به گزارش سايت ساجد به نقل از خبرگزاري کتاب ايران (ايبنا) ، مصطفي چمران در آمريكا، با همكاري بعضي از دوستانش، براي اولين بار انجمن اسلامي دانشجويان آمريكا را پايهريزي كرد و از موسسان انجمن دانشجويان ايراني در كاليفرنيا بود. به همين دليل بورس تحصيلي وي از سوي رژيم شاه قطع شد.
وي پس از قيام 15 خرداد سال 1342 رهسپار مصر شد و مدت دو سال سختترين دورههاي چريكي و پارتيزاني را آموخت. وي به عنوان بهترين شاگرد اين دوره شناخته شد و فوراً مسووليت تعليم چريكان مبارز ايراني را برعهده گرفت.
ايجاد پايگاه چريكي مستقل براي تعليم مبارزان ايراني ضرورت پيدا كرد و از اينرو دكتر چمران رهسپار لبنان شد تا چنين پايگاهي را ايجاد كند. او به كمك امام موسي صدر، رهبر شيعيان لبنان، حركت محرومين و سپس جناح نظامي آن، سازمان «امل» را بر اساس اصول و مباني اسلامي پيريزي كرد.
دکتر چمران با پيروزي انقلاب اسلامي بعد از 21 سال به ايران بازگشت و همه تجربيات انقلابي و علمي خود را در خدمت انقلاب به كار گرفت.
پس از درگيري با ضد انقلاب در پاوه، فرمان انقلابي امام خميني (ره) صادر و فرماندهي منطقه نيز به دكتر چمران واگذار شد.
چمران بعد از پيروزي در اين صحنه وزير دفاع شد. نمايندگي مردم تهران در اولين دوره انتخابات مجلس شوراي اسلامي و نمايندگي حضرت امام (ره) در شوراي عالي دفاع از ديگر مسووليتهاي اوست.
دکتر مصطفي چمران پس از شروع جنگ تحميلي رژيم صدام عليه ايران به جنوب كشور رفت.
چمران سيام خرداد ماه 1360 يعني يك ماه پس از پيروزي در ارتفاعات اللهاكبر، در جلسه فوقالعاده شوراي عالي دفاع در اهواز، از عدم تحرك و سكون نيروها انتقاد كرد و پيشنهادهاي نظامي خود را و از جمله حمله براي آزادسازي بستان ارائه داد. وي سيويکم خرداد 1360 در دهلاويه و بر اثر اصابت ترکش خمپاره دشمن به شهادت رسيد.
مهمترين کتابهايي که از شهيد مصطفي چمران و درباره ايشان تاكنون منتشر شدهاند، عبارتند از:
ـ زندگينامه شهيد دکتر مصطفي چمران / بنياد شهيد چمران.
ـ مرد عمل، جهاد و شهادت (سخنراني استاد سيدعلي خامنهاي به مناسبت چهلمين روز شهادت شهيد دکتر مصطفي چمران)/ حزب جمهوري اسلامي / 1360.
ـ جهاد و شهادت / حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي / 1361.
ـ جنايات بعث عراق در ارتباط با صهيونيست جهاني و انقلاب اسلامي / مصطفي چمران / قيام (قم) / 1364.
ـ اي خون آرام باش (مجموعه خاطرات رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران) / مصطفي چمران؛ به کوشش سيدامير معصومي / دفتر ادبيات و هنر مقاومت / 1372.
ـ لبنان / مصطفي چمران / بنياد شهيد چمران / 1376.
ـ سردار خوبيها /بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت انتشارات / 1377.
ـ تاريخ انقلاب براي کودکان و نوجوانان (کتاب 8: 1362: به سوي پيروزي) / با اهتمام مصطفي خرامان / نشر تاريخ و فرهنگ / 1378.
ـ تاريخ انقلاب، براي کودکان و نوجوانان (کتاب 6: 1360: آسمان پر ستاره) / با اهتمام مهرداد غفارزاده / نشر تاريخ و فرهنگ / 1378.
ـ يک آسمان ستاره / مهدي فتحي / اسپيد / 1378.
ـ رقصي چنين ميانه ميدانم آرزوست / شهيد دکتر مصطفي چمران / بنياد شهيد چمران؛ بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس / 1378.
ـ چمران، به روايت همسر شهيد (نيمه پنهان ماه؛ 1) / حبيبه جعفريان / روايت فتح / 1378.
ـ شهيد سرافراز دکتر مصطفي چمران (ياران امام به روايت اسناد ساواک؛ 11) / وزارت اطلاعات، مرکز بررسي اسناد / 1378.
ـ شهيد چمران / احمد دهقان / مدرسه (دفتر انتشارات کمک آموزشي سازمان پژوهش و برنامهريزي آموزشي) / 1379.
ـ زمزم عشق / اسماعيل منصوري لاريجاني / مرکز نشرفرهنگي آيه/ 1379.
ـ پاوه سرخ / داوود بختياري دانشور / دفتر ادبيات و هنر مقاومت / 1379.
ـ سردار 14 / تدوين احمد اماميراد / مهديه / 1380.
ـ کردستان / مصطفي چمران؛ تهيه و تدوين بنياد شهيد چمران / دفتر نشر فرهنگ اسلامي / 1380.
ـ علي زيباترين سرود هستي / مصطفي چمران، گردآوري و تدوين مهدي چمران /دفتر نشر فرهنگ اسلامي؛ بنياد شهيد چمران / 1380.
ـ مباني، آفات و راهکارهاي انقلاب اسلامي از ديدگاه شهيد چمران / اسماعيل منصوري لاريجاني/ مؤسسه فرهنگي انتشاراتي آيه/ 1380.
ـ بينش و نيايش (مجموعه) / بنياد شهيد چمران / دفتر نشر فرهنگ اسلامي / 1380.
ـ خدا بود و ديگر هيچ نبود / مصطفي چمران؛ به کوشش مهدي چمران / وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات / 1380.
ـ مجاهد هنرمند / مهدي مطهرنيا / دفاع (سازمان عقيدتي سياسي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح) / 1381.
ـ يادگاران (جلد 1: کتاب چمران) / رهي رسوليفر / روايت فتح / 1381. ـ آيت مجاهدان / مجيد نظري / مرکز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما / 1381.
ـ دعاي کميل / ترجمه مصطفي چمران / دفتر نشر فرهنگ اسلامي / 1382.
ـ پروانههاي سوخته (جلد 1: مروري بر زندگي وزراي شهيد وزارت دفاع) / سازمان عقيدتي سياسي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، معاونت پژوهش و اطلاعرساني / انتشارات دفاع / 1383.
ـ يادنامه شهيد بزرگوار دکتر مصطفي چمران / به کوشش ابراهيم يزدي، تهيه و تدوين بنياد فرهنگي مهندس مهدي بازرگان / قلم / 1383. ـ مرگ از من فرار ميکند (کتاب چمران) / فرهاد خضري / روايت فتح / 1384.
ـ افلاکيان زمين (جلد 4: مصطفي چمران) / محمدحسين عباسي ولدي / نشر شاهد / 1384.
ـ اينجا چه ميکني گل سرخ / اصغر فکور / نشر شاهد / 1385.
ـ سردار سالك (خاطراتي از زندگي سردار شهيد دكتر مصطفي چمران) / علي پاك / كتاب مسافر / 1386.
ـ نيايشها (شهيد دكتر مصطفي چمران) / به كوشش مهدي چمران / وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات / 1386 (چاپ سوم 1387).