منظور از «تکامل عقول» در حکومت مهدوی چیست؟

به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، امام محمد باقر علیه السلام در روایتی تکامل عقول به دست امام مهدی (عج) را اینطور بیان فرموده اند: «زمانی که قائم ما اهل بیت قیام کند، دستش را روی سر مردم نهد، پس به عقلهایشان کمال و به فکرهایشان رشد بخشد.»(۱)

این روایت روشن می‌کند که در پرتو عنایات و ارشادات حضرت «مهدی علیه السّلام» مغزها و اندیشه‌ها شکوفا می‌شود و بدین‌وسیله تمام تنگ نظری‌ها و رذایل اخلاقی که منشأ بسیاری از درگیری‌های اجتماعی است، از بین می‌رود. (۲)

«در دوران امام بزرگ دانایی، همۀ مسائل بشری، به هدف اصلی و مرز نهایی می‌رسد، و بشریت-در تلاش اعصار و قرون خویش-به محضر استاد و معلمی راه می‌یابد که نکته‌ای از دیدۀ ژرف‌نگر و حقیقت‌بین او پوشیده نیست، و هدف او پرده‌برداری از حقایق و مجهولات است و تا سرحد امکان و توان انسانها آنان را به اوج تکامل علمی می‌رساند. این موضوع از مهمترین برنامه‌ها و اقدامهای امام مهدی «ع» است.

او از حقایق گسترده و جهانی برای بشریت پرده برمی‌دارد، و مردمان را به دانشهای یقینی و درست هدایت می‌کند، و شناختهای ناب و خالص به ارمغان می‌آورد، و از این رهگذر دو محور اساسی تحقق می‌پذیرد:

۱-با گسترش شناخت و کشف اسرار کائنات، پایه‌های خداشناسی استوار می‌گردد.

۲- گسترش شناخت و دانایی، تشکیل جامعۀ انسانی و بسامان و مرفّه را ممکن می‌سازد، زیرا در پرتو شناخت درست مسائل حیات و بخشهای گوناگون آن، مسائل تربیت، رشد، تکامل معنوی و مادی، آغاز و انجام کار انسان، سرنوشت اکنون و آیندۀ او، شیوه‌ها و روشهای ادارۀ زندگی، تأمین و تنظیم خانواده، بهره‌برداری از مواهب و امکانات طبیعی و انسانی و بسیاری از مسائل دیگر، بخشهای زندگی در همۀ ابعاد به شایستگی اداره می‌شود و سامانی درخور می‌یابد. در پرتو علم و آگاهی از مسائل مادی و فیزیکی جهان، زیست این دنیایی انسان بهبود می‌یابد، و با شناخت مسائل معنوی و صلاح و سعادت روح انسانی، راه تکامل معنوی گشوده می‌شود، و جامعۀ آرمانی در بعد مادی و معنوی پدیدار می‌گردد.

این شناختها همه در روزگار امام مهدی (عج) تحقق می‌پذیرد، و نقطه‌های ابهام و تردید و سرگردانی محو می‌شود، و انسان، دوران تکرار اشتباهها و تجربه‌های پیاپی را پشت سر می‌گذارد، و در رستاخیز ظهور هرروز به شناختهای اصیل و تازه‌ای دست می‌یابد، و حقایقی تازه برای او کشف می‌شود، و به راهها و روشهای متعالی‌تر و بالاتری دست می‌یابد و شیوه‌های بهتری را در پیش می‌گیرد. و بدینسان هرروز او و هرگام او در همۀ مسائل حیات و ابعاد زندگی، گامی به پیش است، و واپس‌گرایی و تکرار در آن راه ندارد.»(۳)

چنانچه امام صادق علیه السلام فرموده اند: «علم و دانایی از ۲۷ حرف تشکیل می‌شود، تمام آنچه پیامبران (تاکنون) آورده‌اند ۲ حرف است و مردمان بیش از این ۲ حرف تاکنون نشناخته‌اند.

آنگاه که قائم ما قیام کند ۲۵ حرف دیگر را آشکار سازد، و میان مردمان بپراکند، و آن ۲ حرف را (نیز) بدانها ضمیمه سازد، تا ۲۷ حرف را گسترش داده باشد.»(۴)

و به فرموده امام باقر علیه السلام: «در زمان مهدیعج، به همه شما حکمت و علم بیاموزند تا آنجا که زنان، در خانه ها، با کتاب خدا و سنت پیامبر قضاوت کنند.»(۵)

علم شیعیان در حکومت مهدوی

از امیرالمؤمنین علیه السلام روایت شده که فرمودند: «دانش در دلهای مؤمنین انداخته می شود، در آن زمان مؤمن، نیازی به دانش برادر ایمانی خویش پیدا نمی کند.»( ۶)

امام صادق علیه السلام فرمودند: «به راستی آن گاه که قائم ما قیام نماید خداوند در گوش‌ها و چشمان شیعیان ما کشش ایجاد می‌کند (بر قدرت آن‌ها می‌افزاید) تا آنجا که میان آن‌ها و حضرت نیازی به پُست (واسطه) نیست . او با آنان سخن می‌گوید و آن‌ها می‌شنوند و به او نگاه می‌کنند در حالی که او در مکان خود می‌باشد.»(۷)

و در حدیث دیگری می فرمایند: «شخص مؤمن در زمان قائم (عج) اگر در مشرق باشد و برادر ایمانی‌اش در مغرب، از مشرق او را در مغرب می‌بیند، و اگر در مغرب باشد و برادرش در مشرق، او را می‌بیند.»(۸)

امیر مؤمنان حضرت علیّ بن ابی طالب (ع) می‌فرماید: «گوئی با چشم خود می‌بینم که شیعیانم در مسجد کوفه خیمه زده، برای مردم قرآن را آنچنانکه نازل شده، آموزش می‌دهند.»(۹)

منابع:

۱- در فجر ساحل(امام غائب علیه السلام و دنیای آینده از نظر شیعه) ، محمد حکیمی،ج۱ ، ص۱۲۱ به نقل از کمال الدین ص۶۷۵

۲- سیمای جهان در عصر امام زمان (عج) ،محمد امینی گلستانی ، ج ۲، ص۱۹۸

۳- عصر زندگی و چگونگی آینده انسان و اسلام (پژوهشی در انقلاب جهانی امام مهدی «عج») ، محمد حکیمی ،ج۱ ص ۱۸۹

۴- بحار الانوار جلد ۵۲ صفحه ۳۳۶ حدیث ۷۳

۵- بحارالانوار ج ۵۲ص ۳۵۲

۶- غیت انتظار ظهور، نگاهی به دوران پس از ظهور، واحد تحقیقات مسجدمقدس جمکران به نقل از بحار الانوار ج ۵۳ ص ۸۶

۷-دولت کریمه به نقل از بحار الأنوار : ۳۳۶/۵۲ ح ۷۲

۸-یوم الخلاص ص۶۲۴

۹- یوم الخلاص ص ۶۱۶

منبع: مهر