«انصاری»؛ شهید شکنجه/ وقتی ساواک خانواده شهید را تهدید به مرگ می‌کند

عیسی انصاری داماد و پسرعموی شهید به یاد می‌آورد:

یک نامه آمد خانه ما که بیایید ملاقات شیخ نصرت. ولوله‌ای افتاد در بین همه. پدر و مادر و فامیل آمدند و نذر کردند و همگی رفتیم که ملاقاتش کنیم؛ اما نگذاشتند ما داخل برویم. گفتند که فقط پدرش بیاید. پدرش رفت تو، بعد شکنجه‌گر ایشان منوچهری گفت که آقای انصاری، شما پدرش هستید؟ بیایید بنشینید. نشسته بود یک چایی گذاشته بود جلویش یک دسته پول هم گذاشته بود که پسر شما در زندان خودکشی کرده ما هم بردیم دفن کردیم.

مطابق اظهارات عیسی انصاری، منوچهری بی آن‌که محل دفن نصرت‌الله انصاری را نشان بدهد به حاج علی‌اصغر گوشزد می‌کند که مراسم ختم نگیرند و اگر مراسمی برگزار کردند بگویند نصرت‌الله مریض بوده که فوت کرده. او تهدید می‌کند که اگر شلوغ کنند «همه را از بین می‌بریم.»

عمویم حاج اصغر پول و چایی را انداخته بود جلویش. وقتی آمد بیرون، افتاد غش کرد. یک‌کم آب‌قند دادیم حالش بهتر شد و آمدیم خانه. تهران برای شیخ نصرت ختم گرفتیم اما منبری‌هایمان نتوانستند بگویند ایشان شهید شده و گفتند از دنیا رفته.

خبر به‌سرعت در قم، تهران و قزوین منتشر شد. در قزوین علی‌رغم مخالفت ساواک با برگزاری مراسم، به همت آیت‌الله باریک‌بین، مجلسی در مسجد آقا سید علی برگزار شد. خانواده شهید هم موفق شدند در روستای عصمت آباد مجلس ختمی برای شهید انصاری برگزار کنند. ظاهراً حساسیت در قزوین کمتر از قم بوده است؛ اما مأمورین ساواک در این دو جلسه حاضر و آماده بوده‌اند. به نقل از گزارش 23/3196 ه مورخه 16/08/1336 ساواک قزوین:

روز 1/8/36 مجلس ختمی به مناسبت درگذشت نامبرده بالا در روستای عصمت آباد بویین‌زهرا و جلسه دیگری به همین مناسبت روز 4/8/36 در مسجد سید علی قزوین برگزار گردید. در این مجلس شیخ طهماسب علیخانی سخنرانی و اظهار نمود متوفی حدود یک‌ سال و نیم قبل در قم دستگیر گردید و چون از وضعیت او اطلاعی در دست نبود پدرش دادخواست‌هایی جهت اطلاع از وضع فرزندش به ساواک ارسال و متعاقب آن مشارالیه از طریق اطلاعات شهربانی کشور شاهنشاهی احضار و موضوع فوت فرزندش را به وی ابلاغ و اضافه نموده‌اند که مشارالیه به علت بروز سکته در موقع انتقال وی از قم به تهران در همان روز دستگیری فوت نموده است.

نظریه شنبه: نظری ندارد.

نظریه یکشنبه: 1- خبر صحت دارد. ضمناً در اجتماع شایع است که یادشده به علت بروز سکته فوت ننموده بلکه به علت شکنجه مأموران کمیته به‌شدت صدمه دیده و 20 روز پس از دستگیری در بیمارستان ارتش فوت می‌نماید.2- نامبرده در 23 ه فاقد سابقه بازداشت می‌باشد و خلاصه‌ای از سوابق وی جهت تنظیم فیش موردنیاز می‌باشد.

مؤسسه تعاون اسلامی نیز تصمیم گرفت که مسجد ختمی را در مسجد اعظم قم برگزار کند.

 

همگان می‌دانستند که حجت‌الاسلام‌والمسلمین انصاری در زیر شکنجه‌ی ساواک به شهادت رسیده است. بااین‌حال مؤسسه تعاون در اعلامیه‌ی ترحیم هیچ اشاره‌ای به ماجرای شهادت انصاری ننمود. اعلامیه در مدارس علمیه‌ی شهر قم نصب شد. منابع ساواک که در شهر پخش بودند تحولات شهر قم را رصد می‌کردند. طلاب در پای اعلامیه‌ای که در مدرسه خان نصب‌شده بود با خودکار نوشته بودند که انصاری در زیر شکنجه دژخیمان پهلوی شهید شده است. در جاهای دیگر نیز اوضاع بهتر از این نبود.

باوجود چاپ و توزیع اعلامی، ساواک از برگزاری مراسم ممانعت به عمل آورد. مطابق گزارش شماره 21/6049 مورخه 22/08/1336 ساواک:

صبح روز 18/8/36 یک برگ اعلامیه چاپی به امضای مؤسسه تعاون اسلامی که عکس نصرت‌الله انصاری روی آن کلیشه شده بود از طرف کارکنان مؤسسه تعاون اسلامی به دیوار مدرسه خان الصاق گردید. مفاد اعلامیه مذکور آگهی مجلس ترحیم برای نصرت انصاری در مسجد اعظم بعد از نماز مغرب و عشاء روز پنجشنبه 19/8/1336 بود به‌محض الصاق اعلامیه مذکور تعدادی از طلاب مدرسه خان دور آن جمع شدند. ضمناً از نوع این اعلامیه در خارج از مدرسه نیز به تعداد زیادی در معابر الصاق گردید و رفته‌رفته بین افرادی که از اعلامیه مذکور اطلاع حاصل کرده و به مدرسه خان آمده بودند زمزمه‌هایی درزمینه‌ی این‌که نصرت انصاری در کمیته تهران و زیر شکنجه شهید شده به گوش می‌خورد و تقریباً تمام طلابی که به مدرسه خان می‌آمدند و می‌رفتند از ماجرا مطلع شدند و شایع شد که در جریان برگزاری مجلس ترحیم قرار است عده‌ای تظاهرات انجام و ضمناً اعلام نمایند که متوفی در زندان و زیر شکنجه شهید شده است.

مطابق نظریه شنبه به‌احتمال‌زیاد در مجلس ترحیم مذکور تظاهراتی انجام خواهد گرفت و نظریه یکشنبه نیز ضمن تائید مفاد گزارش عنوان کرد:

در اجرای اوامر صادره از مجلس مذکور جلوگیری به عمل آمد. ولی اعلامیه‌ای پلی‌کپی شده در این زمینه تهیه و توزیع گردیده که [به] وسیله شهربانی قم و منابع حتی‌المقدور نسبت به جمع‌آوری آن اقدام گردیده است. اینک یک برگ از آگهی ترحیم و یک برگ اعلامیه‌ای که در این زمینه توزیع شده به پیوست تقدیم می‌گردد.

نظریه دوشنبه: مفاد خبر و نظریه یکشنبه مورد تائید است.

نظریه سه‌شنبه: صحت خبر و نظریه یکشنبه مورد تائید بود. در آگهی‌های مجلس ترحیم که به دیوار مدارس علمیه الصاق شده بود طلاب با خودکار زیر آن نوشته بودند که این شهید در زندان کمیته و زیر شکنجه از بین رفته است. علی‌هذا با دادن تذکرات لازم به گردانندگان بانک تعاون اسلامی از برگزاری مجالس ترحیم جلوگیری به‌عمل‌آمده.

با این‌که خانواده شهید قبلاً توانسته بود مجالس ختم را برگزار نماید اما با توجه به حساسیت‌های به وجود آمده در قم، در مورخه 1336.8.19 مطابق سند شماره 312/5488 ساواک مرکز خطاب به ساواک قزوین ابلاغ کرد:

قرار است روز 36.8.19 از طرف بانک تعاون اسلامی و طلاب قم در مسجد اعظم قم برای نصرت انصاری فرزند علی‌اصغر که به علت بیماری قلبی و ریوی در سال 2534 در زندان فوت شده مجلس ختم برگزار گردد. علی‌هذا با توجه به این‌که والدین یادشده بالا در قریه عصمت آباد قزوین سکونت دارند به آنان تفهیم گردد که فرزندشان خرابکار بوده و دو سال قبل فوت شده اگر جلو تحریکات دیگران را نگیرید معلوم می‌شود خودتان نیز با افکار او همراه بوده‌اید. نتیجه اعلام گردد. / ثابتی.

انتهای پیام/