خبرگزاری دفاع مقدس: بسیاری از مورخان تاریخ معاصر، پدیده ی کودتای 28 مرداد 1332 را تحلیل کرده اند. برخی دکتر مصدق را به سبب بی تدبیری عامل سقوط دولت ملی می دانند. برخی نیز آیت الله کاشانی را به عنوان چهره ای ضد ملی و خائن می شناسند و او را به سبب کوتاه نظری و عدم شناخت سیاست و روابط بین المللی در شرایط بحرانی کشور عامل کودتا معرفی می کنند.
اگر به تحلیل کودتای 28 مرداد 1332 بنشینیم باید این مطلب را در نظر بگیریم که صرفاً بیان واقعه نمی تواند در تحلیل ماجرا به ما کمک کند. عوامل بسیاری در ظهور و بروز این کودتا مؤثر بوده است. دستکم گرفتن کودتاچیان توسط دکتر مصدق نخست وزیر وقت کشور علیرغم هشدارهای حضرت آیت الله کاشانی، تطمیع برخی طرفداران متزلزل دکتر مصدق توسط عوامل سفارت آمریکا در ایران، به کارگیری عوامل اغتشاشگر جهت ایجاد آشوب و درگیری برای تضعیف دولت از اهم عوامل می باشند ولی دخالت آمریکا و انگلستان در مسائل داخلی کشورمان و اجرای جاسوسی های وسیع را نیز نباید از قلم انداخت. آمریکایی ها تمام برنامه های این عملیات را با دولت بریتانیا هماهنگ نموده بودند و به قول خودشان از تجارب دولت بریتانیا در امور ایران بهترین استفاده را نمودند.
آمریکایی ها و انگلیسی ها با بررسی اوضاع ایران به این نتیجه رسیدند که دکتر مصدق دیگر نمی تواند ثبات و آرامش را بر ایران حاکم نماید. آنان به کشوری احتیاج داشتند که با حداقل درگیری داخلی میان مسئولانش بتوانند از طریق دیپلماسی به منافع خود در آن کشور دست یابند.
بر طبق اسناد تاریخی به دست آمده از نامه نگاری های روز قبل از کودتا میان حضرت آیت الله کاشانی و دکتر مصدق، می توان به این نتیجه رسید که علیرغم هشدارهای مکرر حضرت آیت الله کاشانی به دکتر مصدق نسبت به وقوع کودتا او تنها یک پاسخ کوتاه و نیشدار برای ایشان نوشت و آن پاسخ این چنین بود: «من مستظهر به پشتیبانی ملت هستم».
از سوی دیگر هشدارها و نصایح دیگر یاران مصدق نیز نسبت به درخواست اعلام خبر کودتا از رادیو و استمداد از ملت افاقه ننمود. سرانجام غرور و تکبر دکتر مصدق سبب شد که عناصر متزلزلی که جزء به اصطلاح طرفدارانش بودند دور او را خالی کنند و عوامل منصوب به شاه وی را بازداشت کنند.
اینگونه طرح عملیات مشترک آمریکا و بریتانیا به نتیجه ی دلخواه دول غربی رسید و شاه را به عنوان یک عنصر فاتح و مقبول از نظر ملت نشان دادند.
پس از این کودتا و کسب این تجربه ی ارزشمند برای آمریکایی ها آنان ربع قرن وارث دولت ناخلف بریتانیا در ایران شدند و همه ی ثروتهای این مرز و بوم را بلعیدند.
اگر انقلاب اسلامی به پیروزی نرسیده بود و نیز سفارت آمریکا که به لانه ی جاسوسی مبدل گشته بود تسخیر نمی شد، آنان سالیان سال همه ی هستی ملت مظلوم و متمدن ایران را به یغما برده بودند.
