چرا عربستان در پرونده یمن کوتاه نمی‌آید؟

به گزارش گروه بین‌الملل دفاع پرس، عربستان پس از دهه‌ها نفوذ در ساختارهای سیاسی و اقتصادی یمن به یک باره با بحرانی روبرو شد که هیچ‌گاه تصور آن را هم نمی‌کرد. تحولات انقلابی 2011 یمن اگرچه با ابعاد داخلی و با هدف تغییر ساختارهای سیاسی و حرکت به سمت روندهای دموکراتیک ظهور کرد؛ اما در بطن خود حاوی پیامی اعتراضی به آل سعود بود تا زین پس خود را برای همسایگی با یک کشور مستقل و دموکراتیک آماده کند. مضاف برآنکه این پیام‌ها می‌توانست در آن سوی مرزها یعنی در مناطق الشرقیه عربستان نیز تحرکاتی را به دنبال داشته باشد.

و در طرف دیگر سعودی‌ها در طی سال‌های پس از تحولات فراگیر یمن ضمن آنکه نگران از دست دادن حیات خلوت خود بودند، همواره بیم آن را داشته‌اند که با افزایش نفوذ ایران در یمن و به‌ویژه در میان انصارالله در شمال، حزب الله لبنان به نوعی دیگر در مرزهای جنوبی عربستان ایجاد شود. از همین رو این کشور تمامی تلاش خود را به کار گرفت تا شاید بتواند از این تحول پیشگیری کند. همچنانکه مقامات سعودی برای نیل به اهداف خود به حمایت از دولت نامشروع منصور هادی دست زدند و چون به نتیجه مورد نظر دست نیافتند تهاجم گسترده هوایی با مشارکت متحدان عربی خود را رقم زدند. با این حال، این حملات تا کنون هیچ نتیجه‌ای دربر نداشته و بالعکس به تقویت اراده انقلابی مردم یمن برای رسیدن به اهدافشان منجر شده است. همچنانکه اخیرا شاهد تشکیل شورای عالی سیاسی از سوی یمنی‌ها و به‌دنبال آن آغاز تلاش‌ها برای تشکیل دولت نجات ملی بوده‌ایم.

در این شرایط و در حالی که جامعه جهانی، سعودی‌ها را شکست خورده جنگ یمن قلمداد می‌کند، اما آل سعود همچنان برای حفظ یمن دست و پا می‌زند، همچنانکه بمباران‌های کور و کشتن زنان و کودکان بی‌گناه به‌ تنها هدف خلبانان اجاره‌ای سعودی‌ها تبدیل شده‌است. اما در این میان سوالی که مطرح است اینکه به واقع چرا سعودی‌ها دست از سر یمن برنمی‌دارند و  برای حفظ آن به هر حربه‌ای دست می‌زنند؟ اگرچه برای پاسخ به این سوال، تحلیل‌های مختلفی مطرح شده است اما به نظر می‌رسد بیش از هرچیز، سابقه شیرین حضور سعودی‌ها در یمن و نوع رفتار بازیگران سیاسی پیشین در این کشور که آنها را به ابزاری برای اجرای سیاست‌های سعودی تبدیل کرده بود؛ مانع از آن می‌شود که سعودی‌ها به راحتی بتوانند شرایط جدید این کشور و تغییر ذائقه سیاسی مردم انقلابی یمن به رهبری انصارالله را باور کنند، مضاف برآنکه احتمال سرایت انقلاب یمن در سایه حضور میلیون‌ها کارگر یمنی در عربستان، مقامات آل سعود را تا حد از دست دادن تاج و تخت میراثی‌شان نگران ساخته است.

لازم به ذکر است که در یمن پیش از انقلاب، تمامی نیروهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را می‌شد به دو دسته طرفدار و یا مخالف نفوذ عربستان تقسیم کرد. در طی این دوران، عربستان با در پیش گرفتنی دیپلماسی مبتنی بر پترودولار توانسته بود بسیاری از چهره های اثرگذار سیاسی، نظامی – امنیتی و اجتماعی از جمله شیوخ قبایل، فرماندهان نظامی و نیز رهبران و اعضای عالیرتبۀ احزاب بزرگ را به خود جذب کرده و از این طریق سیاست های مورد نظر خود در یمن را اجرایی نماید.

در واقع، نفوذ عربستان در یمن عمدتاً مبتنی بر پول و جلب وفاداری چهره های سرشناس در حوزه های مختلف مبتنی بوده است. بدین ترتیب، عربستان می توانست افراد اثرگذار بر رژیم سیاسی و مناطق مرکزی و کانون قدرت را در یمن را تحت تأثیر قرار داده و در نتیجه با همکاری و همراهی غرب روند سیاسی یمن را از طریق اثرگذاری بر نیروهای محوری در این کشور تعیین نماید.

اما نکتۀ مهمی که در رابطۀ عربستان و یمن سابق باید درک شود آن است که امنیت عربستان با امنیت یمن در تأثیر و تأثر متقابل است و به عبارتی ناامنی در یک کشور پتانسیل تسری به کشور دیگر را دارد. این واقعیت در نگاه عربستان نگرانی های گسترده ای برمی انگیزد. یمن در مجموعۀ شورای همکاری حدود دو میلیون نیروی کار مقیم دارد. جدای از این دو میلیون که یک میلیون از آن در عربستان مقیم است، دو تا سه میلیون یمنی الأصل در مناطق عربستانی مجاور یمن زندگی می کنند که در طول دهه های پس از استقلال توانسته اند تابعیت عربستان را بگیرند اما به هیچ وجه وفاداری شهروند عربستانی الأصل را به رژیم سعودی ندارند. در نتیجه، این جمعیت سه تا چهار میلیون یمنی در خاک عربستان تهدید بالقوه ای است که به امکان تسرّی تحولات انقلابی یمن به خاک عربستان را مطرح می سازند.

بنابراین باید گفت که دیگر نفوذ آل سعود بر ارکان محوری یمن که در طی نزدیک به نیم قرن سبب شده بود تا سعودی‌ها بتوانند به راحتی خواسته‌های خود را بر یمنی‌ها دیکته کنند پایان یافته است و اینک مردم انقلابی یمن با عبور از میراث شوم گذشته درصدد احیای یمنی جدید هستند که عربستان در آن نقشی فراتر از یک همسایه معمولی را نخواهد داشت. و این همان چیزی است که سعودی‌ها را نگران می‌کند تا نه‌تنها نفوذ خود در یمن را از دست رفته ببیند بلکه خطر سرایت انقلابشان به مرزهای شرقی خود را نیز احساس کنند. بنابراین همین نگرانی‌هاست که مانع از آن می‌شود تا سعودی را شکست پذیرفته و برای تحقق حداقل نفوذ در یمن دست به هر اقدام جنایتکارانه‌ای نزنند.

انتهای پیام/411