به فرمايش مفسر بزرگ قرآن، حضرت آيت الله جوادي آملي، مردان بزرگ خدا و اولياي الهي، پنج مرحله را طي مي کنند: معرفت، هجرت، سرعت، سبقت و پيشوايي. شهيد عزيز ما طي ده سال- در دوران جواني (دهه سوم عمر مبارکش)- اين مراحل را طي کرد و سرانجام، استعداد وي با دست يابي به مقام رفيع شهادت، به کمال رسيد. در واقع اين ويژگي عصر انقلاب اسلامي و عصر رهبري امام خميني (ره) بود که اين باور غلط تاريخي را شکست که مسن بودن، دليل بر رتبه عقلي و علمي فرد است. درخشش مردان و قهرمانان بزرگي هم چون حسن باقري و رسيدن به فرماندهي عالي جنگ در سن 26 سالگي، از برکات مديريت کلان امام خميني (ره) و اعتماد به جوانان بود، که در حالي مسووليت هاي بسيار سنگين را بر عهده گرفتند که شصت سال با فرمانده و امام خود فاصله سني داشتند.
شهيد باقري قهرمان ملي
شهيد حسن باقري از قهرمانان ملي صاحب فهم و انديشه نظامي بود که جرئت سنت شکني، تحول، ابتکار، خلاقيت و دور ريختن تفکر وارداتي آمريکايي را در جنگ داشت. وي پرورش يافته در مکتب امام خميني (ره) بود و شايستگي هاي اخلاقي بي نظير و انديشه دفاعي والايي داشت که در حيات کوتاه پر برکتش در دفاع مقدس، متشأ تحولات بزرگي در سازمان رزم سپاه و تعميق و توسعه اطلاعات و عمليات رزمي اين نهاد بود. هنوز هم اين کلمه قصار وي که بارها نقل شده است، شگفتي را بر مي انگيزد: "بايد به خود جرئت داد و شيوه جنگ را تغيير داد." اين جمله وي اين نکته را بيان مي کند حال که دشمن کلاسيک به پشتوانه استکبار جهاني با ابزار پيشرفته و کميت بالاي تجهيزات، به ايران اسلامي حمله ور شده است، براي مقابله با او، تفکر و شيوه هاي رزم کلاسيک که صرفاً مي خواهد با تکيه بر ابزار و قرينه سازي بجنگد، ناکام مي ماند. بايد به خود جرئت داد و تفکر دفاعي و شيوه رزم جديدي را بنا نهاد و با پرهيز از قرينه سازي و نقاط قوت دشمن، به نقاط ضعف او حمله کرد؛ روشي که غلبه ما را بر دشمن به دنبال دارد. بدين ترتيب، او تفکر دفاعي بودمي و جديد را به اثبات رساند و مرحله به مرحله، به نفي وضع موجود همت گماشت و بي تعارف و همراه با تلخي و تندي، اما با پختگي هر چه تمام تر به نقد تفکر و شيوه هاي رزمي اي پرداخت که ناکامي هاي سال نخست جنگ را به بار آورده بود.
بنيان گذاري سازمان اطلاعات سپاه
شهيد باقري با بنيان گذاري سازمان اطلاعات سپاه در جنگ، ترسيم وضعيت موجود دشمن و چشم انداز آينده و تجزيه و تحليل تحرکات آينده دشمن، زمينه در هم شکستن دشمن را با ايجاد اعتماد به نفس بر پايه شناخت درست از قابليت ها و توانمندي هاي نيروهاي خودي فراهم کرد و در مراحل بعدي، در تعيين راهبرد کلي و استراتژي عملياتي جديد نقش داشت. همچنين، بر پايه شناخت منبع عظيم نيروهاي مردمي، براي جذب، آموزش، سازماندهي و به کارگيري آنها کوشيد. روحيه، خلق و خوي، رفتار و سخنان دل پذير و پخته شهيد باقري ارتباط با نيروهاي بسيجي را به راحتي امکان پذير مي نمود و بدين ترتيب وي به خوبي، بر نيروهاي بسيجي فرماندهي مي کرد، هرچند، در برابر مادر، خود را سقاي جبهه و بسيجيان مي ناميد که آن هم از تواضع، بزرگواري و روح بزرگ او ناشي مي شد. وي تفکر دفاعي خود را در عمليات هاي مختلفي، مانند ثامن الائمه (شکست حصر آبادان)، طريق القدس (فتح بستان)، فتح المبين و بيت المقدس (فتح خرمشهر) به فعليت رساند و صادقانه، در اين راه مجاهدت کرد و در همين مسير به شهادت رسيد.
بروز استعدادها در جنگ
صحنه جنگ محل ظهور و بروز استعدادهاست. استعدادهاي کم نظير شهيد حسن باقري در جنگ شکوفا شد و وي نقش بنيان گذاري را در بخشي از ساختارهاي مهم جنگ برعهده داشت که از جمله آنها اطلاعات عمليات و سازمان رزم سپاه بود. داشتن قابليت طراحي و رفتار و منش مشفقانه او باعث شد که جواناني مانند شهيد شفيع زاده و ديگر فرماندهان در عرصه سازماندهي، تخصص هاي گوناگون سپاه را در جنگ بنيان گذاري کنند. همچنين آموزه هاي نظري و عملي شهيد حسن باقري باعث شد تا سازمان رزم سپاه، در تمامي ابعاد رشد و توسعه يابد. او شيوه جديدي را براي دشمن شناسي در علوم نظامي بنا نهاد. وي از دانشگاه دل کند و به مدرسه جهاد و جنگ عليه متجاوزان آمد و يکي از بهترين نظريه پردازان جنگ در اين عرصه شد و در طرح ريزي هاي عملياتي در سطح تاکتيکي و استراتژيک صاحب نظر بود. بن بست شکني و پذيرش مسووليت در سن جواني، خلاقيت، نهراسيدن از مشکلات، آزادگي و آرمان خواهي شهيد باقري از نکته هاي آموزنده او براي نسل امروز است. وي هرکز به آنچه مي رسيد، قانع نبود. در واقع، به او به عنوان يک نام نبايد نگريست؛ چرا که اين شهيد بزرگوار ترسيم کننده راهي است پر رهرو به سوي هدفي متعالي. بايد با شهيدان حسن باقري، حسين خرازي، ابراهيم همت، مهدي و حميد باکري و ... عهد و پيمان بست و راه آنها را ادامه داد؛ انتظاري که اين بزرگواران از ما داشتند.
