سرکوب قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲، میتواند نهضت اسلامی ملت ایران را در هم بشکند اما ۱۵ خرداد آغازی برای رسیدن به هدف نهایی و پیروزی ملت ایران شد، حادثهای که بهعنوان معجزه قرن لقب گرفت.
به هر ترتیب امروز همه کارشناسان و سیاستمداران به عظمت قیام تاریخی ۱۵ خرداد سال ۴۲ و نقش مردم ورامین و پیشوا در این قیام اذعان دارند و قطعاً بررسی ابعاد مختلف این قیام تاریخساز میتواند دستاوردهای بزرگی را برای انقلاب اسلامی داشته باشد.
