تالیف کتاب در دافوس و کاهش مدت خدمت سربازی/ به روز رسانی و بومی‌سازی کتاب‌های دانشگاه ارتش

امیر "بهرام رضایی" البته در ابتدای این دیدار از روند شکل گیری دانشگاه دافوس گفت. روایتی از سال ها کار علمی و تحقیقاتی، از سال 1314 که دانشگاه جنگ شکل گرفت. دانشگاهی که تقریبا همزاد دانشگاه تهران است. اما پس از انقلاب در سال 1361 به پیشنهاد شهید صیاد شیرازی، دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران یا همان "دانشگاه دافوس" راه اندازی شد.

 

پژوهشکده دانشگاه دافوس با چه رویکردی راهاندازی شد؟

از سال 1377 واحد «مدیریت تحقیق و پژوهش» در دل معاونت آموزش دانشگاه شکل گرفت. پس از مدتی، با توجه به توسعه فعالیتها این واحد، مستقل شد و تدوین متنهای آموزشی و پایاننامه دانشجویان را در دستور کار خود قرار داد. از سال 1380 به بعد، گروه واژه گزینی، تحلیل عملیاتهای دفاع مقدس، دفتر مطالعات جنگ، دایره ترجمه، تدوین آییننامهها و انتشارات به صورت جدیتر در معاونت پژوهشی و پژوهشکده دافوس به فعالیت پرداختهاند، به نحوی که هر سال کتابهایی در حوزههای فعالیتی خود منتشر میکنند.

اکنون بیش از دو سال است که پژوهشکده دفاع مقدس در این دانشگاه به پیشنهاد امیر سرلشکر حسن سعدی شکل گرفته. در این پژوهشکده با دعوت از حدود 60 فرمانده ارتش عملیات مختلف و روند جنگ تحمیلی از زمان جرقه زدن آن که در واقع با وقوع انقلاب اسلامی است، مورد ارزیابی قرار میگیرد. آثارخوبی هم به دنبال این ارزیابیها تالیف و منتشر شده است.

 

از تالیفات، به روز شدن تحقیقات، نحوه تدوین آییننامهها و انتشار آثار از سوی نشر دافوس بگویید.

«انتشارات دافوس آجا» علاوه بر اینکه مجوز نشر وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی و سابقه برپایی نشستهای نقد و بررسی در حوزه آثار دفاع مقدس و مشکلات نشر در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب را دارد، هر سال در نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران هم با غرفهای مستقل حضور دارد و امسال نیز با تازههای نشر حضور خواهد یافت.

دافوس گامهای خوبی از نظر نرمافزاری، به ویژه در حوزه مکتوبات انجام داده است. دربحث آییننامه نویسی و مکتوبات به جرات میتوانم بگویم هیچ کتابی در سطوح آموزش دافوس نیست که مربوط به پیش از انقلاب باشد.

 

البته از نکتههای خوب و مفید این آثار بهرهگرفته شده است اما افسران و فرماندهان خودمان تمام جزوهها و متنهای آموزشی را نوشتهاند. به این اندازه از تلاش بسنده نمیکنیم و این راه ادامه دارد. مکتوبات دانشگاهی بومی، مهمترین دستاورد دانشگاه دافوس است. گروه ریاضی و دفاعی در دانشگاه شکل گرفته و زمینههای علمی مطلوبی در دافوس ایجاد شده است. در رزمایشها و تاکتیکهاست که میتوان حاصل کار دافوس را دید.

 

اعتقاد ما این است که با سلاح دیروز و با سرباز دیروز نمیشود جنگید؛ پس فرمانده، سلاح و کتاب دانشگاه ما هم باید بهروز باشد که الحمدلله سلاحهای پیشرفتهای در این زمینه داریم. از نظر آموزش، تاکتیک، تکنیک و نرمافزار، همپای آخرین پیشرفتهای تکنولوژیکی در حرکتیم. تمام درسها و تجربههای دفاع مقدس با وجود آنکه میدانیم ممکن است دیگر یک لشگر در برابر لشگر دیگر قرار نگیرد، سالهاست که مورد توجه گروههای مطالعاتی ما در دانشگاه قرار دارد. اکثر متون آموزشی ما با همین دیدگاه نو نوشته شدهاند.

 

آیا دانشجویان خارجی هم در دانشگاه دافوس تحصیل میکنند. تعاملهای جهانی شما چگونه است؟

بله. ما با کشورهایی که با آنها اشتراک عقیدتی داریم، تبادل دانشجو داریم. دایره ترجمه دانشگاه در پژوهشکده فعال است اما رویکرد ما این نیست که آثار ترجمه را عیناً در دانشگاه استفاده کنیم. ما این دانش را بومی میکنیم و سپس مورد استفاده قرار میدهیم. حتماً دانش مفید هر کشوری میتواند مورد استفاده دافوس قرار گیرد.

 

گمان میکنم پیش از وقوع انقلاب اسلامی کتابهایی که در دانشگاه جنگ مورد استفاده قرار میگرفتند بیشتر متکی بر دانش غربیها بودند. تالیف آثار در دافوس چگونه در اولویت قرار گرفت؟

واقعیت این است که نیاز، ما را وادار به حرکت در این مسیر کرد. پیش از انقلاب همانطور که اشاره کردید، نیازی برای تالیف آثار احساس نمیشد و جزوههایی تدوین میشد که با سلیقههای بلوکهای شرق و غرب دنیا هماهنگ بود. با وقوع انقلاب اسلامی، همانطور که در طول جنگ تحمیلی در برابر نزدیک به 40 کشور دنیا ایستادگی کردیم، با همت فرماندهان تصمیم گرفتیم در پاسخ به نیاز خودکفایی، کتابهای مورد نیاز دانشگاه را نیز خودمان بنویسیم. همچنین، آییننامهها را بومیسازی کردیم.

 

از سوی دیگر، مفهوم «ارتش مردمی» و «دفاع همهجانبه» به ما میگوید ممکن است کتابی که اکنون فقط در دانشگاه کاربرد دارد، روزی برای مردم هم مورد استفاده باشد. بنابراین میکوشیم که با توجه به نیاز مردم آثار دانشگاه  در واحد مدیریت آییننامه دافوس، نزدیک به چهار است که با بومیسازی آییننامهها، تمام تجربهها، تاکتیکها، آموزهها و هنرهای جنگ در هشتسال دفاع مقدس را در دل آنها به کار میگیریم. هر فصل از سال، یک عملیات دفاع مقدس را تحلیل میکنیم و حاصل آن دو منفعت دارد. نخست به قول فرمایش فرمانده کل قوا، برای از یاد نبردن آموزههای جنگ و دیگر، انتقال این تجربهها برای نسلهای آینده.  را تالیف کنیم.

 

آیا رویکرد کاربردی شدن کتابها برای مردم جامعه در سیاست های دانشگاه وجود دارد؟

دانشگاه دافوس به صورت مستقیم به این موضوع وارد نمی شود اما با توجه به نیاز جامعه، چون دفاع همهجانبه و مسایل دفاعی که میگوید تاکتیک مرتبط با زندگی مردم باشد، معتقد است که اکنون منطقه رزم شاید در دل یک نرمافزار باشد و یک کارمند هم میتواند به مثابه یک سرباز عمل کند. بنابراین، درس آمادگی دفاعی سالهاست که در آموزش و پرورش تدریس میشود و دانشگاه دافوس در صدد است رشتههایی در زمینه مدیریت بحران، مدیریت ریسک و آموزش در این زمینهها را نیز در گرایشهای مختلف راهاندازی کند تا افراد غیرنظامی هم بتوانند در دافوس تحصیل کنند.

معتقدم همانگونه که نیاز است خاطرات و رشادتها در قالب آثاری برای افراد جامعه گفته شود، باید از نظر علمی هم به این موضوعها بپردازیم. نمیتوان فقط بر این خاطرات تکیه کرد. عبرتهای دفاع مقدس چیست؟ نسل جدید چگونه باید خود را آماده کند؟ اکنون نیاز به فناوریهایی داریم که خودمان آن را تولید کرده باشیم بنابراین، نیازمند راهاندازی رشتههای متعددی در حوزههای مرتبط با دفاع همهجانبه هستیم زیرا این امر به تولید امنیت در کشور میانجامد.

 

دانشگاه دافوس طرحی دارد که  بر اساس آن سربازان وظیفه بر اساس خدمت پژوهشی و تالیفی در دافوس، از مدت زمان خدمت سربازی شان کسر می شود؟ درباره این طرح توضیح بفرمایید؟

در بحث نخبهپروری، بنیاد نخبگان شیوهنامهای به نهادهای نظامی از جمله دافوس فرستاده است که بر مبنای آن، نفراتی که احساس میکنند نخبهاند و میتوانند پروژهای را با ایده خود یا با تعاریف دانشگاه بر مبنای علمی انجام دهند، از مدت خدمت سربازی او به میزان ارزش کار پژوهشی و تالیفی کسر میشود. در صورت باارزش بودن، این پروژهها میتوانند در قالب کتاب هم منتشر شوند و ممکن است آن پژوهشگر هم البته در صورت تمایل خود او، در پژوهشگاههای ارتش جذب شود.