سکوت سازمان ملل در قبال بمباران شیمیایی عملیات بدر تامل بر انگیز بود

در عملیات بدر، دشمن از همان ابتدای عملیات بمبها و گلولههای توپ حاوی مواد شیمیایی، به ویژه گاز اعصاب را در سطح گستردهتر نسبت به عملیات خیبر به کاربرد. در واقع این بار عراق برخی از گازها را با بهره گیری از هواپیما به صورت سمپاشی از ارتفاع بالا روی جزیره پخش میکرد. باید یادآور شد که در این عملیات گاز خردل به طور بسیار محدودی به کار گرفت شد. نکته در خور توجه دیگر در مورد این عملیات آنکه دشمن برای نخستین بار در جنگ و نیز برای سومین بار در طول جنگهای دنیا (دو بار نخست در جنگ جهانی اول بوده است) از مشتقات سیانور استفاده کرد. همچنین، عامل دیگری که به مقدار زیاد در عملیات بدر به کار رفت، یک عامل خارشزا بود که تکنیکهای نیز توانایی مقابله با آن را نداشتند. تنها عوارض این گاز خارش و قرمز شدن پوست بود.

 

 

 

طرح عملیات

برای انجام عملیات، منطقه مورد نظر به دو محور شمالی و جنوبی تقسیم شد. محور شمالی به قرارگاه نجف، و محور جنوبی به قرارگاه کربلا واگذار شد.

قرارگاه نجف از شمال البیضه تا امتداد آب راه جمل، و قرارگاه کربلا از شمال، مقابل آب راه جمل و روستای نخیره در شرق دجله؛ و از جنوب، منطقه القرنه (خط الهاله) وارد عمل می شدند. قرارگاه نوح علیه السلام نیز ماموریت داشت ضمن تصرف پدافندی و گسترش در آن محور، به سوی پل زردان پیشروی کند و سپس کانال سوئیب را شکافته و آب را به سمت بصره جاری نماید.

هم چنین به دو قرارگاه فرعی ظفر و نجف 2 ماموریت های جداگانه ای به صورت احتیاط و نیز انجام عملیات فریب واگذار شد. به این ترتیب که قرارگاه ظفر می باید آماده می شد تا در صورت امکان به طریق هلی برد از العزیز به طرف شمال – در غرب روخانه دجله – حرکت کند. نجف 2 نیز ماموریت اجرای آتش روی جاده العماره – بصره و شمال پل العزیر به عهده داشت.

نتایج عملیات

طی عملیات بدر علاوه بر تلفات سنگین که به دشمن وارد شد، بیش از 500 کیلومتر مربع از منطقه هور از جمله روستاهای ترابه، لحوک، نهروان، فجره و نیز جاده خندق به طول 13 کیلومتر، که فاصله آن با جاده العماره بصره 6 کیلومتر است، به تصرف نیروهای خودی درآمد.

لازم به ذکر است که پس از این عملیات، عراق با استفاده از پشتیبانی هوایی و موشکی خود به حملات گسترده به شهرها و مناطق مسکونی و نیز کشتی های حامل نفت ایران مبادرت ورزید.

 

خلاصه گزارش عملیات :

نام عملیات: بدر (آبی - خاکی)

زمان اجرا: 20/12/1363

مدت اجرا : 8 روز

تلفات دشمن:18200 (کشته، زخمی و اسیر)

رمز عملیات: یا فاطمه الزهرا (س)

مکان اجرا: منطقه هورالهویزه – جبهه جنوبی در شرق بصره عراق

ارگانهای عملکننده: رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با همکاری ارتش جمهوری اسلامی

اهداف عملیات: دست اندازی و تسلط بر جاده بصره – العماره عراق ، راهیابی به مرکز اصلی هورهای غرب رودخانه دجله و انهدام نیروهای ارتش عراق در ادامه اهداف عملیات خیبر

سرداران شهید عملیات بدر

سردار شهید مهدی باکری فرمانده لشکر31 عاشورا؛ سردار شهید عبدالحسین برونسی فرمانده تیپ هجده جواد الائمه (ع) ؛ سردار شهید عباس کریمی فرمانده لشکر 27 محمدرسول الله(ع)؛ سردار شهید ولیالله چراغچی مسجدی قائم مقام فرمانده لشکر 5 نصر؛ سردار شهید محمود ستوده قائم مقام فرمانده لشکر33 المهدی(عج)؛ سردار شهید کاظم نجفی رستگار فرمانده لشکر10سید الشهدا(ع)؛ سردار شهید یوسف سجودی فرمانده تیپ سوم لشکر 17 علی بن ابی طالب (ع)؛ سردار شهید علی تجلایی قائم مقام فرمانده قرارگاه ظفر و فرمانده طرح و عملیات قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) از جمله شهدای عملیات بدربودند که پرچم ولایت را در این عملیات برافراشته نگه داشتند.

 

هشدار جمهوری اسلامی ایران به سازمان ملل برای تهاجم گسترده شیمیایی علیه ایران

 

پس از شروع عملیات بدر، مقامات کشورمان رسماً به سازمان ملل متحد هشدار دادند که عراق در تدارک تهاجم گسترده شیمیایی علیه ایران است. سکوت مجامع بین المللی باعث تقویت انگیزه ارتش بعثی دراستفاده از سلاحهای شیمیایی شد. سه روز بعد از آغاز نبرد بمبارانهای گاز اعصاب آغاز شد. مقامات ایران جزئیات این حملات را طی نامههای پی در پی رسماً به اطلاع سازمان ملل متحد رساندند و درخواست اعزام و استقرار یک تیم کارشناسی بطور دائم نمودند تا امکان معاینه مصدومین گاز اعصاب در شرایط حاد وجود داشته باشد.

 

علت شهادت بیشتر شهیدان در عملیات بدر به علت آلوده شدن به گاز سیانور بود که حتی فرصت ماسکگذاری را به رزمندگان نداد. در این عملیات جمعاٌ حدود بیست تا سی تن شهید شیمیایی داشتیم که حدوداً پنج مورد مربوط به گاز اعصاب یک عامل مشکوک و دیگران به گاز سیانور مربوط بوده است. البته تا این تاریخ نیز در اثر آلودگی با گاز خردل در حدود پنج نفر دیگر به شهادت رسیدهاند.

 

 

 

نامههای ایران در یک هفته اول حملات شیمیایی عراق

در یکی از این نامهها اشاره شده است که در یک هفته اول حملات شیمیایی (از ۱۳ تا ۲۰ مارس ۱۹۸۵) ۷۷ بمب، ۲۳ راکت و ۶۳۹ گلوله توپ شیمیایی از سوی عراق شلیک شد که منجر به مصدوم شدن ۲۲۳۱ نفر و شهادت ۳۲ نفر گردیده است.

 

این حملات شیمیایی در زمانی صورت میگرفت که دبیر کل سازمان ملل در عراق سرگرم مذاکره بود. مقامات ایرانی طی نامههایی جزئیات حادثه را به اطلاع سازمان ملل رسانیدند و با اشاره به آمار اولیه ۱۵ شهید و ۲۰۰ مصدوم، درخواست اعزام تیم کارشناسی نمودند. سازمان ملل هیچ اقدامی ننمود و ادامه حملات شیمیایی عراق که گاز خردل نیز به آن اضافه شده بود باعث افزایش سریع آمار مصدومین شد. براساس یکی از گزارشها، فقط طی روزهای نوزدهم و بیستم فروردین حملات شیمیایی باعث مصدوم شدن ۱۶۱۴ نفر گردید.

 

جمع بندی حملات شیمیایی ۶ هفته اول پس از عملیات بدر نشان میدهد که عراق طی ۳۳ مرحله حمله شیمیایی که عمدتاً با گاز اعصاب انجام داد باعث شهید و مصدوم شدن ۴۶۰۰ نفر گردید. لازم به ذکر است که اکثریت شهدا مربوط به مواردی بود که به دلیل غلظت زیاد گاز و مرگ سریع، اساساً فرصت انتقال به اورژانس فراهم نشده بود. مثلاً ۱۷ نفر از شهدا که در مدت ۳-۲ دقیقه به شهادت رسیدند همگی مربوط به یک بمباران بودند که در فاصله بسیار نزدیک آنها صورت گرفته بود.

 

گروهی از مصدومین شیمیایی به خارج از کشور اعزام شده و در حال درمان بودند. دبیر کل سازمان ملل یک پزشک اسپانیائی را مسئول معاینه مصدومین ایرانی بستری در خارج و تهیه گزارش از آنها کرد.

معاینه مصدومان شیمیایی در بیمارستانهای اروپایی

 

معاینه ۱۷ مصدوم که ۶ نفر در دو بیمارستان لندن، ۳ نفر در یک بیمارستان شهر گنت بلژیک و ۸ نفر در یک بیمارستان شهر رکلینگهاوزن آلمان بودند، زمانی انجام شد که هفتهها از حادثه میگذشت. علاوه بر علائم بالینی منطبق با گاز خردل، آزمایش ادرار یکی از مصدومین نیز وجود خردل را نشان داد. همچنین در گزارش اشاره شده است که علاوه بر علائم بالینی منطبق با خردل، شواهدی از بکارگیری یک گاز شیمیایی دیگر (احتمالاً گاز هیدروسیانیک) نیز وجود داشته است. در گزارش ضمیمهای که ۶ روز بعد منتشر شد به شواهدی که بیانگر مسمومیت با ترکیبات اورگانو فسفره میباشد اشاره شده و این احتمال مطرح گردیده است که نوع ترکیب اورگانوفسفره همان گاز عصبی Tabun باشد.

 

لازم به ذکر است، که پس از این عملیات، عراق با استفاده از پشتیبانی هوایی و موشکی خود به حملات گسترده به شهرها و مناطق مسکونی و نیز کشتیهای حامل نفت ایران مبادرت ورزید.