از قول به نتانیاهو تا شروط برای لبنان/ سلاح‌هایی که هیچ ‌گاه به دست لبنانی‌ها نخواهد رسید

روند این معامله سه جانبه با تمایل بینالمللی و خلیجی در مورد حمایت از ارتش لبنان و توانمندتر کردن آن در کنترل مرزهای لبنان با سوریه است تا ادامه نفوذ عناصر حزبالله لبنان در بحران سوریه امکان پذیر نباشد. البته شاید علت دیگری نیز در میان باشد، مثل محاسبه بر مأموریت های دیگر در داخل لبنان. در هر حال این اقدام عمق روابط بین ارتش لبنان و حزبالله و اعتماد متقابل بین این دو ارگان را در نظر نگرفته است.

 

یک منبع دیپلماتیک فرانسوی در گفتگو با روزنامه السفیر لبنان ابعاد ناگفته کمک سه میلیارد دلاری عربستان سعودی به لبنان و اهداف پشت پرده این اقدام را با جزئیات آن تشریح کرده است، این اظهارات نشان میدهد که حزبالله لبنان در پی حضور در میدان مبارزاتی القصیر برای اولین بار به یک بازیگر بینالمللی تبدیل شده است که  میتواند موازنههای قدرت در منطقه را تغییر دهد.

 

در دیداری که میشل سلیمان رئیس جمهور لبنان با ملک عبدالله شاه عربستان در تاریخ 11 نوامبر سال گذشته انجام شد، شاه عربستان از علت عدم اقدام ارتش لبنان در بستن مرزها با سوریه و ممانعت از ورود عناصر حزبالله لبنان به سوریه پرسید. سعد حریری رئیس جریان المستقبل که در این دیدار حاضر بود، گفت که ارتش لبنان می تواند این کار را انجام دهد، اما نیاز به امکانات دارد. ارتش نیاز به حمایت و تحهیزات دارد تا بتواند این مأموریت را انجام دهد.

رئیس جمهور لبنان نیز این سخن سعد حریری را تایید کرد. در این زمان ملک عبدالله با اشاره دست به خالد التویجری رئیس دیوان پادشاهی که به همراه سایر اعضای هیئت رسمی عربستان در سمت چپ وی نشسته بود، گفت: سریعا برای تامین تمام امکانات مورد نیاز ارتش لبنان اقدام کنید.

 

بعد از این مرحله نوبت به التویجری رسید، وی از اهمیت نقش فرانسه در همراهی با سعودیها در چندین موضوع بینالمللی از سلاح شیمیایی سوریه گرفته تا پرونده هستهای ایران و اقدام شورای امنیت آگاه است، به همین علت بود که شاه عربستان نیز دستورات خود را برای انجام این تسهیلات از سوی فرانسه صادر کرد. به این ترتیب رایزنی ها بین التویجری و مقامات فرانسه آغاز شد، وی در نیمه دسامبر سال 2013 به فرانسه سفر کرد و در آنجا با میشل سلیمان که وی نیز برای مداوا به فرانسه رفته بود، دیدار کرد.

 

منابع فرانسوی اعلام کردند که سلیمان و التویجری با حضور یکی دیگر از شخصیتهای لبنانی از جریان 14 مارس در یکی از املاک مربوط به شاه عربستان در حومه فاخر پاریس با هم دیدار کردند، آنها در مورد روش تحویل این هدیه سعودیها به ارزش سه میلیارد دلار به توافق رسیدند، البته به شرطی که این مبلغ برای خرید تجهیزات و سلاحهای فرانسوی مورد استفاده قرار گیرد.

 

نکته مهم این بود که در این اجلاس سعودیها شرط کردند که ریالی از این پول را قبل از تشکیل دولت جدید در لبنان به ریاست تمام سلام صرف نخواهند کرد. همچنین مقرر شد که موضوع تفاهم با فرانسوی ها و سعودی ها در مورد راهکارهای اعطای این مبلع بر اساس برنامه کاری ارتش لبنان و در راستای طرح پنج سالهای انجام شود که ارتش در سال 2013 طرح آن را به دولت نجیب میقاتی داده است.

 

بیروت، ریاض و پاریس همچنین در مورد زمان اعلام کمک سعودی ها نیز به توافق رسیدند و قرار شد این موضوع در 29 دسامبر 2013 یعنی در تاریخ نشست سران فرانسه و عربستان سعودی که در ریاض برگزار میشد، رسانهای شود. در همین زمان میشل سلیمان نشست خبری با روزنامه نگاران را لغو کرد و به جای آن، سخنرانی را انجام داد که در آن عبارت مشهور "زنده باد عربستان" را بیان کرد. 

 

درست است که این بزرگترین تصمیم در حمایت از ارتش و دولت لبنان از زمان استقلال تاکنون به شمار میرود، اما ابهامات زیادی نیز دارد، این ابهامات را میتوان در دو محور بررسی کرد: اول اینکه نحوه ایجاد تناسب بین تجهیزات آمریکایی ارتش و آموزشهای نظامیان بر اساس این تجهیزات با سلاح های فرانسوی مشکل است. مشکل دوم در مورد حد و مرزهای تجهیز فرانسه است و اینکه آیا این تجهیزات، شامل تسلیحات دفاعی و هجومی و فنآوری های پیشرفته برای رصد و بررسیهای اطلاعاتی نیز میشود یا نه؟

 

بعد از اعلام این خبر جان قهوه چی فرمانده ارتش لبنان در نیمه ژانویه به پاریس سفر کرد، وی در این سفر با تعدادی از مقامات نظامی فرانسوی از جمله بینوا بوگا فرمانده ستاد ویژه ریاست جمهوری و "ادوارد گییو" فرمانده ستاد ارتش فرانسه و جان لوک کومبریسون  مدیر کل بخش تجهیزات ارتش دیدار کرد. نتایج این دیدار راضی کننده نبود و باعث شد دو طرف توافق کنند قهوه چی در اوایل فوریه 2014 به ریاض سفر کند، البته قرار شد در آنجا وی با حضور مقامات سعودی با ژنرال گی یو و دو تن از مشاوران ارشد وی نیز برای تکمیل بررسی ها و مذاکرات دیدار سه جانبهای انجام دهند.

قهوه چی در ریاض با خالد التویجری رئیس دفتر پادشاهی سعودی نیز به صورت محرمانه دیدار کرد، این دیدار با حضور حمد بن محمد العوهلی رئیس گارد شاهنشاهی عربستان و افسران متخصص سعودی در بخشهای زمینی و هوایی و دریایی و دیپلماسی لبنان صورت گرفت.

 

در این دیدار طرف لبنانی لیستی از اقلام مود نیاز خود را به عربستان داد، اما عربستان اعلام کرد که نقش این کشور غیر از تامین مالی این سلاحها، تنها نقش مشورتی است. ریاض همچنین به قهوه چی ابلاغ کرد که شاه عربستان از فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه نیز وعده گرفته که وی هم در حمایت از این توافق به صورت مادی و ارائه تسهیلات سهیم باشد و تسلیحاتی را به صورت مجانی در اختیار ارتش لبنان قرار دهد. التویجری به طرف لبنانی پیشهاد داد برای رسیدن به بهترین روش از سوی فرانسه عجله به خرج ندهند.

 

در دیدار سه جانبه علاوه بر ژنرال گی یو، برتران بزانسونو سفیر فرانسه در عربستان نیز حاضر بود، التویجری به  فرانسوی ها گفت  که موضوع دستیابی لبنان به تسلیحات با قیمت مناسب مهم است، وی بر سرعت اجرای این توافقنامه و تحویل سلاحها به ارتش لبنان نیز تاکید کرد. وی این توافق را بین دولتها خواند و تصریح کرد که دولت فرانسه باید با شرکتهای فرانسوی برای انجام این معامله قرارداد ببندد.

 

التویجری بر لزوم تحویل موشک های ضد هوایی از نوع میسترال نیز تاکید کرد، اما گی یو گفت که فرانسه هیچ تعهدی در تحویل این موشکها به لبنان را نمیپذیرد. التویجری از این پیشنهاد خود نیز عقب نشست و فرانسویها تنها تعهد دادند که بحث بین آنها و ارتش لبنان ادامه پیدا کند و عربستان نیز در جریان امور قرار بگیرد.

 

چند روز پیش هیئتی نظامی از فرانسه به بیروت سفر کرد و با افسران ستاد ارتش لیستهای قبلی را بررسی کرده و پیگیری این لیست را به هوگ دولور –لاوال ژنرال فرانسوی سپردند، وی اطلاعات زیادی در مورد لبنان و اسرائیل دارد و این می تواند در تعیین نوع سلاحهایی که می توان به لبنان تحویل داد [ و خطری برای اسرائیلیها نداشته باشد] کمک کند. به این ترتیب میتوان از اعتراضات طرف اسرائیلی نیز جلوگیری کرد.

 

دولور لاوال در سالهای 2012 و 2013 فرمانده ستاد نیروهای فرانسوی در یونیفل بوده و در جنوب لبنان فعالیت کرده است، وی مسئول روابط بین الملل در ستاد ارتش و کمیساریای حمایت از صادرات تسلیحات اسرائیلی نیز هست. به این ترتیب انتخاب سلاحها با مجموعهای از شرایط منطقه ای بویژه اوضاع سیاسی و تجاری و منافع اسرائیل تاثیر داشت.

 

این منبع نظامی فرانسوی به السفیر گفت که روند تجهیز ارتش لبنان نباید به موازنههای کنونی در مرزهای لبنان و سرزمینهای اشغالی آسیب بزند و نباید بار بیشتری را بر دوش نیروهای یونیفل تحمیل کند. به همین بهانه فرانسوی اعلام کردند که بسیاری از درخواستهای لبنانی ها با لیستی که فرانسویها به فکر آن هستند، مطابقت نمیکند. وی اعلام کرد که فرانسویها هیچ سلاح حساسی را که شامل تکنولوژی های پیشرفته باشد و بتواند تهدید برای اسرائیل به شمار آید، به لبنانیها تحویل نخواهند داد، هراندازه که میخواهد این سلاحها برای لبنان مهم باشد.

 

این منبع تاکید کرد که فهرست تسلیحات ارتش لبنان همچنان مورد بررسی است و هنوز تصمیم نهایی در مورد آن گرفته نشده است.

 

فرانسویها می خواهند بالگردهای بدون موشک گازیل را به ارتش لبنان تحویل دهند، اما چیزی که مورد نیاز لبنان است، بالگردهای مجهز به سیستم پرتاب موشک و دسترسی ارتش لبنان به موشکهای میسترال فرانسوی است که البته فرانسه با این درخواستها موافقت نخواهد کرد.

 

پیشتر هم فرانسویها با کمک مالی امارات برای تجهیز بالگردهای لبنانی به موشکهای هوت تعامل خوبی نداشتند.

 

این در حالی است که یک مسئول نظامی فرانسوی می گوید حتی در صورت توافق سریع در روند تجهیز ارتش لبنان نیز زمان زیادی مورد نیاز است تا این تجهیزات در ارتش لبنان وارد چرخه بهره برداری شوند.

 

یک منبع نظامی فرانسوی دیگر که این پرونده را از نزدیک دنبال میکند، می گوید که فرانسویها پیشنهاد تقویت زیرساختهای نظامی لبنان قبل از هر چیز دیگری را مطرح کردند، راه اندازی مجدد بیمارستان نظامی مرکزی و برخی مراکز درمانی با 600 میلیون دلار و راه اندازی برخی خودروهای عبور و مرور نظامی با 250 میلیون دلار از جمله این پیشنهادات است که البته کمترین آسیب را برای اسرائیل دارد و به یکی از بانکهای هدف اسرائیل در حمله احتمالی آینده تبدیل خواهد شد.

 

همچنین احتمال دارد مبلغ 200 میلیون دلار از این پول برای خرید نفربرها و خودروهای زرهی مورد استفاده قرار گیرد. قایقهای گشت زنی و رادارها برای حفاظت از مناطق نفتخیز با آغاز روند جستجوی نفت از جمله تجهیزات دیگری است که در این معامله مورد بررسی قرار دارد.