خبرگزاری دفاع مقدس: مسأله ی کردستان از جمله مشکلاتی بوده که همواره پس از سلسله ی قاجار ذهن حاکمان وقت کشور را درگیر خود نمود. ماجرای خود مختاری خواهی در کردستان از همان اوائل دوره ی پهلوی اول آغاز شد. رضاخان با تبعید عده ای به دیگر نقاط کشور سعی در آرام نگاه داشتن این بخش حساس نمود؛ ولی این راه حل تنها نوعی مسکن قلمداد می شد، نه درمان قطعی برای این بیماری که ویروس آن از طریق سرویس های اطلاعاتی بریتانیا در منطقه پخش شده بود.
این ویروس خطرناک که نامش تجزیه ی کشورهای اسلامی بود از اوائل قرن بیستم در مجاورت کشورمان در عراق، عربستان، سوریه و فلسطین به صورت گسترده ای شیوع یافته بود و به سرعت ممالک اسلامی تجزیه می شدند. ایران هم به دلیل آنکه به تازگی با کشف نفت مورد توجه بیگانگان قرار گرفته بود، به لقمه ی خوبی برای بریتانیا تبدیل شده بود.
در عهد قاجار انگلیسی ها سه تجربه ی ارزشمند را درباره ایران کسب کرده بودند. اول آنکه می توانند از طریق تهدید مستقیم حکومت مرکزی به برخی از اهداف برسند. دوم آنکه حمله ی روسها به ایران با جداسازی بخش زیادی از اراضی کشور همراه بوده و حکومت امکان باز پس گیری اراضی اشغالی را ندارد. سومین تجربه هم مربوط می شد به این موضوع که اگر یک حکومت مرکزی مقتدر که با سیاستهای آنان همراه باشد در کشور استقرار یابد، بسیار آسانتر به اهداف خود در ایران می رسند. بر همین اساس از اقدامات رضاخان چه پیش و چه پس از تصاحب قدرت مطلقه در ایران حمایت نمودند.
آنان تا پایان حکومت سلسله ی پهلوی در ایران از حفظ تمامیت ارضی مناطق کردنشین حمایت می کردند و شاه را در سرکوب عوامل تجزیه طلب یاری می دادند؛ ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی این روند تغییر کرد و دوباره به تقویت تجزیه طلبان پرداختند تا مگر به خیال باطل خود اسلام و انقلاب را تضعیف نمایند.
دو روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، گروهک های مسلح وابسته به احزاب کومله و دموکرات که خود را حامی مردم ستمدیده ی کردستان معرفی می نمودند، به پادگان نقده حمله و آن را محاصره کردند. هنوز یک هفته از چشیدن طعم پیروزی علیه استبداد خاندان وابسته ی پهلوی نگذشته بود که ماجرای مشابهی در مهاباد، سنندج و بانه نیز تکرار شد. در سال 1358 با توسعه ی درگیری ها در مناطق کردنشین مریوان و پاوه نیز می رفت تا به سرنوشت دیگر مناطق گرفتار شوند.
وقتی در بیستم تیرماه 1358 پاسداران بومی مریوان توسط ضد انقلاب به فجیع ترین وجه ممکن به شهادت رسیدند، دکتر چمران این دانشمند و مجاهد وارسته عازم منطقه شد و موضوع را با مذاکره آرام کرد. اوج جنایات ضد انقلاب در کردستان در شهر مظلوم و کوچک پاوه رقم خورد.
هرکسی که به نوعی طرفدار نظام نوپای جمهوری اسلامی محسوب می شد به شدت مضروب و یا به قتل رسید. خانه های بسیاری از مردم غارت شد و عده ی زیادی از غیر نظامیان بی دفاع به شهادت رسیدند.
دکتر چمران این بار هم برای مذاکره و پیدا نمودن راه حلی مسالمت آمیز وارد پاوه شد؛ اما هنگامی که شهر را در خطر سقوط کامل دید، تمام نیروهای موجود نظامی در شهر را سازماندهی نمود؛ فرماندهی را به دست گرفت و آماده ی مقاومت در پاوه شد.
دو مرکز مقاومت در منطقه وجود داشت. یکی در تپه ای که پاسگاه ژاندارمری بر آن مشرف بود و دیگری خانه ی پاسداران که در داخل شهر علیه ضد انقلاب مقاومت می کردند. دکتر چمران با اجرای عملیات تأخیری توانست طوری برنامه ریزی کند تا هلی کوپترها آب، آذوقه و مهمات را بتوانند در منطقه پیاده کنند.
از غروب همان روز بیست و پنجم مرداد ماه 1358 نبردهای خونین در نزدیکی مقر ژاندارمری آغاز شد. به خانه ی پاسداران نیز آماده باش ابلاغ شد و شهر کاملاً چهره ی جنگی به خود گرفت. دکتر چمران هم از وقتی دیده بود که هدف نهایی ضد انقلاب تجزیه طلبی است، مصمم شده بود که قاطعانه در مقابل آنان بایستد، ولو به قیمت جانش تمام شود. او می دید اگر بخواهد لحظه ای در مقابل نیروهای ضد انقلاب کوتاه بیاید، بخشی از کشور از دست خواهد رفت و دیگر نمی توان سرزمین های از دست داده را باز پس ستاند.
دشمن تا نزدیک مقر ژاندارمری پیش آمده بود و نیروهای آن مقر مدام در درگیری ها شهید و مجروح می شدند. صدای انواع و اقسام سلاح ها لحظه ای قطع نمی شد. دشمن برای تضعیف روحیه ی نیروهای مدافع شهر هر لحظه جنایتی تازه مرتکب می شد. آنان گاه مجروحی را سر می بریدند؛ گاهی خانه ای را با سلاح سنگین مورد هدف قرار می دادند و گاه با بلندگو اعلام می کردند که ما تنها با چمران و طرفداران جمهوری اسلامی کار داریم و بقیه در امانند؛ ولی عملاً در کشتار و جنایت مردم غیر نظامی را سپر خود نموده بودند.
دشمن با شقاوتی دور از باور غیر نظامیان را هدف می گرفت و سعی می کرد وانمود کند که همه ی این جنایات را نیروهای دولتی مرتکب شده اند.
هر لحظه از تعداد نیروهای خودی کاسته می شد و شهر می رفت تا با حمله ی برق آسای دشمن همان اول صبح سقوط کند. دکتر چمران مصمم شد که بار دیگر همانند صحنه های خون و خطر در لبنان، به دل حادثه بزند و شهادت را در آغوش بگیرد؛ ولی می خواست ضرب شصتی به ضد انقلاب نشان دهد تا هرگز قدرت مجاهدان راه حق و مبارزان صراط خدا را از یاد مبرند و هربار با یادآوری آن به شدت بر خود بلرزند.
نیروهای اندک مدافع شهر هم قسم می شوند که تا آخرین قطره ی خون در شهر بمانند و از پاوه دفاع کنند. این نیروهای قلیل ولی با اراده هایی آهنین و توکلی بس بزرگ به خداوند متعال جانانه پیمان خون بستند تا پاوه را کربلای خویش سازند.
نبرد در شهر و ارتفاعات آن شدت می گیرد. هر لحظه حلقه ی محاصره تنگ تر می شود و ظاهراً دیگر امیدی به حفظ شهر باقی نمی ماند.
در همان اول صبح بانگ تکبیر نیروهای مدافع شهر در هر نقطه ای طنین انداز می شود. نیروهای مدافع جانی تازه می گیرند و با همان تعداد اندک به سوی دشمن یورش می برند. وقتی دکتر چمران علت را پرسیده بود به او گفتند: حضرت امام خمینی (ره) پیام مهمی به دولت و نیروهای مسلح کشور دادند و تمام ظرفیتهای کشور را جهت سرکوبی دشمنان اسلام به منطقه فرا خواندند.
با این پیام صریح و قاطعانه ی حضرت امام خمینی (ره) سیل نیرو و امکانات وارد منطقه شد و کمتر از ده روز کل مناطق کردنشین از پاوه و روانسر تا سردشت تحت کنترل رزمندگان مقتدر اسلام درآمد.
بدین ترتیب، حماسه ی خونین پاوه که مقاومت صد نفری در برابر ده هزار نفری هم نام گرفت، رقم خورد و نام دکتر چمران به عنوان پهلوان و میدان دار اصلی این کارزار پر از حماسه در اذهان همه ی ملت سرافراز این سرزمین باقی ماند.
از آن پس کردستان با فراز و نشیبهای گوناگونی روبرو بوده است؛ ولی مقاومت و پایداری مردم غیور کرد به همراه حضور سیل ملت رزم آور این سرزمین در منطقه مانع تحقق خواسته های شوم دشمنان قسم خورده ی اسلام و انقلاب شد.
سلام، شهادت ورشادت چمران ،الگوی جوانان ایران وجهان است. 
