اهميت و جايگاه خوزستان در استراتژي تهاجمي عراق، منجر به تمركز توان اصلي ارتش عراق در اين منطقه شد. لشكرهاي1 مكانيزه و10 زرهي با پيشروي در منطقه غرب رودخانه كرخه، در عرض چهار روز فاصله 80 كيلومتري مرز تا رودخانه را پشت سر گذاشتند. در محور بستان - سوسنگرد، لشكر9 زرهي در همان خيز اول با اشغال بستان و محاصره سوسنگرد و حميديه، به نزديكي اهواز رسيد كه با شبيخون دلاوران سپاه و بسيج اهواز به فرماندهي شهيد "غيور اصلي" اقدام به عقب نشيني كرد. در محور جنوبغربي اهواز لشكر5 مكانيزه عراق بعد از تصرف جفير و پادگان حميد تا منطقه نورد- در15 كيلومتري جنوب اهواز- پيشروي كرد و سپس از حركت ايستاد، و لشكر3 زرهي همراه با تيپ43 نيروي مخصوص براي اشغال آبادان و خرمشهر وارد عمل شدند كه بر اثر مقاومت مردم، بسيج و سپاه در خرمشهر تا چهارم آبان 59 (به مدت34 روز) دشمن نتوانست اين شهر را تصرف كند. نيروهاي لشكر3 در19 مهرماه59 با عبور از رودخانه كارون در موقعيتي كه هيچگونه مواضع دفاعي در اين منطقه وجود نداشت، شهر آبادان را به محاصره درآوردند. عراقيها در اين مرحله بيش از15000 كيلومترمربع از اراضي ايران را به اشغال خود درآوردند.
طرح هجوم و سازمان رزم نيروهاي عراقي توسط فرماندهان رده بالاي عراق كه خود در جريان حمله به ايران، بخصوص در جبهه جنوب و منطقه خرمشهر
سمت فرماندهي را برعهده داشته‌اند و بعدها به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند، بشرح زير ارائه شده است:
الف) اقدام به حمله غافلگيرانه هوايي براي نابودي هرچه بيشتر هواپيماهاي ايران و فلج ساختن كار پايگاههاي هوايي و از بين بردن باندهاي پرواز هواپيما، تا يگانهاي زميني پيشروي كرده، اهداف خود را به دست آورند، بي‌آن كه نيروي هوايي ايران بتواند بر سير روند عمليات آنها تاثير منفي بگذارد.
ب) پيشروي و هجوم غافلگيرانه و سريع توسط نيروي زميني (سپاههاي دوم و سوم) در عمق خاك ايران و اشغال شهرهاي اصلي مرزي، تنگه‌ها و ارتفاعات حساس و اشغال منطقه خوزستان از سوي سپاه سوم و تحميل شرايط بر ايران كه به سقوط رژيم اسلامي منجر شود.
نيروي زميني ارتش عراق در آغاز جنگ، متشكل از3 سپاه بود. ماموريت سپاه يكم، در منطقه كوهستاني غرب ايران، ماموريت سپاه دوم، در جبهه مياني- از قصرشيرين تا مهران- و ماموريت سپاه سوم، در جبهه جنوب و استان خوزستان بود. سپاه يكم و دوم ارتش عراق، با هدف تصرف ارتفاعات استراتژيك همچون پاتاق و قلاجه و به منظور دفاع از پايتخت عراق- بغداد- در عملياتي كه جنبه فرعي و دفاعي داشت، وارد خاك ايران شدند. اما استان خوزستان، هدف اصلي ارتش عراق بود و عراقيها در نظر داشتند با تصرف "تنگه فني" در شمال خوزستان، اين استان مهم را از سرزمين ايران جدا سازند.
چگونگي مانور نظامي ارتش عراق نيز نشان ميدهد كه محور اصلي توجه طراحان جنگ، استان خوزستان بوده است. اسناد به دست آمده از ارتش عراق، مويد آن است كه خوزستان عرصه تاخت و تاز سپاه سوم ارتش عراق بوده است. اما از آن جا كه موضوع بحث ما پيرامون خرمشهر و عمليات بيت‌المقدس است به سازمان رزم و طرح حمله سپاه سوم عراق مي‌پردازيم.
حوزه ماموريت سپاه سوم از جنوب منطقه مهران شروع شده، تا آبادان و راس‌البيشه ادامه مي‌يافت. سازمان سپاه سوم و محل تجمع اين سپاه قبل از تجاوز به اين شرح بوده است.
- لشكر1 پياده - مكانيزه در پل غزيله در محور عماره.
- لشكر3 زرهي ناقص (-) : تيپ6 : مستقر در منطقه تنومه ( مقابل شلمچه ) ، تيپ8 مكانيزه مستقردر منطقه النشوه.
- مقر لشكر: غرب شط العرب نيروي احتياط در شرايط بحراني
- لشكر5 پياده- مكانيزه در منطقه " الكباسي " تجمع كرده بود و تيپهاي6 زرهي،8 زرهي و33 نيروهاي ويژه تحت امر اين لشكر قرار گرفته بودند.
- لشكر9 زرهي در محور العماره در مقابل شيب (منطقه عمليات لشكر)
- لشكر10 زرهي در محور العماره جنب ايستگاه راديو تلويزيون (اين
- لشكر تيپ24 و تيپ42 زرهي را در اختيار نداشت كه بعدا به لشكر پيوستند )
- تيپ31 نيروي ويژه : گردان سوم اين تيپ تحت امر لشكر9 زرهي و گردان دوم تحت امر لشكر5 پياده قرار گرفت و گردان يكم تيپ در كركوك باقي ماند. تيپ33 نيروي ويژه در طرح هجوم، تابع سپاه سوم شد و تحت امر لشكر5 قرار گرفت. از ابوالخصيب تا فاو به عنوان موضع دفاعي به اين تيپ داده شد و دفاع از شطالعرب نيز به عهده تيپ قرار گرفت.اين تيپ همچنين به عنوان نيروي احتياط سپاه سوم قلمداد گرديد.
- تيپ12 زرهي ابن الوليد بعنوان نيروي احتياط سپاه سوم0
- قرارگاه اصلي سپاه سوم در منطقه ميمونه در استان ميسان (العماره) بود0 طرح حمله‌اي كه سپاه سوم موظف به اجراي آن شد بشرح زير است:
الف) لشكر10 زرهي و يگانهاي تابعه: اين يگان پس از پشت سرگذاشتن مرز در محور پاسگاههاي شرهاني و بحيله با دو فلش پيشروي خواهد كرد.
با فلش اول به پاكسازي عين خوش و دشت عباس ميپردازد و سپس حركت را به سمت پل نادري بر روي كرخه ادامه ميدهد و با عبور از آن، دزفول را محاصره مينمايد و با فلش دوم در محور دهلران جناح مطمئن برقرار مي‌سازد0
ب) لشكر1 مكانيزه: اين يگان با عبور از فكه به سمت رود كرخه و شوش تك كرده و ضمن پيشروي و قطع جاده اهواز- انديمشك، محاصره اهواز از
شمال و دزفول از جنوب را در هماهنگي با لشكر10 كامل مي‌كند0
ج) لشكر9 زرهي: ماموريت و مانور اين يگان پيشروي در محور شيب- بستان- سوسنگرد و تصرف شهرهاي بستان، سوسنگرد و حميديه بود و ادامه
حركت به طرف اهواز براي سقوط اين شهر در هماهنگي با لشكر5 كه در جنوب اين محور قرار داشت 0
د) لشكر5 پياده - مكانيزه
-1 تيپ26 زرهي: اين يگان ضمن پيشروي از محور شلمچه و قطع جاده خرمشهر- اهواز و ادامه حركت تا رودخانه كارون، خرمشهر را به محاصر و اشغال خود درمي آورد 0
-2 تيپ6 زرهي: اين يگان ضمن پيشروي به سوي رودخانه كارون و عبور از آن در منطقه كعبه، به طرف جاده آبادان- اهواز و جاده آبادان- شيخ‌بدير (ماهشهر) حركت و پس از كنترل اين جاده‌ها از رود بهمن‌شير عبور كرده، براي كامل كردن محاصره آبادان و خرمشهر به سمت شطالعرب پيشروي مي كند 0
ه- تيپ نيروي ويژه: ماموريت دفاع از شطالعرب از منطقه ابوالخصيب تا فاو بمنظور ممانعت از نفوذ يا عبور نيروهاي جمهوري اسلامي0
و- تيپ الوليد:احتياط كلي سپاه سوم فرماندهي كل نيروهاي مسلح عراق به فرماندهان سپاههاي دوم و سوم دستور حمله به اهداف تعيين شده از سوي فرماندهي عراق را صادر كرد. اين دستورات در مورخه( 29/6/59 ) 17/9/1980 صادر گرديد و به مقر سپاه‌ها رسيد.
