گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس: دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران معروف به "دافوس آجا" به واقع آموزش پرسنل منتخب نظامی کشور در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت امور دفاعی در گرایشهای رزمی را بر عهده دارد، این دانشگاه با قدمتی 80 ساله، امروز دروس مشترک و تخصصی را در 6 شاخه زمینی، پدافند هوایی، هوایی، دریایی، جنگال و سایبر و پشتیبانی خدمات رزمی آموزش میدهد.
یکی از مباحثی که همچنان مورد توجه تحلیلگران عرصه نظامیگری و دفاعی است، مسئله اهمیت دوره دافوس در تربیت فرماندهان بزرگ دوران دفاع مقدس و طراحی عملیاتهای بزرگی چون طریق القدس، فتح المبین و بیت المقدس می باشد، که بررسی همین موضوع ما را برآن داشت تا جهت تبیین اهمیت آموزههای این دانشگاه در دوران دفاع مقدس خدمت امیر سرتیپ دوم دکتر حسین ولیوند زمانی فرمانده دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا رسیده و در این رابطه گفتوگویی را با وی انجام دهیم، که مشروح آن در ذیل آمده است.
سوال: لطفا ضمن ارائه تاریخچهای از این دانشگاه پیرامون تاثیر دافوس آجا در دوران دفاع مقدس، طراحی عملیات های بزرگ و تربیت فرماندهان مطالبی را بفرمایید؟
کلنگ دانشگاه جنگ در سال 1312 در دوران پهلوی اول زده شده در واقع وقتی که رضاشاه وزیر دربار خود تیمورتاش را از صحنه حذف می کند، خانه وی را جهت احداث ساختمان دانشگاه در اختیار ارتش قرار می دهد بنای این دانشگاه پس از گذشت دوسال به اتمام می رسد و تقریبا همزمان با دانشگاه تهران دانشگاه جنگ نیز افتتاح می شود، این دانشگاه برای نخستین بار اساتید خود را تحت سرپرستی سپهبد "ژاندر" از کشور فرانسه تامین می کند، تا اینکه با شکل گیری جنگ دوم جهانی و سرنگونی رضا شاه دانشگاه جنگ تعطیل شد.
* فراز و نشیبهای دافوس آجا در فرآیند تاریخ
این دانشگاه در سیر تاریخی خود فراز و نشیبهای زیادی را پشت سر گذاشته و چندین بار با نامهای دانشگاه جنگ، دانشکده فرماندهی و ستاد، دانشگاه عالی ستاد مشترک، دانشگاه فرماندهی و ستاد و... دستخوش تغییر قرار می گیرد. اما با پیروزی انقلاب اسلامی و فرمان تاریخی حضرت امام (ره) مبنی بر بازگشت سربازها به پادگان ها و اینکه ارتش باید با سازوبرگ نظامی رژه برود، آن دسته از افسرانی که در حین مبارزات انقلابی در سال 57 در کسوت دانشجویی بودند مجددا به دافوس برمی گردند و درسشان را ادامه می دهند. دانشگاه دافوس در آن برهه کار خود را تا آغاز جنگ تحمیلی ادامه می دهد.
* نقش دافوس در طراحی عملیات های بزرگ و پیروزمندانه
پس از آغاز جنگ تحمیلی، دافوس تعطیل می شود و اساتید آن به جبهه های نبرد می روند خصوصا زمانی که سپهبد شهید علی صیاد شیرازی به فرماندهی نیروی زمینی ارتش منسوب می شود نگاه ویژه ای به اساتید این دانشگاه دارد و از آنان برای طراحی عملیات های مهم استفاده می کند.
* افزایش متقاضیان ورود به دانشگاه جنگ بعد از عملیات بزرگ بیت المقدس
برای نمونه میتوان به نقش اساتید دافوس در طراحی عملیاتهای بزرگ و موثری چون ثامنالائمه، طریق القدس، و بویژه فتح المبین و بیت المقدس اشاره کرد. بعد از مشاهده نقش موثر اساتید این دانشگاه در عملیات بزرگ بیت المقدس که به آزادسازی خرمشهر منجر شد، این دانشگاه مجددا راه اندازی می شود با این تفاوت که این بار علاوه بر افسران ارتشی، بسیاری از برادران پاسدار داوطلب گذراندن دوره های دافوس بودند، به طوری که در هر دوره چند نفر از برادران سپاهی و همچنین افسران ژاندارمری در اینجا حضور داشتند و یا اینکه در برخی دوره ها، یک کلاس به طور مجزا از دافوس ارتش برای نیروهای سپاه پاسداران اختصاص می یافت.
* چگونگی تشکیل دافوس سپاه
سوال: نحوه تشکیل دافوس سپاه را تبیین کنید؟
تا اینکه دافوس در سپاه پاسداران هم تشکیل می شود، البته هسته اولیه شکل گیری این دانشگاه در سپاه پاسداران توسط افرادی از سپاه که دوره دافوس دیده بودند و برخی اساتید بازنشسته شده ارتش کلید میخورد که این خود سرآغازی بر همکاریها و ارتباطات مشترک و قویتر دو سازمان ارتش و سپاه بود.
* همه به اهمیت دافوس اذعان داشتند
مسئلهای که اینجا مطرح است بحث درک اهمیت دافوس از گذشته تا به امروز است، در واقع از همان دوران هیچکس در نیروهای مسلح نبوده که بخواهد به عدم کارایی و اثربخشی دافوس معتقد باشد، بلکه میزان اهمیت آن به حدی بود که این دانشگاه جهت آموزش تاکتیکهای جنگی و ارتقای سطح فرماندهی در کلیه نیروهای مسلح اعم از ارتش و سپاه پاسداران نیز کاملا مطرح بوده است. اما نکته دیگری که در آن دوران نیز مطرح بود مسئله بومی سازی و به روزرسانی مفاهیم، عناوین و منابع دروس براساس شرایط داخلی و مبانی راهبردی و کلان کشور بود. البته در دوران جنگ هم فرصت برای این کار کم بود. مسئله اینجاست که ما اصل علم و معیارها و استانداردها را بدانیم تا بتوانیم براساس آن تغییراتی را ایجاد کنیم اما وقتی که از اصول اطلاعی نداشته باشیم، قطعا میزان بکارگیری مفاهیم جهت نوگرایی کمتر می شود.
* نقش آموزههای دافوس در عملیاتهای مشترک و اختصاصی
بنده اعتقاد دارم که در اکثر عملیاتها چه آن عملیاتهایی که ارتش به تنهایی انجام داد و چه آن دسته از عملیات هایی که سپاه پاسداران طراحی کرده و یا عملیات هایی که بطور اشتراکی طراحی شده است، آموزه های دافوس در تمامی آنها نقش قابل ملاحظه ای داشته است.
سوال: دیگر عواملی که در کنار آموزه های دافوس در کامیابی ما در عملیات ها موثر بوده را بیان کنید؟
من اعتقاد دارم هر گاه برآوردهایمان دقیق بوده و به برآوردهایمان اعتنا کردهایم شکست نخوردیم، در حالیکه عدم اعتنا به اطلاعات و دستاوردها، گاهی هم تبعات سیاسی و هم تبعات نظامی را برایمان در پی داشته است که مطمئنا اگر به برآوردها اعتنا و اعتماد شود، درصد کسب توفیقات افزایش یافته و قطعا شکست محقق نخواهد شد.
*اسامی برخی از فرماندهان عالیرتبه که دورههای دافوس ارتش را گذرانده اند
دانشگاه فرماندهی و ستاد اسامی افرادی را که در این مرکز آموزشی دوره های عالی تاکتیکی را در دوران دفاع مقدس تاکنون گذرانده اند را در بایگانی دارد؛ برای نمونه افراد شاخصی که از ارتش و دیگر ارگانها جهت گذراندن دوره های دافوس در آن دوران وارد این دانشگاه شده اند عبارتند از شهید والامقام قرنی، شهید آبشناسان، شهید منفرد نیاکی، شهید فلاحی، مرحوم سرلشکر سلیمی ف سابق کل آجا، سرلشکر عطاالله صالحی فرمانده کل آجا، کلیه فرماندهان نیروها و قرارگاه پدافند در ارتش، سردار حسین سلامی جانشین فرمانده کل سپاه، سردار احمدی مقدم فرمانده سابق ناجا، سردار محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه، سردار مصطفی آجرلو مدیرعامل باشگاه فرهنگی و ورزشی تراکتورسازی تبریز که تا به امروز هم این روند ادامه دارد.
در بخش دوم این گفتوگو که فردا منتشر میشود به بررسی رصد اطلاعاتی منطقه و ایجاد تاکتیک های جدید متناسب با تهدیدات پیشِ رو، تبیین تهدید داعش و چگونگی منازعات آینده در غرب آسیا، پرداخته میشود.
* گفتوگو از مقداد کامکار
