به گزارش گروه بینالملل دفاع پرس، پنجاه و هشتمین انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده آمریکا قرار است روز سه شنبه هشتم ماه نوامبر 2016 برابر با 18 آبان 1395 برگزار شود. اما ماهیت درون حزبی و روند طولانی و طاقتفرسای این انتخابات در 50 ایالت و چند قلمرو مسکونی فراساحلی (در حال حاضر آمریکا دارای شانزده قلمرو برون سرزمینی است که پنج تایشان دارای ساکنین دائمی هستند: پورتوریکو، گوآم، جزایر ماریانای شمالی، جزایر ویرجین ایالات متحده آمریکا، و ساموآی آمریکا) تحت قیمومیت آمریکا در واقع نزدیک به یک سال به طول میانجامد.
روز سهشنبه گذشته با برگزاری مراحل پایانی انتخابات مقدماتی درون حزبی آمریکا در ایالتهای کالفرنیا، نیومکزیکو، داکوتای جنوبی، مونتانا و نیوجرسی، وضعیت نامزدهای نهایی دو حزب بزرگ این کشور برای انتخابات نهایی در ماه نوامبر سال جاری میلادی تقریبا روشن شده است.
البته آخرین مرحله انتخابات مقدماتی در پایتخت این کشور (ناحیه کلمبیا یا همان واشینگتن دی. سی.) روز سه شنبه 14 ژوئن آن هم فقط در حزب دموکرات برگزار میشود که با توجه به تعداد کم دلیگیتهای درنظر گرفته شده برای این بخش (جمعا 46)، تاثیر چندانی بر نتایج نهایی نخواهد داشت.
دونالد ترامپ مالک شرکت بزرگ ساختمانی در منهتن نیویورک عملا از چندین هفته پیش از این، تنها کاندیدای حزب جمهوریخواه برای انتخابات 2016 محسوب میشد.
هیلاری کلینتون وزیر خارجه دولت نخست اوباما و سناتور ایالت نیویورکهم در حال حاضر 2747 رأی (دلیگیت) را بدست آورده و بخت این را دارد، که به عنوان نخستین زن نامزد انتخابات ریاستجمهوری در آمریکا معرفی شود.
در واقع، با دستیابی کلینتون به حد نصاب نامزدی نهایی حزب، رقابتهای انتخاباتی وارد فاز پایانی خود شد. تا قبل از برگزاری انتخابات مقدماتی کالیفرنیا، سندرز همچنان امیدوار به شکست کلینتون بود و اعتقاد داشت که با پیروزی در این ایالت مهم میتواند نظر نمایندگان حزبی ارشد (Super Delegates)را به خودش جلب کند. اما با این شکست مشخص شد که وی نمیتواند مانع از نامزدی نهایی کلینتون شود.
کلینتون برای پیروزی نیاز به جذب آرای حامیان سندرز دارد و بدون کسب آرای دموکراتهای لیبرال و مستقلها، کار سختی برای شکست ترامپ دارد.
از سوی دیگر برای حزب دموکراتی که دوپاره شده، شکست دادن حزب جمهوریخواه سخت است. از این رو اتحاد دموکراتها امری به شدت حیاتی است.
در این راستا تحولات مهمی پس از انتخابات کالیفرنیا صورت گرفت. کلینتون در سخنرانی پیروزیاش اعلام کرد که تاریخ ساز شدهاست و اولین کاندیدای زن در انتخابات نهایی ریاست جمهوری در تاریخ این کشور است. سندرز در سخنرانیاش اشارهای به انتقاد از کلینتون و رقابتش برای دستیابی به نامزدی نهایی حزب نکرد. مهمتر از همه دیدار روز پنجشنبه باراک اوباما با سندرز در کاخ سفید بود.
اوباما و سندرز دیداری یک ساعته با یکدیگر در کاخ سفید داشتند و همان طور که میشد حدس زد در رابطه با چشمانداز رقابتها و لزوم اعلام حمایت سندرز از کلینتون و اتحاد حزب صحبت کردند. سندرز پس از این دیدار در مصاحبهای که داشت، گفت: «از دید من و فکر کنم از دید اکثریت آمریکاییها، ریاست جمهوری ترامپ فاجعه بار خواهد بود. برای من غیرقابل باور است که حزب جمهوریخواه کاندیدایی را در سال 2016 دارد که به دنبال تعصب و تبعیض است. از دید من آمریکاییها به کسی که به مکزیکی تبارها، توهین میکند، به مسلمانان توهین میکند و به سیاهپوستان توهین میکند، رأی نخواهند داد. نیازی به گفتن نیست که من هر آنچه در توان دارم انجام خواهم داد تا مطمئن شوم که دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده نخواهد شد.»
سندرز در ادامه به این نکته اشاره کرد که در انتخابات سهشنبه واشنگتن دی سی شرکت خواهد کرد و به زودی با کلینتون دیدار خواهد کرد تا نحوه همکاریشان برای شکست دادن ترامپ را بررسی کنند و مطمئن شود که دولت آینده فقط برای 1 درصد ثروتمند جامعه فعالیت نخواهد کرد و به همه مردم خدمت خواهد کرد.
دو ساعت پس از دیدار با سندرز، اوباما در پیامی ویدئویی اعلام کرد که از کلینتون حمایت میکند. کلینتون هم در پاسخ اعلام کرد که از این حمایت بسیار خوشحال است و به آن افتخار میکند. پس از اوباما جو بایدن و سناتور الیزابت وارن هم از کلینتون حمایت کردند.
اما حضور جدی برنی سندرزو باقی ماندن وی در رقابتهای حزب دموکرات تا روز پایانی نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است. جنبش سندرز با وجود این که در انتخابات شکست خورد اما پیروزیهای مهمی به دست آورد. هم اکنون سندرز این قدرت را دارد تا بر روی کلینتون و برنامههای وی در دولتش تاثیر بگذارد. در حال حاضر سندرز تبدیل به یکی از رهبران حزب دموکرات شدهاست که همگان برای وی احترام قائلند. این صحبتی است که اوباما، بایدن و سناتور هری رید به آن اشاره کردهاند. سناتور رید، رهبر اقلیت سنا در دیداری که با سندرز در روز پنجشنبه داشت گفت مختار است تا زمانی که می خواهد به رقابت انتخاباتی اش ادامه دهد.
یکی دیگر از جنبههای قدرت جنبش سندرز این است که با نهایی شدن نامزدی کلینتون وقتی که صحبت از تعیین معاون برای وی میشود، همگان صحبت از انتخاب فردی میکنند که به جناح چپ این حزب و سندرز گرایش داشته باشد. از همین رو در روزهای اخیر صحبت از انتخاب سناتور وارن که مواضعی همانند سندرز دارد برای معاونت کلینتون شدهاست. با این روال اتحاد در این حزب به دست میآید و رأی دهندگان جناح چپ و لیبرال این حزب به تدریج از کلینتون در مقابل ترامپ حمایت خواهند کرد.
از طرفی اقبال عمومی به دونالد ترامپ نیز همواره محل سوال بوده است. هر چقدر که پیروزی هیلاری کلینتون با پیشینه سکانداری وزارت خارجه آمریکا در رقابتهای درونحزبی بنا به وجهه و اعتبار و سابقه کاریاش چندان جای تعجب و اما و اگر نداشت و کم و بیش قابل انتظار بود، اما پیروزی دونالد ترامپ که تقریبا بدون هیچ سابقه سیاسی پای در میدان رقابتهای نفسگیر ریاست جمهوری در این کشور نهاده بر دیگر رقبای جمهوریخواهش همواره محل پرسش، تردید و معما بوده است.
در واقع همواره این پرسش مطرح میشد که ترامپ با توجه به شخصیت جنجالی و سیاستهای اعلامی متفاوتش چگونه توانسته است این میزان از اقبال را در بین هواداران حزب جمهوریخواه کسب کند.
بررسیها نشان میدهد که مسائلی همچون تغییر بافت جمعیتی و وضعیت اجتماعی ــ اقتصادی هواداران حزب جمهوریخواه، وضعیت اقتصادی آمریکا، متفاوت بودن رویکردهای اقتصادی و سیاسی ترامپ از دیگر رقبا، تغییر اولویتها و مرزهای تمایز حزبی، هراس از سلطه بیگانگان، تضعیف طبقه متوسط آمریکایی بههمراه افزایش نابرابری و در نتیجه احساس محرومیت نسبی و ناکامی در بین بخش قابل توجهی از آمریکاییها از جمله عوامل و مؤلفههایی بودند که باعث شدند که ترامپ با تمامی جنجالها، به زیر سؤال بردن چارچوبهای سنتی سیاست، و سخنان نفرتافکنانه نسبت به اقلیتها و زنان، بتواند یکهتاز میدان رقابت جمهوریخواهان آمریکایی شود.
با این حال هنوز مراحل مقدماتی این انتخابات «پر پیچ و خم» هنوز تمام نشده و یک گام دیگر برای هر یک از دو حزب باقی مانده است. از آنجا که در در روزهای 18 تا 21 جولای (27 تا 30 تیر) کنوانسیون ملی حزب جمهوری خواه متشکل از 2472 دلیگیت به میزبانی شهر کلیولند در ایالت اوهایو تشکیل میشود تا این هیئتهای نمایندگی، رسما نامزد نهایی حزب خود را برای شرکت در انتخابات برگزینند. به طور مقابل دموکراتها نیز چند روز پس از آن در ایالت پنسیلوانیا جمع خواهند شد تا نامزد مورد نظر خود را روز 28 جولای برای رقابت با جمهویخواهان در انتخابات با رای 4766 دلیگیت معرفی نمایند.
با نگاهی اجمالی به آمار منتشر شده از نتایج انتخابات مقدماتی، در ابتدا اختلاف بسیار بالای ترامپ با رقبایش در حزب جمهوری خواه به چشم میخورد. جایی که وی توانسته با جلب نظر 1441 دلیگیت و 96 سوپر دلیگیت، ضمن ایجاد فاصله قابل توجه با تد کروز، به پیروزی مطلق در 40 ایالت آمریکا دست یابد. در سوی دیگر رقابتها، کلینتون تنها با اختلاف 10 ایالت با سندرز توانسته ضمن جلب 55 درصد آرا، پیروزی در 33 ایالت را بدست آورد. اما نباید فراموش کرد که جمعیت رأی دهنده در حزب دموکرات بسیار بیشتر از جمهوریخواهان بوده است. مجموع آرای مردمی کلینتون به بیش 16 میلیون رأی میرسد در حالیکه ترامپ علیرغم برتری نسبی در حزب خویش، از پشتیبانی 13 میلیون رأی برخوردار است. از این گذشته با در نظر گرفتن احتمال افزوده شدن آرای 13/5 میلیونی سندرز به کلینتون در صورت حصول اتحاد موفق درون حزب دموکرات، میزان این اختلاف بیشتر نیز خواهد شد. مسالهای که برخی نظرسنجی هم بر صحت آن را تایید میکنند.
نتایج نظرسنجی «رویترز- ایپسوس» که روز جمعه گذشته منتشر شد، حکایت از آن دارد که نامزد دموکراتها در انتخابات آتی ریاستجمهوری آمریکا با اختلاف 11 درصد از ترامپ نامزد جمهوریخواهان پیشی گرفت.
نتایج این نظرسنجی حاکی از آن است که 46 درصد از مردم آمریکا از کلینتون و 35 درصد از ترامپ حمایت کردند. اما 19 درصد از شرکتکنندگان هم اعلام کردند که در حال حاضر از هیچیک از دو نامزد انتخاباتی حمایت نمیکنند. لذا میتوان گفت فضای کافی برای هر دو نامزد انتخاباتی هنوز وجود دارد تا جایگاه خود را تقویت کنند.
هرچند که همواره روند جابجایی قدرت در آمریکا چندان قابل پیشبینی نبوده و همواره حتی تا آخرین لحظات تابع عوامل متعددی از جمله رایزنیها در لابیهای سیاسی و نحوه تعاملات در کانونهای قدرت و ثروت بوده است. باید منتظر ماند و دید حاصل زورآزمایی سیاسی دو حزب پرقدرت و ذینفوذ ایالات متحده چگونه رقم میخورد و درنهایت چه کسی کلید کاخ سفید را در روز بیستم ژانویه 2017 از اوبامای سیاهپوست تحویل خواهد گرفت.
