صالحی: رآکتور اراک آب سنگین باقی میماند و به آب سبک تبدیل نمیشود
به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس به نقل از فارس، علیاکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی دیروز (شنبه) در گفتوگویی با شبکه خبری العالم، خاطرنشان کرد: دو سال و نیم پیش بود که پس از کسب تکلیف از مقام معظم رهبری کار در زمینه مذاکره با آمریکا شروع شد و در ادامه، کار به دولت بعدی سپرده شد.
رئیس سازمان انرژی اتمی که در برنامه «من طهران» شبکه العالم حضور یافته بود، افزود: مقام معظم رهبری در آن زمان فرمودند که برخی از مسؤلان دولت سابق، بر مذاکره دوجانبه با دولت آمریکا درخصوص مساله هستهای نظر داشتند. آن زمان که من در وزارت امور خارجه بودم یعنی حدود دو سال و نیم یا سه سال پیش موضوع را به خدمت رهبر عرض کردم و گفتم، اجازه دهید که ما با آمریکاییها راجع به موضوع هستهای وارد مذاکره شویم. حضرت آقا فرمودند که به آمریکاییها نمیشود اعتماد کرد و مصداقهایی را در این خصوص فرمودند به عنوان مثال در موضوع افغانستان، در موضوع عراق و اینکه آنها عهدشکنی میکنند، نقض پیمان میکنند و قابل اعتماد نیستند و حسن نیت ندارند.
من خدمت ایشان عرض کردم که اگر اجازه دهید، ما در موضوع هستهای هم این را تجربه کنیم. ایشان فرمودند: اشکالی ندارد، بروید و این کار را انجام دهید، اما بدانید که این اتمام حجت خواهد بود. ما بهانه را از آنها خواهیم گرفت و به مردم خودمان اعلام خواهیم کرد که از هر فرصتی برای حل و فصل مسالمت آمیز این موضوع در چارچوب عزت، حکمت و مصلحت استفاده میکنیم و بهانه را از آنها خواهیم گرفت که آنها با افکار عمومی بازی نکنند. البته ایشان چند تا شرط گذاشتند و گفتند این چهار شرط را شما رعایت کنید: یکی از شروط آن بود که مذاکرات فقط در مورد هستهای باشد. در مجموع میخواهم بگویم که کار شروع شد؛ این مساله تقریبا مربوط به دو یا دو سال و نیم پیش است، بالاخره به هر ترتیبی کار شروع شد و به دولت جدید رسید که ادامه یافت.
رقیق سازی اورانیوم ۲۰ درصد پایان یافته است
صالحی با اشاره به توافق هستهای ایران و غرب گفت: طبق توافق فیمابین قرار بود نیمی از ۲۰۰ کیلو گرم اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده را به اکسید اورانیوم تبدیل؛ و نصف دیگر را رقیق کنیم و این کار در حال انجام است. طبق توافق اگر رقیق سازی اورانیوم سرعت بیشتری داشته باشد، در پرداخت اقساط اموال بلوکه شده ایران نیز تسریع خواهد شد. بنابراین اکسیداسیون و رقیق سازی هر دو به خوبی انجام شد و گزارش آژانس هم این موضوع را تایید کرده است.
گزارشهای اخیر آژانس متوازنتر بود
صالحی در ادامه، گزارشهای اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره برنامه هستهای ایران را متوازن توصیف و خاطرنشان کرد: آنها میخواهند واقعیتهایی را که براساس بازدیدهایشان میبینند، منعکس کنند و درعین حال در این زمینه بسیار با دقت و با وسواس عمل میکنند، تا جایی که حتی اگر کوچکترین اطلاعاتی درباره فعالیت اتمی ایران به آنها رسیده باشد، متاسفانه آن اطلاعات را مبنا قرار داده و منعکس میکنند.
صالحی افزود: با وجود تمام این مسائل، گزارشهای اخیر آژانس در مقایسه با گزارشهای سابق، مثبتتر بوده است.
گلهمندی ایران از نحوه گزارش دهی آژانس
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت: یکی از نکات مهم در تهیه گزارشها درباره برنامه هستهای ایران این است که همواره این عبارت درج میشود که «ما نسبت به مواد اعلام نشده ایران نمیتوانیم نظر بدهیم و از این جهت نمیتوانیم با قطع یقین نظر بدهیم که همه فعالیتهای هستهای ایران صلح آمیز است».
وی اظهار داشت: از آنجایی که ما مواد هستهای اعلام نشده نداریم و همه مواد هستهای ما اعلام شده است، در این خصوص گله مندیم زیرا این امر در مورد همه کشورها مصداق دارد، ولی وقتی ما این موضوع را منعکس میکنیم میگویند: اگر کشور دیگری نیز وجود داشته باشد که در موقعیت ایران قرار بگیرد و قرار باشد ما درباره برنامه اتمی آن اعلام نظر کنیم، همین عبارت را تکرار خواهیم کرد.
پرونده فعالیت هستهای ایران بسته میشود
صالحی در ادامه به مرحله دوم مذاکرات هستهای ایران و غرب اشاره کرد و گفت: طبق توافقهای صورت گرفته که شش مساله در آن مطرح است و طبق وعدههایی که به آژانس دادهایم انتظار میرود در مدت زمان سه ماهه تعیین شده برای این امر، به همه سوالات آژانش پاسخ دهیم.
وی درباره احتمال انعقاد توافقنامه دوم با توجه به مطرح بودن مسائلی چون فعالیتهای پارچین و... افزود: در زمینه فعالیتهای هستهای، بر اساس تعریف فعالیت هستهای، ما دیگر مشکلی با آژانس نداریم و در این خصوص دیگر سوالی نیست که از سوی آژانس مطرح شده باشد و ما پاسخ نداده باشیم و به عبارت دیگر میتوان گفت که درباره فعالیت هستهای ایران پرونده بسته شده تلقی میشود. بویژه اینکه شش پاسخ اخیر هم ظرف یک ماه آینده تکمیل خواهد شد.
مستندات ارایه کنند برای بازدید از پارچین مشکلی نداریم
صالحی اظهار داشت: موضوع دیگری در این میان با عنوان مطالعات ادعایی وجود دارد و این امر به معنای واقعی کلمه، مرتبط با فعالیتهای هستهای نیست. آنها مدعی هستند که ما یک سلسله شبیه سازیهای انفجاری با نیت انجام انفجارهای هستهای در آینده، انجام دادهایم و این یک ادعا و تهمت بیاساس است و ما آن را اطلاعات ادعایی تلقی میکنیم.
وی گفت: آنها اصرار دارند که به خاطر همین موضوع میخواهند از پارچین بازدید کنند این درحالی است که پیشتر دو بار از پارچین بازدید و نمونه برداری کردهاند و به این حقیقت رسیدهاند که مساله مشکوکی وجود ندارد، اما باز هم براساس اطلاعاتی نادرست که از جایی به آنها میرسد، تصمیم میگیرند که از این مکان دیدار کنند که به عقیده ما این امر نباید این گونه ادامه داشته باشد وباید در نقطهای متوقف شود. از طرفی ما هنوز توجیه نشدهایم که چرا اینها با وجود دوبار بازدید از پارچین، میخواهند برای بار سوم از این مکان بازدید کنند.
صالحی تصریح کرد: آنها میگویند ما اطلاعاتی در اختیار داریم و ما نیز گفتهایم این اطلاعات را در اختیار ما قرار دهید تا از اصالت آن مطمئن شویم، اما آنها تا کنون از این کار خودداری کردهاند.
وی گفت: واقعیت این است که ما تا به امروز شفاف سازی کردهایم و حتی خارج از حیطه مقررات و توافقنامه پادمانی اجازه بازرسی دادهایم و در خصوص بازدید از پارچین هم هیچ مشکلی نداریم و فقط دلیل منطقی و مستندات با اصالت، از آژانس میخواهیم.
به گفته صالحی، در خصوص موضوع مربوط به آب سنگین اراک نیر با کشورهای عضو ۱+۵ مذاکره شد و پیشنهاد ما باز طراحی قلب رآکتور اراک و کاهش پلوتونیوم تولیدی به میزان یک پنجم بود که مورد استقبال ۱+۵ قرار گرفت.
صالحی در عین حال اظهار داشت که برخی از کشورهای عضو ۱+۵ پیشنهاد ساخت رآکتور آب سبک را به ایران دادند در حالی که آب سبک برای تولید برق و آب سنگین برای تولید رادیو داروهاست.
وی تاکید کرد: در زمینه غنی سازی پیشنهاد ما اجرای طرح پلکانی غنی سازی است که بر اساس آن ۴ تا ۵ سال تعداد دستگاههای سانتریفیوژ همین نسبت ۲۰ هزار دستگاه باشد و بعد از آن به صورت تدریجی تعداد سانتریفیوژها را افزایش دهیم تا در سال به ظرفیت تولید ۳۰ تن اورانیوم در سال برسیم و این موضوع همچنان جای بحث دارد و آنها میگویند که این طرح نیاز به تصمیم گیری سیاسی دارد.
رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: ما موضوع رقیق سازی نیمی از ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد به ۵ درصد را به میزان ۱۰۳ کیلو گرم در تاریخ ۹۳. ۱. ۲۳ نهایی کردیم و در کل موضوع رقیق سازی بسته شد.
*پنج رآکتور خواهیم داشت
به گزارش فارس، علی اکبر صالحی در ادامه اظهار داشت: وقتی مذاکرات در مورد ساخت رآکتورهای جدید به نتیجه برسد، شاهد ساخت چهار رآکتور دیگر خواهیم بود و در یک افق ۱۴ یا ۱۵ ساله، چهار رآکتور دیگر علاوه بر بوشهر خواهیم داشت؛ در نتیجه سوخت آنها را باید تامین کنیم. پس اگر به سمت سانتریفیوژهای نسل جدید و پیش بینیهای لازم نرویم، وقتی صاحب ۵ رآکتور باشیم که هرکدام ۳۰ تن اورانیوم لازم داشته باشند، اگر خارج به ما سوخت ندهد، در این صورت چه باید بکنیم؟! ما دیگر ضمانت خارج را بدان مفهوم قبول نداریم؛ زیرا طبق قراردادهایی قبلی که با آنها داشتیم، حتی قراردادهایی که غیر از هستهای بود، ناگهان شاهد بودیم که عهد شکنی کردند. از این رو ما نمیتوانیم برای ساخت نیروگاه هستهای سرمایه گذاری عظیم بکنیم، اما برای تامین سوخت آن هیچ اقدامی نکنیم.
* رآکتور اراک را به یکی از مدرنترین رآکتورهای تحقیقاتی جهان تبدیل میکنیم
صالحی در بخش دیگری از سخنان خود در برنامه «من طهران» شبکه العالم، در خصوص نیروگاه آب سنگین اراک گفت: قرار بر این شده که با باز طراحی قلب رآکتور اراک، سوخت آن را از طبیعی به سوخت غنی شده تبدیل کنیم که میزان غنای این سوخت بین چهار تا پنج درصد است و ما در حال انجام محاسبات در این زمینه هستیم.
صالحی تاکید کرد: در خصوص اینکه آیا علمکرد و کارکرد این رآکتور عوض خواهد شد یا نه، ما قصد داریم به گونهای عمل کنیم که با توجه به اندوختههای علمی و تجاربی که الان داریم، با یک باز طراحی، این رآکتور را به یکی از مدرنترین رآکتورهای تحقیقاتی جهان تبدیل کنیم. در این صورت به لحاظ عملکرد و کارکرد یکی از بهترین رآکتورها خواهد شد و در خصوص تولید رادیوایزوتوپها هم سریعتر آنها را تولید خواهیم کرد، یعنی هم سرعت عمل بیشتر خواهد شد و هم حجم آن بالاتر خواهد رفت و هم ما میتوانیم حتی آمادگی تولید کبالت ۶۰ را داشته باشیم که از رادیو ایزوتوپهای صنعتی است؛ نه برای استفادههای پزشکی.
به گفته وی، دانشمندان کشورمان در طراحی جدید هم رادیو ایزوتوپها را تولید خواهند کرد و هم یک فضای بازی را در قلب رآکتور ایجاد میکنند برای تستهای زیادی که میتوانستیم بالقوه انجام دهیم، اما طراحی قبلی این اجازه را به ما نمیداد؛ چون ما کل قلب رآکتور را سوخت گذاری کرده بودیم، اما چون غنا را بالا بردیم، بخشی از قلب سوختگذاری شده و بخش دیگر آزاد خواهد بود و ما در آن قسمت آزاد قلب رآکتور میتوانیم اقدامات آزمایشی زیادی را انجام دهیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در ادامه اظهار داشت: رآکتور باز طراحی شده یکی از مدرنترین و کارآمدترین رآکتورهای تحقیقاتی موجود جهان خواهد شد.
وی گفت: اگر ما طبق روال عادی پیش میرفتیم، رآکتور قبلی تا سه سال دیگر تقریبا راه اندازی میشد؛ اما با این باز طراحی که در حال انجام آن هستیم، نزدیک به دو سال و شاید سه سال حداکثر به راه اندازی رآکتور اضافه خواهد شد به عبارت دیگر ۵ تا ۶ سال طول خواهد کشید؛ اما رآکتوری خواهد بود که به مراتب کارآمدتر از رآکتور سابق است.
صالحی افزود: جزییات مطرح شده به اطلاع گروه ۱+۵ رسیده و آنها نیز موافقند چون نگرانی آنها درخصوص پلوتونیوم بود و ما این مشکل را به این شیوه حل کردیم. و از این پیشنهاد ایران استقبال کردند.
*غنی سازی اورانیوم/نیاز عملی را منطقی تعریف میکنیم
صالحی در ادامه، در خصوص غنی سازی اورانیوم نیز خاطرنشان کرد: یکی از موانع در حال حاضر بحث غنی سازی است و یکی از انتقادهایی که منتقدان داخلی به برنامه اقدام مشترک داشتند، همین مساله بوده است. خودیها که افرادی دلسوز هستند (ما با غیرخودیها کاری نداریم)، به این مساله انتقاد داشتند.
رئیس سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: طبق برنامه اقدام مشترک این گونه تفاهم کردند که در زمینه حجم غنی سازی و سطح غنی سازی به صورت توأمان به نتیجه واحد برسند. این میتواند تا حدودی منشا مشکل باشد، اما حسن نیت را اصل و اساس قرار دادیم؛ یعنی اگر آنها میخواهند موضوع حل شود، باید با حسن نیت برخورد کنند. ما خواسته غیرمنطقی نداریم. چون در برنامه اقدام مشترک ذکر شده است که باید نیاز عملی غنی سازی ایران برآورده شود.
وی گفت: ما نیاز عملی و واقعی خود را بسیار منطقی تعریف میکنیم و اعلام کردیم که آمادگی داریم موضوع را به صورت پلکانی دنبال کنیم. به عنوان مثال رآکتور بوشهر تقریبا سالی ۳۰ تن اورانیوم غنی شده نیاز دارد که برای تامین آن، ما نیاز داریم که سایت نطنز در حد ۵۰ هزار ماشین سانتریفیوژ نسل اول داشته باشد که در این صورت ما میتوانیم خوراک سالانه بوشهر را تامین کنیم. اما ما الان ۲۰ هزار ماشین داریم و ۱۰ هزار تا از آن کار میکند، ۱۰ هزار تا ماشین دیگر نصب است اما بر اساس تصمیم سیاسی و اعتمادساز که دولت سابق اتخاذ کرد و دولت فعلی نیز به آن پایبند است، قرار شد که به ۱۰ هزار ماشین جدید، فعلا گاز تزریق نکنیم.
صالحی افزود: بنابراین هفت یا هشت سال دیگر تعهد روسیه در زمینه تامین سوخت رآکتور بوشهر تمام میشود و میتوانیم بازهم ادامه دهیم اما ما با روسها برای ده سال قرارداد بستیم. در این فاصله هفت ساله، به عنوان پله اول، میتوانیم به گونهای عمل کنیم که میزان غنی سازی ما در حد معقولی بماند؛ اما بعد از هفت سال باید روی پله دوم پا بگذاریم که بتوانیم تامین سالانه سوخت بوشهر را انجام دهیم. که در غیر این صورت عقب میافتیم چرا که تمام این تلاشها و سرمایه گذاریهای ما برای تامین سوخت مطمئن نیروگاه بوشهر بوده است.
وی تصریح کرد: نظرمان این است که در مرحله اول این ۲۰ هزار سانتریفیوژ (البته ارقام تقریبی است و ممکن است ۲۰ هزار و چند صد باشد یا ۱۹ هزار و چند صد باشد) به کار خود ادامه دهند و به صورت خیلی کم و آرام به آنها اضافه میکنیم، به گونهای که تا ۴ یا ۵ سال آینده کم و بیش همین ۲۰ هزار باقی بماند حالا اندکی بالا و پایین شود. بعد از ۴ یا ۵ سال آینده، اضافه کردن به تعداد این ماشینها را آغاز میکنیم. به گونهای که تا ۷ یا ۸ سال آینده به عددی برسیم که سوخت سالانه بوشهر را تامین کند.
صالحی اظهار داشت: ما این نظر خود را مطرح کردیم، آنها تاکید کردند که نظر ما کاملا منطقی است، اما گفتند که این تصمیم، سیاسی است و ما باید یک تصمیم سیاسی بگیریم. ما نیز به نوبه خود تاکید کردیم که از حق خود نمیتوانیم عدول کنیم. یعنی اگر از ما بخواهند فقط ۱۰ هزار ماشین (سانتریفیوژ) داشته باشیم، در واقع غنی سازی معنی خود را از دست میدهد؛ یعنی ما با این تعداد نیاز خود را نمیتوانیم برآورده کنیم. ما میگوییم «نیاز عملی» ما حداقل، تامین نیاز سالانه بوشهر است. ما چهار رآکتور دیگر هم خواهیم داشت که قرارداد آنها با روسها فعلا در مرحله گفتگو است.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در مورد فرایند رقیق کردن اورانیوم نیز گفت: طبق اطلاعاتی که به من دادند در تاریخ ۲۳/۱/۹۳، حدود ۱۰۳کیلو گرم از ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم، رقیق شده، یعنی از ۲۰ درصد به ۵ درصد تبدیل شده است.
*رآکتور اراک آب سنگین خواهد بود
علی اکبر صالحی همچنین درباره میزان صحت ادعاها مبنی بر درخواست ایران برای تبدیل رآکتور آب سنگین اراک به آب سبک خاطرنشان کرد: ما اعلام کردیم که آمادهایم این رآکتور را باز طراحی کنیم، اما این تأسیسات همچنان به عنوان رآکتور آب سنگین باقی میماند و به آب سبک تبدیل نخواهد شد. اما قلب آن باز طراحی میگردد و در آن تغییراتی ایجاد میشود تا تولید پلوتونیوم در آن کاهش یابد.
وی درباره میزان پلوتونیوم کاهش یافته در این رآکتور گفت: پلوتونیم مذکور، حدود ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت. تغییر ایجاد شده در آن نیز به این ترتیب خواهد بود که سوخت کنونی رآکتور آب سنگین اراک، سوخت (اورانیوم) طبیعی است. ما پیشنهاد کردیم که به جای سوخت طبیعی، از سوخت غنی شده استفاده کنیم در این صورت تولید پلوتونیوم در آن کاهش خواهد یافت. برای این منظور بیش از ۳۰ سناریو در سازمان انرژی اتمی مورد بررسی قرار دادیم. آمریکاییها، چینیها و روسها نیز محاسباتی را انجام دادند و ما در حال تبادل نظر هستیم تا بهترین سناریو را انتخاب کنیم.
ورود آژانس به مسایل غیر هستهای، اعتبار آن را مخدوش میکند
رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان با اشاره به درخواستهای مکرر و متناوب آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بازدید از تأسیسات هستهای کشورمان گفت: طرف مقابل نمیتواند به هر بهانهای گاهی درخواست بازدید از تأسیسات مختلف کشور را ارائه کند. برای نمونه قبلا بازرسان دو بار از تأسیسات گچین بازدید کرده بودند. اما آنها درخواست بازرسی مجدد از آن را داشتند.
علی اکبر صالحی در ادامه افزود: با این وجود ما به آنها گفتیم اشکالی ندارد اما باید این درخواستها پایان بپذیرد. زیرا نمیتوان هر چند وقت یک بار درخواست بازرسی از یک سایت هستهای را مطرح کرد. امروز درخواست بازرسی از تأسیسات بندرعباس و فردا بازدید آب سنگین اراک را مطرح کنید و چنین درخواستهایی در چارچوب موافقت نامههای ما نیست و دلیل موافقت ما تاکنون با این درخواستها، به دلیل شفاف سازی و نشان دادن انعطاف و تلطیف فضای گفتگو با گروه ۵+۱ بوده است.
وی خاطرنشان کرد: ما به همه سوالهای آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره برنامه هستهایمان پاسخ دادهایم. آژانس، فقط در حوزه فعالیتهای هستهای کشورهای عضو آن، حق اظهار نظر دارد و ما نیز آژانس را به عنوان تنها مرجع بین المللی در زمینه فعالیتهای هستهای کشورهای عضو آن میدانیم. اما بر این باوریم که ورود آژانس به فعالیتهای غیر هستهای کاملا اشتباه است و این امر ممکن است به خدشه دار شدن اعتبار آژانس بینجامد. پرداختن آژانس به مسائل غیر هستهای در زمینه کلاهکها و موشکها به عنوان ورود غیر مجاز به شمار میآید. زیرا این امر در چارچوب اختیارات آژانس نیست چون در آنجا مواد هستهای رد و بدل نشده است.
وی خاطرنشان کرد: ما به آژانس اعلام کردهایم، تأکید شما بر موضوع پارچین مبنای سیاسی دارد نه مبنای فنی. امیدواریم با پیشرفت گفتگوها با ۱+۵ فضای سیاسی آرامتر شود و اعتماد از دست رفته بازسازی شود.
صالحی درباره مذاکرات جاری ایران و ۱+۵ گفت: ما براساس برنامه اقدام مشترک عمل کردهایم و آژانس نیز به این واقعیت اذعان کرده است و امیدواریم در شش ماه تعیین شده به توافق کلی و کامل دست یابیم تا نقشه راه را برای آینده کاملا ترسیم نماید.
رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان افزود: برنامه اقدام مشترک از سه بخش اساسی تشکیل شده است. گام اول یک دوره شش ماهه است. گام دوم دوره اطمینان سازی است که چند سال طول خواهد کشید و گام سوم نیز عادی شدن برنامه هستهای ایران از منظر آنهاست. امیدواریم مذاکره کنندگان در این شش ماه به تفاهم کامل دست یابند.
صالحی تأکید کرد: هر وعدهای که مذاکره کنندگان کشور براساس منافع ملی و مصلحت کشور و طبق خواسته نظام و در چارچوب تعیین شده توسط نظام بدهند، ما مکلف هستیم به آن تعهدات در سازمان انرژی اتمی عمل کنیم.
وزیر امور خارجه سابق کشورمان گفت: بر سر راه توافق طرفین موانعی وجود داشت که آنها را پشت سر گذاشتیم. براساس برنامه اقدام مشترک، صحبتی از عدول ایران از حق داشتنِ آب سنگین به میان نیامده بود. اما طرف مقابل در رسانهها، همواره اعلام کرده است که ایران باید از آب سنگین دست بردارد. زیرا آب سنگین، امکان گریز ایجاد میکند. ما در پاسخ اعلام کردیم که چنین ادعایی مبنی بر گریز را قبول نداریم و آن را یک عبارت و مبحث انحرافی و بهانه تراشی میدانیم. با وجود این ادعاها، اعلام کردیم که حاضریم بهانه را از طرف مقابل بگیریم. از این رو اعلام کردیم که ما آمادهایم قلب رآکتور آب سنگین اراک را باز طراحی کنیم تا آب سنگین اراک، ماهیت آن به عنوان آب سنگین باقی بماند. اما طوری طراحی شود که تولید پلوتونیوم در آن به میزان قابل توجهی کمتر از پلوتونیومی باشد که باعث نگرانی آنها میشود و موضوع آب سنگین این گونه حل شد.
