به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، نشست نقد و بررسی کتاب «فرهنگ سوگ شیعی» نوشته محسن حسام مظاهری با حضور حسن سیدعرب و حسن ذوالفقاری در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.
حسام مظاهری در این نشست با اشاره به فرهنگ سوگ شیعه در طول تاریخ اظهار داشت: آیین‌های مختلفی در سطح کشور می‌بینیم که با نمادهایی وجود عینی پیدا کرده و در هر شهر متفاوت از شهری دیگر است؛ اما متاسفانه در این حوزه کاری نکرده‌ایم. ما قصد داشتیم دانشنامه‌ای در این زمینه تهیه و همه آیین‌های سوگ شیعی را در آن گردآوری کنیم.
وی افزود: طرح این کار در سال 1389 ارائه شد که فرهنگنامه‌ای برای آن تدوین شود؛ تا به صورت روشمند همه آیین‌های مربوط به عزاداری اهل بیت(ع) را شامل شود. فرهنگ سوگ شیعی توسط شش گروه و 10 گروه موضوعی شامل مفاهیم، مقاتل، متون، ابزار، جغرافیا و ... تشکیل شده بود. در ویرایش اول مداخل هم رده گنجانده شده که 237 مدخل است و هر پنج سال یک بار با ویرایش جدید منتشر می‌شود.
نویسنده کتاب فرهنگ سوگ شیعی خاطرنشان کرد: تلاش دیگری شده است که علاوه بر منابع کتابخانه‌ای، مطالعات میدانی هم انجام شود. همچنین این کتاب به عنوان منبع‌شناسی هم می‌تواند قلمداد شود. ما در ویرایش اول سعی کردیم از ایران فراتر برویم؛ که این مسئله تا حدی اتفاق افتاده است.
حسن سیدعرب، استاد فلسفه و سردبیر فصلنامه ادبیات عامه در نقد این کتاب اظهار داشت: عنوان کتاب پریشان است و دقت لازم نسبت به آن نشده است؛ در حقیقت باید عنوان کتاب «فرهنگ سوگ در شیعه» باشد. اشکال‌های دیگری هم به کتاب وارد است؛ مثلا در بین نویسندگان تعدادی از آن‌ها مثل نوش‌آبادی و طاووسی تجربه‌ای در دایره‌المعارف ندارند.
وی درباره مدخل‌های این کتاب افزود: خواننده در مواجهه با کتاب با مشکل روبه‌رو می‌شود. مثلاً نام «حاج منصور ارضی» آورده شده؛ اما اشاره‌ای به «حاج محمد علامه» نشده است. البته اگر مناسبات سیاسی نبود می‌شد نام‌های دیگری را نیز اضافه کرد. همین‌طور در بخش وعاظ نام‌های بزرگی مثل «آیت‌الله حق‌شناس» درج نشده و معلوم نیست چرا نام «حاج حسین انصاریان» در کتاب آورده شده؛ اما به وعاظ دیگر اشاره‌ای نشده است.
سردبیر فصلنامه ادبیات عامه با اشاره به سوگواری سایر ائمه (ع) گفت: این مشکل در این قسمت هم مشاهده می‌شود. مشکل دیگری که مشاهده می‌شود این است که در مدخل «خامنه‌ای» به مقام معظم رهبری به عنوان رهبر دوم انقلاب اسلامی ایران اشاره شده، اما نامی از «امام خمینی(ره) به عنوان رهبر اول (بنیانگذار انقلاب اسلامی) برده نشده است و این شایبه را به وجود می‌آورد که امام خمینی(ره) رویکرد عاشورایی نداشته است.
این استاد فلسفه در ادامه گفت: نویسندگان در مقابل نام ائمه (ع) با احترام رفتار نکرده‌اند؛ مثلا بعد از نام امام حسین (ع) یا حضرت عباس (ع) عبارت «علیه السلام» آورده نشده است. در واقع فضل تقدم در آن رعایت نشده و به نظرم این کتاب یک کشکول الفبایی است.
حسن ذوالفقاری، مدیر گروه فرهنگستان زبان فارسی در ادامه نشست با اشاره به ضرورت نگاشتن چنین کتاب‌هایی گفت: این کتاب به مراسم عاشورایی توجه دارد و در آن اهتمام جدی شده که آیین‌ها را گردآوری کند. علی‌رغم اینکه بسیاری از مداخل در آن دیده نمی‌شود، اما همین کتاب نشان‌دهنده گستردگی فرهنگ عاشورایی است. تنوع مولف، چندوجهی مداخل و جدید بودن آن‌ها از اتفاقات خوب کتاب است.
انتهای پیام/ 161
