ربط دادن فوت مسئولان به بیوتروریسم اشتباه است/ بیوتروریسم موضوع جدیدی نیست

گروه دفاعی امنیتی دفاع پرس: موضوع بیوتروریسم مطلبی است که این روزها در محافل مختلف از آن سخن به میان میآید و حتی برخیها از ترور خود بدینوسیله مطالبی را عنوان میکنند؛ به همین خاطر برای آشنایی بیشتر با این خطر بالقوه، خبرنگار دفاع پرس گفتوگویی را با دکتر علی کرمی انجام داده است. دکتر کرمی استادتمام دانشگاه، فوق تخصص مهندسی ژنتیک، دارای 32 سال تجربه در حوزه دفاع بیولوژیک، تهدیدات نوین زیستی و پدافند زیستی، بنیانگذار انجمن بیوتکنولوژی ایران و رئیس پژوهشکده مجازی بیوتکنولوژی پزشکی است.

ماحصل گفتوگوی دفاع پرس با دکتر علی کرمی در ادامه آمده است.

سؤال: آیا موضوع بیوتروریسم که در ماههای اخیر در جامعه درباره آن بعضا خبرهایی منتشر شده، موضوع جدیدی است؟  

بیوتروریسم موضوع جدیدی نیست؛ زیرا برای این موضوع سه دوره را میتوان قائل شد؛ که دوره قدیمی مربوط به گذشته دور و استفاده از عوامل بیولوژیک در جنگ و ترور مانند ترور 9 امام معصوم(ع) به وسیله سم است؛ بعد از آن در عرصه جنگ و مخاصمات هم برای از پای در آوردن نیروهای دشمن مثلا از لاشه مردار استفاده میکردند؛ بدین شکل که لاشه مردار را در چاههای آب و یا آبراهها میانداختند و این باعث ایجاد امراضی در استفادهکنندگان از این آبهای آلوده میشد و بدین ترتیب قوای نظامی دشمن تحلیل میرفت.

بعد از این مقطع در سالهای منتهی به جنگهای اول و دوم جهانی، از روش جنگ بیولوژیک برای آلوده کردن دامهای نظامیان که اقلام نظامی را حمل میکردند و یا بیمار کردن افراد و یا تخلیه یک مکان استفاده میکردند مثلا در جنگ داخلی امریکا برای گرفتن سرزمین های سرخپوستان، بین آنها پتوهای آلوده به ویروس آبله را پخش کردند؛ که به دلیل حساسیت بالای این قوم، کشتار عظیمی رخ داد و بدین شکل سرزمینهای آنها را تسخیر کردند.

این موضوع بهطور مستند در تاریخ جنگ بیولوژیک و بیوتروریسم ثبت شده است و از زمانی هم که دانش میکروبشناسی توسعه یافت و باکتریها و ویروسها، قارچها و سموم آنها و خواص آنها  کشف شدند، از نتایج این کشفیات در جنگها علیه دشمن استفاده کردند.

در 30 سال اخیر نیز با پیشرفت عظیم علوم زیستی، تهدیدات بیولوژیک نیز به یک دانش تبدیل شده است؛ به نحوی که عدهای از این دانش برای استفاده در جنگهای میکروبی یا بیولوژیک و بیوتروریسم، استفاده میکنند؛ اما اینجا بحث ما جنگ میکروبی و یا بیولوژیک نیست بلکه موضوع بیوتروریسم مطرح است.

به عبارت دیگر در جنگ میکروبی هرچند ممکن است یک فرمانده نظامی هم ترور شود، ولی در بیوترویسم هدف، یک فرد یا گروهی خاص است؛ یعنی در این روش فقط افراد نظامی مطرح نیستند؛ بلکه ممکن است یک دانشمند یا یک فعال سیاسی هم مورد هدف قرار گیرد.

سؤال: به چه علت از عبارت «بیوتروریسم» استفاده میشود؟

بیوتروریسم ترکیب دو واژه «بیو» به معنای موجود زنده یا زیستی و «ترور» به معنای ایجاد رعب و وحشت است؛ بنابر این در صورت استفاده از عوامل زنده بیماریزا و یا سموم و ترکیبات حاصل از آنها یا هر نوع محصول یا فرآورده زیستی، برای ایجاد رعب و وحشت، مصدوم کردن، بیمار کردن و کشتن را بیوتروریسم میگویند و این هم یک بحث و تهدیدی کاملا جدی و واقعی است.

البته در این شیوه فقط انسان هدف نیست؛ بلکه محصولات کشاورزی، غذا، دام، دارو، لوازم آرایش، شیلات و هر آنچه که زنده است را مورد هدف قرار میدهد؛ در واقع علت اینکه از عبارت بیوتروریسم استفاده میشود به جهت آن است که ما با محیط زنده اعم از انسان، دام و گیاه طرف هستیم؛ به همین خاطر جامعه هدف در بیوتروریسم، تمامی موجودات زنده هستند.

در واقع بیوتروریسم به دو شکل تعبیر میشود؛ آنچه عنوان شد، تعریفی تخصصی و فنی برای دانشمندان این رشته است؛ اما یک تعبیر رسانهای و عمومی هم دارد؛ به این شکل که هر نوع ترور و یا صدمه زدن به موجودات زنده با غیر از سلاحهای گرم و سرد و اسلحه و انفجار، مانند مواد بیولوژیک شیمیایی و رادیولوژیک را در رسانهها ترور بیولوژیک میگویند؛ چون هدف موجود زنده است.

پس، از این منظر دیگر بیوتروریسم فقط عامل بیولوژیک نیست؛ مثلا عرفات را با پولونیوم 210 مسموم کردند؛ که یک ماده رادیو اکتیو بسیار سمی است؛ یا «یوشچنکو» رئیس جمهور وقت اوکراین را با دیوکسین ترور کردند؛ که یک سم شیمیایی است.

بنابراین بیوتروریسم خلاصه مفهوم رسانهای و عمومی بیوتروریسم است؛ نه تخصصی و فنی آن.

سؤال: آیا میتوان فوت برخی مسئولان را به بیوتروریسم ربط داد؟

زمانی که بحث بیوتروریسم مطرح شد، برخیها مانند آقای املشی، سلحشور، نادر طالبزاده، دادمان، نوباوه، شهید موسوی، دکتر ناصر طالبزاده (پزشک برجسته ایرانی و استاد دانشگاه سیاتل که نزدیک به دو سال در آمریکا زندانی بود و با مرگی مشکوک در سال 1387 در امریکا فوت کرد) و تعدادی از مسئولین مطرح شد که با این شیوه مورد سوء قصد قرار گرفتهاند؛ در حالی که تا پیش از این هیچ آگاهی نسبت به موضوع ترور بیولوژیک نداشتند؛ البته این هم که هرکدام از مسئولان بر اثر بیماری فوت کردند را به بیوتروریسم ربط بدهیم، اشتباه است.

ادامه دارد.../ 231