به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس، تهیه و تدوین سیاست ها و راهبردهای پژوهشی و آموزشی در حوزه علوم دفاع مقدس، تأسیس مرکز اسناد و کتابخانه جامع تخصصی دفاع مقدس، تأسیس کانون نخبگان و پیشکسوتان دفاع مقدس، همکاری و مشارکت با مؤسسات و نهادهای مختلف با هدف تحقیق و پژوهش و انتقال علوم و ارزشهای دفاع مقدس از جمله اهداف این پژوهشگاه بوده است
همچنین ایجاد دایره المعارف جامع دفاع مقدس، تربیت پژوهشگر در مقاطع کارشناسی ارشد و بالاتر و برگزاری دورههای آموزشی، نظارت بر محتوای آثار منتشره دفاع مقدس و همچنین تأیید یا اصلاح و یا رد آثار منتشره به منظور جلوگیری از تحریف حقایق تاریخی از دیگر سیاست های این پژوهشگاه است.
برای آگاهی از نحوه فعالیت این پژوهشگاه بویژه در بخش آموزشی و تعامل با دانشگاه ها با سردار هادی مرادپیری، رئیس پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس به گفت وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه با هم می خوانیم:
سردار مرادپیری، به عنوان نخستین سوال بفرمایید در راستای رویکرد آموزشی این پژوهشگاه چه فعالیت هایی را کرده اید؟
موضوع درس آشنایی با علوم و معارف دفاع مقدس با پیگیری هایی که توسط ستاد کل نیروهای مسلح و برادر شهیدمان سردار سوداگر صورت گرفت، تحت عنوان دو واحد درس آشنایی با دفاع مقدس به صورت اختیاری در شورای انقلاب فرهنگی خوشبختانه پیگیری و مصوب شد و سپس اسلامی شدن داشگاهها مورد بحث قرار گرفت و در نهایت توسط ریاست جمهوری وقت دکتر احمدی نژاد این موضوع تصویب و به وزارت علوم ابلاغ شد. اولین گروهی که بحث آشنایی با علوم و معارف دفاع مقدس را در برنامه درسی خود جانمایی کرد، دانشگاه آزاد بود که ابتدا با دو هزار و 200 نفر در دانشگاه آزاد این موضوع شروع به کار شد و به مرور زمان توسعه یافت. تا سال 91 یعنی از سال 1387 تا سال گذشته حدود 340 هزار دانشجو در مقطع کاردانی و کارشناسی درس آشنایی با دفاع مقدس را به صورت اختیاری انتخاب کردند.
در سال 91 با پیگیری هایی که توسط همکاران مان در پژوهشگاه به عمل آمد، حدود 400 هزار نفر دانشجو به صورت اختیاری این درس را انتخاب کردند و امروز بیش از 700 هزار نفر از دانشجویان کشور، این درس دو واحدی را که به صورت اختیاری انتخاب کرده اند، را فرا می گیرند.
مشکلات و دغدغه های شما در راه اندازی این واحد درسی در دانشگاه ها چه بود؟
یکی از مولفه های مهم که در بحث ارایه این درس داشتیم و به عنوان یک دغدعه برای ما محسوب می شد، بحث تربیت استاد بود. ما در پژوهشگاه شورایی تشکیل دادیم به نام شورای جذب اساتید که این شورا ابتدا وظیفه اش این بود که شاخصه هایی را برای انتخاب اساتید مشخص کند و مهم ترین شاخصه ها برای انتخاب اساتید، حداقل کارشناسی ارشد و داشتن سابقه جبهه برای نظامیان، حداقل یکسال برای غیرنظامیان و حداقل 6 ماه داشتن سابقه تحقیق تألیف و آموزش است. این شاخصه ها با همکاری بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استانها تبیین شد و بنیادها شروع کردند به شناسایی و جذب افرادی که انگیزه چنین کاری را دارند و خوشبختانه ما تا امروز حدود 2 هزار نفر را شناسایی، جذب و آموزش دادیم و دوره های یک هفته ای را یا به صورت متمرکز در تهران و یا در مراکز استان ها طراحی و اجرا کردیم.
همچنین افرادی که نمره قابل قبولی دریافت کردند، گواهی تدریس از پژوهشگاه به آنها اعطا شد و حدودا ما به 1600 نفر گواهی معتبر ارایه دادیم. البته در ترم گذشته حدود 1057 نفر در کلاسها شرکت کردند. اکثر این اساتید از فرماندهان، مسئولان و رزمندگان ما در دوران دفاع مقدس بودند که اکثر آن ها بازنشسته نیروهای مسلح هستند و در این میان ما اساتیدی داریم که عضو هیأت علمی هستند. ما حدودا از مجموع 1057 نفرمان 48 خواهر داریم که 30 نفر از آنها برای ماکلاس می روند و موفق شدند این درس را ارایه دهند و تقریبا 75 درصد از اساتید ما از نیروهای مسلح هستند که یا شاغلند یا بازنشسته که 90 درصد بازنشسته نیروهای مسلح هستند.
برای ارایه بهتر این درس به دانشجویان چه اقدامات جانبی را انجام دادید؟
برای اینکه این درس را بتواینم به صورت هماهنگ به دانشجویان ارایه دهیم، با هماهنگی وزارت علوم و انتشارات «سمت»، کتابی را تحت عنوان آشنایی با علوم و معارف دفاع مقدس متناسب با سرفصل های مصوب وزارت علوم طراحی و تدوین کردیم و با کمترین قیمت در اختیار دانشجویان قرار دادیم. این کتاب ویراست دومش چاپ شد و اصلاحات روی آن صورت گرفت و در اختیار دانشجویان قرار گرفت و در مراکز استانها نیز این کتاب توزیع شد. البته ما کتاب دیگری ویژه اساتید دانشگاه طراحی کردیم که حوزه وسیع تری نسبت به کتاب قبلی دارد. کتاب قبلی ویژه دانشجویان یعنی برای گروهی از دانشجویان بود که نه جنگ را دیدند، نه دوران امام را دیدند و اصلا ذهنیتی از جنگ نداشتند و سعی شده با زبان عامیانه و ساده و به صورت ملی و بدور از سازمان نگری و صرفا با در نظر گرفتن بحث منافع ملی، این کتاب را تهیه کنیم که خوشبختانه این کتاب امروز در اختیار دانشجویان هست.
همچنین کتاب ویژه اساتید که تنظیم شده و حجمش به لحاظ محتوایی سه برابر کتاب قبلی است، عمدتا نیازهای استاید را پاسخگو است که البته این کتاب به صورت عمومی فروخته نمی شود و ویژه اساتید است که در اختیار این طیف قرار می گیرد. ضمن اینکه ما برای ارایه درس توسط اساتید، سعی کردیم متناسب با سرفصل های مصوب وزارت علوم، یک پاورپونت در 16جلسه تهیه کنیم که مثلا در جلسه اول اساتید چه بگویند در جلسه دوم چه بگویند تا هماهنگی و یکسان سازی نسبی در تدریس درس صورت گیرد و چون درس دو واحدی است 16 جلسه را برای تدریس آن پیش بینی کردیم. این دقیقا برای اساتید مشخص می کند که در جلسه اول تا جلسه آخر چه نکات آموزشی را مطرح کنند.
البته در کنار این پاورپونت، یک دی وی دی ترکیبی از کلیپ های مختلف دوران دفاع مقدس تهیه و متناسب با شرایط کلاس و دانشجویان این بحث را در کلاس ها مطرح کردیم که تلاش داشته ایم که این دی وی دی تلفیقی از سخنان امام، مقام معظم رهبری، پخش نماهنگ های دفاع مقدس و شوخی های رزمندگان باشد که مدت این کلیپ ها 5 تا 10 دقیقه می باشد. البته در کلیپ هایی تهیه شده سعی شده بحث منافع ملی در نظر بگیریم یعنی نگاه ما صرفا به داخل مجموعه سپاه و ارتش نباشد. در کنار این کلیپ ها با توجه به بازگشایی برخی باغ موزه های دفاع مقدس که در استانها از جمله استان تهران راه اندازی شده، اساتید را مکلف کردیم که یک تا 2 جلسه را اختصاص بدهند برای بازدید از باغ موزه. ما هم درس تئوری را به دانشجو گفتیم یعنی درس ما هم به صورت تئوری بیان شده و هم به صورت عملی بچه ها بازدید می کنند. برای بازدید، هیچ مبلغی از دانشجو حتی در بحث ایاب و ذهاب گرفته نمی شود وسعی کردیم از معاونان فرهنگی دانشجویان هزینه آنها را تأمین کنیم. پول بلیت بازدید باغ موزه که 10 هزار تومان هست را برنامه ریزی کردیم که 7 هزار تومان را شهرداری تهران تخفیف و 3 هزار تومان را خودمان بدهیم.
دانشجو ضمن بازدید از باغ موزه دفاع مقدس علاوه بر بحث معنویتی که در دوران دفاع مقدس و ایثارگری و رشادت ها که در داخل کلاس فرا گرفته در این باغ موزه با تجهیزات نظامی از جمله توپ و تانک و نفربرهای زرهی آشنا می شود و در نتیجه کلاس از حالت یکنواختی و تئوری بودن خارج می شود.
سردار مرادپیری! آیا این واحد درسی در همه دانشگاهها تدریس می شود؟
اکثر دانشگاههای ما اعم از دانشگاههای دولتی، این درس را ارایه می دهند یعنی هم دانشگاههای آزاد، هم پیام نور و همچنین مراکز فنی و حرفه ای و دانشگاه های علمی-کاربردی و چه دولتی و غیرانتفاعی این درس را در دستور کار خود قرار داده اند.
در بحث جمع آوری اسناد دفاع مقدس و تدوین آن، پژوهشگاه چه اقداماتی را انجام داده است؟
ما سعی کردیم اسناد دفاع مقدس را در سازمان های مختلف اعم از ارتش، سپاه، وزارت جهاد کشاورزی شناسایی کنیم و به مروز زمان درصدد گردآوری و متمرکزسازی هستیم. البته خودمان نیز یک مرکز اسنادی راه اندازی کرده ایم تحت عنوان مرکز ملی اسناد دفاع مقدس که 5 سال از فعالیت آن می گذرد و از تمامی استانها، نمایندگان ما اسناد یگان های خود اعم از ارتش و سپاه را گردآوری و برای پژوهشگاه یک نسخه ارسال می کنند.
ما نزدیک 3 میلیون برگ سند در خصوص دفاع مقدس داریم که در پژوهشگاه نگه داری می شود؛ از اسناد روزنامه ای گرفته تا اسناد مختلف از جمله فیلم و عکس های مربوط به دفاع مقدس؛ همچنین ما فیلم مربوط به مستند شهید باقری -آخرین روزهای زمستان –که بسیاری از اسنادی که در آن فیلم استفاده شد را پژوهشگاه در اختیار عوامل سازنده فیلم قرار داد و خوشحالیم که این تعامل با صدا وسیما، ارتش و سپاه وجود دارد.
امروز نیز که بحث تدوین محتوا برای دفاع مقدس و باغ موزه های دفاع مقدس چه در تهران و چه استانها را داریم، یکی از مراکزی که بسیار به آن مراجعه می شود برای گرفتن اسناد همین مرکز اسناد ملی پژوهشگاه است که قسمت اعظمی از اسناد محققان را سعی کرده تأمین کند.
در بحث تعامل با دانشگاه ها از جمله دانشگاه امام حسین(ع) چه فعالیت هایی صورت گرفته است؟
ما در بحث دانشگاهها یک تعامل و ارتباط خوبی داریم که حتی با وزارت علوم ما این تعامل را داریم که در سال گذشته ما همایش جغرافیا و دفاع مقدس را طراحی و اجرا کردیم و سعی کردیم از تمامی دانشگاهها برای برگزاری این همایش دعوت کنیم. ما به دنبال آن هستیم که در دانشگاه شهید چمران اهواز در آینده نزدیک یک دانشکده تحت عنوان دانشکده علوم و معارف دفاع مقدس راه اندازی کنیم. طی تماسی که با دکتر مروتی رئیس دانشگاه اهواز گرفتیم، خوشبختانه هیأت امنا راه اندازی این دانشکده را تصویب و به وزارت علوم ارجاع داده و و در صورت نهایی شدن توسط وزارت علوم در شورای گسترش مطرح می شود و قطعا ابلاغ خواهد شد و ما ان شاءالله اولین دانشکده علوم و معارف دفاع مقدس را در دانشگاه شهید چمران افتتاح خواهیم کرد.
البته حق هم همین است که برای اولین بار در استان خوزستان چنین حرکتی صورت گیرد چرا که استان خوزستان 8 سال درگیر جنگ بوده و بیشترین آمار شهدای ما مربوط به این خطه مقدس است و جا دارد که دانشگاه این شهر هم یکی از دانشگاههای خط شکن باشد که خوشبختانه این دانشگاه این خط شکنی را آغاز و امیدواریم در آینده نزدیک بحث دانشکده را عملیاتی کنیم.
سردار، موضوع دانشگاه رازی کرمانشاه چیست، شنیده هایی حاکی از آن است که در استان کرمانشاه نیز قصد راه اندازی چنین دانشگاهی با موضوع دفاع مقدس دارید؟
درخصوص راه اندازی دانشگاه رازی کرمانشاه پیگیری های لازم را صورت داده ایم و فرآیند آن درحال پیگیری از سوی هیأت امناست و امید داریم بتوانیم فضایی ایجاد کنیم که بحث علوم و معاف دفاع مقدس که مورد تأکید مقام معظم رهبری که بارها فرمودند: «ما باید علوم و معارف دفاع مقدس را به صورت نهادینه شدن و علمی به نسل آینده منتقل کنیم»؛ انشاالله بتوانیم از این طریق این علوم و معارف را به نسل جوان منتقل کنیم.
بنده معتقدم اگر بتوانیم درست و نهادینه شده آن اقداماتی را که در دوران دفاع مقدس انجام شده را تدوین کنیم می توان در تولید علم نقش اساسی را داشته باشیم چرا که جنگ یک علم بین رشته ای است؛ جنگ یک بعدی و فقط علوم انسانی یا مهندسی یا پزشکی نیست بلکه جنگ یک علمی است که همه رشته ها را بخود اختصاص می دهد و ما در دوران دفاع مقدس همه علوم را به کارگرفتیم. متأسفانه برخی احساس می کنند که جنگ یک مقوله ای است صرفا احساسی که این تصور غلط است بلکه جنگ یک کار دقیقا حساب شده است و باید همین طور باشد که اگر نباشد به پیروزی نخواهیم رسید.
سردار تعامل پژوهشگاه دفاع مقدس با وزارت علوم در چه راستایی بوده و چه فعالیتهایی صورت گرفته است؟
ما در وزارت علوم، کمیته علوم و معارف دفاع مقدس را با مسئولیت سردار دکتر صفوی در سال 91 راه اندازی کرده ایم و ما هر 15 روز یکبار جلسات منظمی در این کمیته برگزار می کنیم و اعضای این کمیته دکتر روستا آزاد رئیس دانشگاه صنعتی شریف، دکتر حسنی آهنگر رئیس دانشگاه جامع امام حسین، دکتر فضائلی، دکتر ظریف منش، خانم حجازی زاده رئیس دانشگاه خوارزمی و دکتر یزدی رئیس علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی و جمع خوبی ازنخبگان کارهای کارشناسانه انجام می دهند.
استقبال دانشجویان عالی بود و اگر شما گذری به سایت پایداری داشته باشید علاقه دانشجویان به وjسطه دل نوشته های مطرح شده در سایت به خوبی قابل بیان است. ما به دنبال تأثیرگذاری هستیم که این درس را به عنوان یک کار فرهنگی تلقی می کنیم.
سردار اساس فعالیت ها و رویکرد پژوهشگاه دفاع مقدس، آموزشی است یا پژوهشی ؟
بیشتر پژوهشی است، ولی رویکرد آموزشی نیز داریم یعنی از محدود پژوهشگاههای هستیم که دو زیستیم و هم کار آموزشی داریم وهم پژوهشی. البته خودمان اموزش نمی کنیم بلکه مدیریت می کنیم. درس دو واحدی دفاع مقدس را خودمان تدریس نمی کنیم بلکه مدیریت می کنیم که دانشگاهها درس دهند. در دانشگاه های نیروهای مسلح این درس ارائه می شود. در دانشکده افسری امام حسین یک مرکز مطالعات دفاع مقدس را ما راه اندازی کردیم که یکی از سرداران سپاه مسئولیت آن را بر عهده دارند. در سال گذشته به 3 هزار نفر دانشجو فقط دانشگاه افسری این درس را اراده دادیم. در دانشگاه امام علی ارتش تمام دانشجویان این درس را طی کردند. در دانشگاه فرمانده و ستاد ارتش نیز تقریبا همه دانشجویان و کلا نهادینه شده و در حال ارایه است.
تعامل پژوهشگاه دفاع مقدس با آموزش و پرورش درچه حدی است؟
در آموزش وپرورش نیز ما تفافهم نامه ای را با دکتر محمدیان رئیس سازمان نشر و تدوین محتوای آموزش و پرورش به نتیجه رسیدیم و تدوین کردیم. کتابی را تحت عنوان آمادگی دفاعی با عزیزان به نتیجه رسیدیم که بحث دفاع مقدس را در این کتاب را ارایه کنیم. سعی کردیم برای برخی کتاب ها یک صفحه و یا یک بخش ترکیبی از محتوا و عکس استفاده کنیم. کتاب جغرافیای استان و نقش استان در دفاع مقدس را در کتاب آوردیم که در آنجا شهدای شاخص استان را به نمایش گذاشتیم و یگانهای مربوط به شهدا را به چاپ رسانیده ایم. البته ما کار تحقیقاتی نیز کرده ایم و درمجموع یک درصد از کل محتوای آموزش و پرورش را ما تابحال توانستیم به دفاع مقدس اختصاص دهیم، هرچند کم هست ولی بحث توسعه را با جدیت دنبال می کنیم.
اگر این فرآیند توسعه یابد تا 3 درصد این موضوع را افزایش می دهیم چون ما در بحث آمادگی دفاعی یک نگاهی به جنگ نرم کردیم و یک نگاه دیگر به پدافند غیرعامل داشته ایم، یعنی بحث آینده نگری را هم در دستور کار داریم و فقط به پیشنیه نگاه نمی کنیم، بلکه تأثیر گذشته نسبت به آینده را نیز بحث کردیم. برای تربیت معلمان که این درس آمادگی دفاعی را انجام می دهند ما یکسری آموزش های کوتاه مدت با هماهنگی سازمان بسیج دانش آموزی که اولین دوره آنها 27 مردادماه در مشهد هست که 400 نفر از معلمان سراسر کشور دعوت کردیم که دوره 4 روزه توجیه کنیم که چگونه درس آمادگی دفاعی را بدهند و وسایل کمک آموزشی و کلیپ نیز تهیه کردیم که در اختیار عزیزان بگذاریم که میزان تأثیرگذاری را برای دانش آموزان افزایش دهند.
