سیمرغ‌هایی که بر خاکریز سینمای دفاع مقدس نشستند
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، در میان آثاری که در سی و چهار دوره جشنواره «فیلم فجر»، سیمرغ بهترین فیلم را دریافت کردند؛ 9 سیمرغ بر شانه آثار دفاع مقدس نشست. یعنی 25 درصد بهترین فیلم‌های جشنواره فجر در 34 دوره سهم سینمای دفاع مقدس است. البته این به خاطر عدم حضور فیلمسازان در این گونه سینمایی نیست. بسیاری از آثار سینمای دفاع مقدس که در رشته‌های دیگر موفق به دریافت سیمرغ کارگردانی، بازیگری، فیلمنامه و ... شدند لایق دریافت سیمرغ بهترین نیز بودند که متاسفانه دیده نشدند.
سیمرغ‌های خاکی
فیلم‌های «پرواز در شب، 1365»، «مهاجر، 1368»، «از کرخه تا راین، 1371»، «آژانس شیشه ای، 1376»، «هیوا، 1377»، «به نام پدر، 1384»، «روز سوم، 1385» و «ایستاده در غبار، 1394» علاوه بر اینکه سیمرغ بهترین فیلم را دریافت کردند؛ جزء فیلم‌های پرفروش زمان خود نیز بودند.
نکته جالب توجه اینکه فیلمی ساختارشکن که با مناسبات درام‌های داستان‌پرداز چون «ایستاده در غبار» که حال و هوایی مستند داشت، به فروش بالای 2میلیارد دست یافت. این فروش در مقایسه با آثاری که همزمان با این فیلم اکران شدند و به اصطلاح متعلق به سینمای بدنه بودند؛ موفقیت چشمگیری محسوب می‌شود. این موفقیت از این جهت اهمیت دارد که برخی معتقدند سینمای دفاع مقدس توان بازگشت سرمایه را ندارد. البته حضور آثار دفاع مقدس در جشنواره و چرخه اکران حتی اگر سیمرغ بهترین فیلم هم دریافت نکرده‌اند، در گیشه فروش قابل توجهی را رقم زده و خواهد زد.
نگاه واقع گرایانه و اجتماعی، عدم شعار زدگی، عدم قهرمان پروری صرف، داستان‌های سرراست و قابل باور، شخصیت‌های ملموس برخاسته از بستر اجتماع، نگاه حقیقت‌گرا به جنگ تحمیلی و پرهیز از سیاست‌زدگی از ویژگی‌های بارز این 9 فیلم است.
قطعا فیلم‌هایی که توانستند سیمرغ جشنواره را به دست بیاورند، شمایی کلی از سینمای دفاع مقدس را ارائه نمی‌کنند. برای ترسیم درست مختصات سینمای دفاع مقدس باید در مقاله‌ای مفصل‌تر به آن پرداخت.
برای درک بهتر از آثار دفاع مقدسی که در جشنواره فجر برگزیده شده بودند، نگاهی به آنها می‌اندازیم.
پرواز در شب
فیلمی به تهیه کنندگی، کارگردانی و نویسندگی رسول ملاقلیپور است که در سال 1365 ساخته شد.
داستان
یک گردان نیروهای ایران در محاصره ارتش دشمن قرار می‌گیرد و ارتباط آن با قرارگاه مرکزی قطع می‌شود، چهار نفر از رزمندگان گردان انتخاب می‌شوند تا برای درخواست کمک خود را به قرارگاه برسانند از آن میان 3 تن شهید می‌شوند و یکی خود را به قرارگاه می‌رساند. فرمانده گردان نیز برای تهیه آب آشامیدنی سربازان زخمی محاصره دشمن را می‌شکند، اما شهید می‌شود. قوای کمکی سر می‌رسد و پس از مقابله با دشمن بقیه افراد گردان را نجات می‌دهد.
این فیلم موفق به دریافت «لوح زرین بهترین فیلم برگزیده»، « لوح زرین بهترین جلوه‌های ویژه»، « کاندیدای بهترین موسیقی متن» و «کاندیدای بهترین فیلمنامه» از پنجمین جشنواره فیلم فجر شد.
فرج‌الله سلحشور، علی یعقوب‌زاده، تاجبخش فناییان، جعفر دهقان، مصطفی لاجوردی، کامران نوروز، اکبر نیکرو و سید هاشمی از بازیگران «پرواز در شب» بودند.
هیوا
فیلمی به کارگردانی و نویسندگی رسول ملاقلیپور که در سال 1377 ساخته شداست.
هیوا اکبری پس از گذشت پانزده سال از مفقود شدن همسرش حمید در بحبوحه جنگ، تصمیم می‌گیرد تا از مناطق جنگی و خانه‌ای که در آن با همسرش زندگی می کرده، بازدید کند. امیر کرمی، که اکنون سفیر ایران در سنگال است و زمانی جزو همراهان حمید در جنگ بوده می‌خواهد با هیوا ازدواج کند، ولی هیوا به رغم نشانه‌هایی از کشته شدن حمید، همچنان در پی شوهرش است.
جمشیدهاشم‌پور، گلچهره سجادیه، آتیلا پسیانی، عبدالرضا زهره‌کرمانی، فرهاد قائمیان، آناهیتا نعمتی، اتابک نادری، علی فرهادی، علی لک‌پوریان، سامان بهروزیان از بازیگران این فیلم هستند.
برنده
سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین صدابرداری، بهترین فیلمبرداری،
بهترین طراحی صحنه، بهترین طراحی صحنه، بهترین نقش اول مرد همچنین تقدیر برای
بهترین تدوین از هفدهمین
دوره جشنواره فیلم فجر و برنده تندیس
بهترین در سومین دوره جشن خانه سینما از جمله برگ های برنده این فیلم است.
رسول ملاقلیپور را باید یکی از تجربه‌گراترین فیلمسازان سینمای دفاع مقدس دانست. او استاد طراحی شخصیت در موقعیت‌های خاص بود. سیر ملاقلیپور از هر اثر به اثری بعدیش همواره رو به رشد بوده است. شاید در آثاری مانند «کمکم کن...» به سمت ملودرام‌های اجتماعی با رگه‌های سیاسی رفته و نوعی توقف محسوب می‌شود، اما عقب‌گردی نداشته است.
در فیلم به یادماندنی «نسل سوخته» با فیلمنامه‌ای جسورانه و ساختارشکنی مواجه هستیم که تقریبا نمونه‌ای ندارد. داستان با وجودی که تن به روایت رئالیستی نمی‌دهد، اما از سوی عامه مردم با استقبال روبه‌رو شد.
مهاجر
فیلمی به تهیه‌کنندگی سازمان توسعه سینمایی سوره و کارگردانی و نویسندگی ابراهیم حاتمی‌کیا است که در سال 1368 ساخته شد.
هواپیماهای بدون سرنشین مهاجر که از روی زمین کنترل می‌شود، جهت انجام عملیات شناسایی در پشت خطوط دشمن به کار گرفته می‌شوند. بدلیل برد محدود دستگاه کنترل، خلبانان در 2 ایستگاه مقابل، رودرروی هم و در خطوط دشمن مستقر می‌شوند .خلبانی که به خطوط دشمن نفوذ کرده، در حالی که با دشمن درگیر می‌شود، با مهارت عملیات شناسایی را انجام می‌دهد و هواپیما را در هوا تحویل خلبان دوم می‌دهد؛ در حالی که خود در آخرین لحظات کشته می‌شود.
این فیلم در حالی سیمرغ بلورین بهترین فیلم در جشنواره فیلم فجر آن سال را تصاحب کرد که 2 فیلم «مادر» علی حاتمی و «هامون» داریوش مهرجویی نیز در آن جشنواره حضور داشتند.
این فیلم برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه، جلوه‌های ویژه، صداگذاری و موسیقی متن در هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر در سال 1368 شد. همچنین «مهاجر» در نهمین دوره جشنواره فیلم فجر در سال 1369 برنده سیمرغ بلورین بهترین پوستر شد.
«مهاجر» برنده تندیس بهترین کارگردانی، دیپلم افتخار ویژه هیأت داوران بهترین تهیه‌کنندگی (حوزه هنری، سازمان تبلیغات اسلامی)، برنده تندیس بهترین فیلمبرداری و برنده تندیس بهترین جلوه‌های ویژه در سومین دوره جشنواره دفاع مقدس در سال 1369 شد.
علیرضا خاتمی، ابراهیم اصغرزاده،علیرضا حیدری، اصغر نقی‌زاده، علامرضا علی‌اکبری، علیرضا زاهدی، فرید امیری، علیرضا مهدوی، سیدمحمد فاطمی و بهروز شفیعی از بازیگران فیلم مهاجر هستند.
از کرخه تا راین
فیلمی به تهیه‌کنندگی ابراهیم حاتمی‌کیا و سیف‌الله داد و نویسندگی و کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و محصول سال 1371است.
سعید که بر اثر بمب های شیمیایی نابینا شده به همراه گروهی از همرزمانش برای معالجه به آلمان اعزام می شود. لیلا خواهر سعید که سال هاست در آلمان با شوهر آلمانی و پسرشان یوناس (یونس) زندگی می کند، سعید را در آسایشگاه می بیند. بین سعید و یونس رابطه عاطفی عمیقی برقرار می‌شود. یکی از همرزمان بسیجی سعید قصد دارد، پناهندگی کشور دیگری را بپذیرد و سعید و دوستان دیگرش نسبت به عمل او معترض هستند.
با کوشش‌های پزشکان متخصص یکی از چشم‌های سعید معالجه می‌شود، اما آزمایش‌هایی که بر روی او انجام می‌شود، روشن می‌کند که او بر اثر گازهای شیمیایی مبتلا به سرطان خون شده است. همسر او در ایران زایمان می‌کند و سعید پس از معالجه‌ای نافرجام می‌میرد و پس از مرگ او، خواهرش لیلا عازم ایران می‌شود.
از بازیگران این فیلم می‌توان به علی دهکردی، هما روستا، هانس نویمن، صادق صقایی، اصغر نقی‌زاده و پرویز شیخ‌طادی اشاره کرد. موسیقی این فیلم که مجید انتظامی آن را ساخته است از آثار مهم و ماندگار موسیقی فیلم است.
این فیلم نامزد بهترین جلوه‌های ویژه، بهترین صدابرداری، موسیقی متن، بازیگر نقش مکمل مرد، بازیگر نقش مکمل زن، بهترین فیلمنامه، بهترین کارگردانی و برنده سیمرغ بهترین چهره پردازی و بهترین فیلم شد.
آژانس شیشهای
فیلمی به تهیه کنندگی علی کمیجانی و کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا است که سال 1376 تولید شده است.
عباس، بسیجی شهرستانی که ترکش خمپاره‌ای را کنار شاهرگ گردنش از دوران حضورش در جبهه به یادگار دارد، به اصرار همسرش نرگس برای معاینه به تهران می‌آید و در خیابان با همرزم سابقش کاظم روبه رو می‌شود که با اتومبیلش مشغول مسافرکشی است. پزشک وضعیت عباس را بحرانی تشخیص می‌دهد و توصیه می‌کند، هرچه زودتر برای درآوردن ترکش به لندن برود. کاظم برای تأمین هزینه سفر عباس، حاضر می‌شود اتومبیلش را بفروشد. در آژانس هواپیمایی، خریدار اتومبیل پول را به موقع به کاظم نمی‌رساند و او به ناچار به رئیس آژانس پیشنهاد می‌کند تا رسیدن پول، سوییچ و مدارک اتومبیل را به گرو بردارد، اما رئیس آژانس نمی‌پذیرد.
کاظم که عصبانی شده، شیشه دفتر آژانس را می‌شکند و پس از خلع سلاح یک مأمور نیروی انتظامی، مشتریان آژانس را گروگان نگه می‌دارد تا مسئولان ترتیب سفر فوری او و عباس به لندن را بدهند. آژانس به سرعت توسط نیروی انتظامی و امنیتی محاصره می‌شود و در این بین اصغر، همرزم کاظم و عباس نیز به افراد داخل آژانس می‌پیوندد.
از طرف دیگر احمد کوهی ـ که خود همرزم کاظم بوده ـ به همراه فردی به نام سلحشور به عنوان نمایندگان نیروهای امنیتی وارد آژانس می‌شوند و از کاظم می‌خواهند که اسلحه را کنار بگذارد. کاظم نمی‌پذیرد و پس از آزاد کردن چند گروگان به احمد و سلحشور تا شش صبح مهلت می‌دهد تا اتومبیلی را برای بردن او و عباس به فرودگاه به آژانس بفرستند.
در این بین، کاظم با پسرش که پشت در آژانس به دیدنش آمده و عباس با همسرش به گفت و گو می‌نشینند و هر یک موقعیت خود را توضیح می‌دهند. کاظم تا صبح بیدار می‌ماند و در یادداشت‌هایش برای همسرش فاطمه وضعیت خاص خود را شرح می‌دهد. ساعت شش صبح، اتومبیل به آژانس نمی‌آید و کاظم رئیس آژانس را به عنوان قربانی اول انتخاب و کشتن او را صحنه سازی می‌کند.
سرانجام خودرو می‌رسد، مأموران با نقشه قبلی وارد آژانس می‌شوند و در حالی که راننده اتومبیل سوییچ آن را در اختیار ندارد، افراد داخل آژانس آزاد می‌شوند و از دست اصغر با اسلحه خالی از فشنگش نیز کاری برنمی آید. سلحشور، شادمان، همه چیز را پایان یافته تلقی می‌کنند، اما احمد با یک بالگرد سرمی رسد و با حکمی از مسئولان رده بالا، عباس و کاظم را به فرودگاه می‌رساند. هنوز هواپیما از مرز هوایی کشور خارج نشده که درست هنگام تحویل سال نو، عباس برای همیشه آرام می‌شود.
پرویز پرستویی، قاسم زارع، رضاکیانیان، حبیب رضایی، مهرداد فلاحتگر، محمد حاتمی، صادق صفایی، اصغر نقی‌زاده، نسرین نکیسا، عزت‌الله مهرآوران، مجید مشیری، فرشید زارعی‌فرد، بهروز شعیبی و بیتا بادران از بازیگران آژانش شیشهای هستند.
این فیلم برنده سیمرغ بهترین کارگردانی، بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه، بهترین موسیقی متن، بهترین نقش اول مرد، بهترین نقش دوم مرد، بهترین نقش دوم زن، بهترین تدوین و نامزد بهترین صداگذاری، بهترین فیلمبرداری و بهترین چهره پردازی از جشنواره فیلم فجر شده است.
به نام پدر
فیلمی به کارگردانی و نویسندگی ابراهیم حاتمی‌کیا و محصول سال 1384 است.
داستان
فیلم درباره رابطه پدری بسیجی و دختر جوان اوست که مین‌های باقیمانده از دوران جنگ باعث مجروح شدنش شده است.
برنده سیمرغ بهترین فیلم، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش دوم زن، بهترین چهره پردازی و نامزد دریافت سیمرغ بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش دوم مرد، بهترین موسیقی متن، بهترین تدوین و برنده دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه شد.
«ابراهیم حاتمی‌کیا» از فیلمسازان مهم سینمای ایران و نه فقط سینمای دفاع مقدس است که نامش به تنهایی تضمین کننده فروش فیلم خواهد بود. اینکه نام یک کارگردان تبدیل به برند شود و بتوان او را ستاره محسوب کرد کمی سخت و دست نیافتنی است، اما حاتمی‌کیا توانست با وجود کارگردان مهم نسل اول و دوم سینمای ایران به این جایگاه دست یابد.
نام حاتمی کیا، ملاقلیپور و احمدرضا درویش سه ضلع مثلث طلایی سینمای دفاع مقدس را تشکیل می‌دهند که هر سه آثار پرفروش و پرمخاطبی را در کارنامه سینمای دفاع مقدس ثبت کرده‌اند.
ویژگی بارز حاتمی‌کیا در این مثلث، خلق داستان و قهرمان‌پروری مبتنی بر حقیقت و واقعیت جنگ تحمیلی است. هر چند حاتمی‌کیا بر وجه اجتماعی بودن آثارش تاکید دارد، اما آنچه می‌خواهد بگوید عمیق‌تر از چیزی است که بر زبان می‌آورد.
مخاطبان تقریبا همه شخصیت‌های خلق شده در آثار حاتمی‌کیا را فراموش نمی‌کنند، شخصیت «حاج کاظم» آزانش شیشهای در این میان از به یادماندنی ترین این شخصیت‌هاست. ادامه این شخصیت را در «حیدر ذبیحی» فیلم بادیگارد می‌بینیم. نکته متمایز آثار حاتمی‌کیا در نگاه سنگین سیاسی به موضوعاتی است که دست‌مایه کارش قرار می‌دهد.
دیگر آثار برنده سیمرغ بهترین فیلم از جشنواره فیلم به ترتیب زیر است:
دیوانه از قفس پرید
دیوانه‌ای از قفس پرید سومین فیلم بلند احمدرضا معتمدی و تهیه کنندگی محمدرضا تخت‌کشیان، محصول سال 1381 است.
داستان
یلدا با روزبه، جانباز جنگ، ازدواج کرده، اما بیماری روزبه به شدت گرفته و او را در یک آسایشگاه برای مراقبت و درمان بستری می‌کنند. یلدا اگرچه علاقه زیادی به روزبه دارد، اما در مورد رابطه اش دچار تردید شده است. روزبه که در دادگستری کار می‌کند، پیگیر پرونده‌های مفاسد اقتصادی است. مستوفی، عموی یلدا، در سال‌های پس از جنگ از طریق اعمال خلاف و رباخواری و قاچاق و اختلاس، ثروت و نفوذ زیادی به دست آورده است. پسرخوانده مستوفی دلباخته یلداست و قصد دارد با استفاده از نفوذ پدرش با یلدا ازدواج کند.
مستوفی نیز سعی دارد با استفاده از وضعیت به هم ریخته روحی یلدا و بیماری روزبه، باعث جدایی آنها شود. از سوی دیگر چشم به ثروت پدر یلدا دارد و با مسموم کردن او یلدا را برای مداوای پدرش در شرایط سختی قرار می‌دهد. مستوفی که در اجرای نقشه‌هایش قدم به قدم پیش آمده، در مرحله آخر، فراست را وارد بازی می‌کند که رئیس شعبه حقوقی و املاک بانکی است که اموال و دارایی‌های پدر یلدا در آن قرار دارد. فراست هم دلباخته یلدا می‌شود و مستوفی برای اینکه از شر روزبه خلاص شود، او را رو در روی فراست قرار می‌دهد که زمانی استاد روزبه بوده است.
روزبه که پی به واقعیت ماجرا می‌برد، مصمم می‌شود، حق یلدا و پدرش را بگیرد. یلدا هم که برای مداوای پدرش در آستانه تن دادن به، خواسته‌های مستوفی و فراست است. نهایتاً به سوی روزبه متمایل می‌شود مستوفی روزبه را هم مسموم می‌کند و او دوباره بستری می‌شود. وقتی یلدا به دیدن او می‌رود با فراست و مستوفی، روبرو می‌شود. پس از خروج آنها از اتاق، صدای شلیک گلوله به گوش می‌رسد.
این فیلم برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین موسیقی متن و نامزد دریافت بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین طراحی صحنه و لباس بوده است.
روز سوم
روز سوم به تهیه کنندگی علیرضا جلالی و حمید آخوندی و ششمین فیلم سینمایی محمدحسین لطیفی محصول سال 1385 است.
سمیره و رضا، خواهر و برادری که همراه سایر مردم در حال مقاومت هستند. حلقه محاصره دشمن تنگ‌تر می‌شود و در نتیجه سمیره که پاهایش شکسته است و نمی‌تواند فرار کند. او در خانه باقی می‌ماند، رضا تصمیم می‌گیرد سمیره را در حیاط خانه در یک موقعیت نسبتاً خوب با کمی غذا خاک کند تا شبانه بیاید و وی را فراری دهد.
در این بین خواستگار قبلی سمیره که به جمع نیروی نظامی عراق پیوسته و روزی همکار او در مدرسه خرمشهر نیز بوده است، به عنوان یک فرمانده عراقی به این منطقه می‌آید و خانه رضا و سمیره را اشغال می‌کند و برای نگهبانی از آنجا نیز دو مأمور قرار می‌دهد. در این بین رضا سعی بر نجات دادن سمیره می‌کند که در نهایت برادر کوچک رضا و دوستانش و خودش شهید می‌شوند و فقط سمیره از ماجرا جان سالم به در می‌برد.
حامد بهداد، پوریا پورسرخ، باران کوثری، برزو ارجمند، مهدی صبایی، شهرام قائدی، مرتضی زارع، مالک سراج، مجید یاسر، مهدی سالکی، صادق مقدس بازیگران این فیلم هستند.
روز سوم توانست سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی از بیست و پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم را از آن خود کند. همچنین موفق به دریافت تندیس بهترین جلوه‌های ویژه میدانی یازدهمین جشن خانه سینما 1386 شد.
ایستاده در غبار
فیلمی به تهیه‌کنندگی حبیب‌الله والی‌نژاد و کارگردانی و نویسندگی محمدحسین مهدویان و محصول سال 1394 است. این فیلم برای حضور در بخش نگاه نو سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر انتخاب شد.
خلاصه داستان
احمد که دوران نوجوانی‌اش را در سکوت گذرانده و اکنون بزرگتر شده، فرمانده لشکری می‌شود که باید در دروازه‌های خرمشهر با دشمن بجنگند، اما سرنوشت او فرسنگ‌ها دور از مرزهای ایران رقم می‌خورد. این فیلم دربارهٔ زندگی حاج احمد متوسلیان است.
این فیلم نیز برنده سیمرغ بهترین فیلم، بهترین جلوه‌های ویژه میدانی و جلوه‌های ویژه بصری، بهترین طراحی صحنه و لباس و نامزد دریافت بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین تدوین، بهترین صدا، بهترین چهره پردازی، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در بخش سودای سیمرغ جشنواره سی و چهارم فیلم فجر و نامزد بهترین فیلم و جایزه ویژه هیئت داوران بخش نگاه نو بهترین کارگردانی شد.
برندگان سیمرغ جشنواره فجر در سایر رشته‌های سینمایی در طول 34 دوره برگزاری جشنواره فجر به قرار زیر است.
بهترین کارگردانی
محمد بزرگ‌نیا برای فیلم «جنگ نفت‌کش‌ها» 1372
ابراهیم حاتمی‌کیا برای فیلم «آژانس شیشهای» 1376
رسول ملاقلیپور برای فیلم «هیوا» 1377
احمدرضا درویش برای فیلم «دوئل» 1382
محمدحسین لطیفی برای فیلم «روز سوم» 1385
ابراهیم حاتمی‌کیا برای فیلم «به رنگ ارغوان» 1388
پرویز شیخ طادی برای فیلم «روزهای زندگی» 1390
فیلمنامه
رضا مقصودی و کمال تبریزی برای فیلمنامه «لیلی با من است» 1374
ابراهیم حاتمی‌کیا برای فیلمنامه «آژانس شیشهای» 1376
همایون شهبازی و شهرام اسدی برای فیلمنامه «شب واقعه» 1388
مصطفی کیایی برای فیلمنامه «ضد گلوله» 1390
بازیگر زن
رویا نونهالی برای فیلم «عروسی خوبان» 1367
مینا لاکانی برای فیلم «دیدار» 1373
گلچهره سجادیه برای فیلم «سرزمین خورشید» 1375
آزیتا حاجیان برای فیلم «روبان قرمز» 1378
میترا حجار برای فیلم «متولد ماه مهر» 1378
نیکی کریمی برای فیلم «دیوانه از قفس پرید» 1381
هنگامه قاضیانی برای فیلم «روزهای زندگی» 1390
مریلا زارعی برای فیلم «شیار 143» 1392
بازیگر نقش مکمل
بیتا بادران برای فیلم «آژانس شیشهای» 1376
مهتاب نصیرپور
برای فیلم «به نام پدر» 1384
بازیگر مرد
خسرو شکیبایی برای فیلم «کیمیا» 1373
ابوالفضل پورعرب برای فیلم «مردی شبیه باران»
پرویز پرستویی برای فیلم «آژانس شیشهای»
پرویز پرستویی برای فیلم «به نام پدر»
پرویز پرستویی برای فیلم «بادیگارد»
بازیگر نقش مکمل
پرویز پرستویی برای فیلم «دیار عاشقان»
جعفر دهقان برای فیلم «حماسه مجنون»
حسین یاری برای فیلم «آخرین مرحله»
امین تارخ برای فیلم «ماه و خورشید»
رضا کیانیان برای فیلم «آژنس شیشهای»
کامبیز دیرباز برای فیلم «دوئل»
بابک حمیدیان برای فیلم «چ»
بهترین فیلمبرداری
محمد آلاد پوش برای فیلم«سرزمین خورشید» 1375
بهرام بدخشانی
برای فیلم«هیوا» 1377
بهرام بدخشانی برای
فیلم«دوئل» 1382
امیر کریمی برای
فیلم«روزهای زندگی» 1390
بهترین تدوین
روح‌الله امامی برای فیلم «کانی‌مانگا» 1366
حسین زندباف برای فیلم «حمله به اچ3» 1373
شهرزاد پویا برای فیلم «سفر به چزابه» 1374
هایده صفی‌یاری برای فیلم «آژانس شیشهای» 1376
هایده صفی‌یاری برای فیلم «روبان قرمز» 1377
بهرام دهقانی برای فیلم «متولد ماه مهر» 1378
بهرام دهقانی برای فیلم «قارچ سمی» 1380
مصطفی خرقه‌پوش برای فیلم «دوئل» 1382
حسین غضنفری برای فیلم «شب واقعه» 1388
مهدی حسینی‌وند برای فیلم «چ» 1392
بهترین موسیقی
فرهاد فخرالدینی برای فیلم «پرستار شب» 1366
کریم گوگردچی برای فیلم «مهاجر» 1368
بابک بیات برای فیلم «سرزمین خورشید» و «مردی شبیه باران» 1375
مجید انتظامی برای فیلم «آژانس شیشهای» 1376
ناصر چشم‌آذر برای فیلم «قارچ سمی» 1380
مجید انتظامی برای فیلم «دیوانه از قفس پرید» 1381
محمدرضا علیقلی برای فیلم «خداحافظ رفیق» 1382
حسین علیزاده برای فیلم «ملکه» 1390
بهترین چهره پردازی
مسعود ولدبیگی برای فیلم «از کرخه تاراین» 1371
مهرداد میرکیانی برای فیلم «اپیزود سوم؛ ننه‌گیلانه» 1382
مهرداد میرکیانی برای فیلم «به نام پدر» 1384
عباس صالحی برای فیلم «روزهای زندگی» 1390
صدابرداری
جهانگیر میرشکاری و مهران ملکوتی برای فیلم «متولد ماه‌مهر» 1378
جلوه‌های ویژه
علی رستگار برای فیلم «پرواز در شب» 1365
محمدرضا شرف‌الدین برای فیلم «کانی‌مانگا» 1366
محمدرضا شرف‌الدین و مهدی شعرای‌نجاتی«انسان و اسلحه» 1367
اصغر پورهاجریان برای فیلم «مهاجر» 1368
محمدرضا شرف‌الدین برای فیلم « هور در آتش» 1370
رضا رستگار و مصطفی رستگاری برای فیلم «بر بال فرشتگان» 1371
محسن روزبهانی برای فیلم «سجاده آتش» 1372
محمدرضا شرف‌الدین برای فیلم «کیمیا» 1373
جواد شریفی برای فیلم «دایره سرخ»1374
محسن روزبهانی برای فیلم «سرزمین خورشید» 1375
محمدرضا شرف‌الدین برای فیلم «پرواز خاموش» 1377
جواد شریفی برای فیلم «متولد ماه مهر» 1378
محمدرضا شرف‌الدین برای فیلم «قارچ سمی» 1380
محسن روزبهانی برای فیلم «دوئل» 1382
نجف فتاحی برای فیلم «جایی برای زندگی» 1383
داوود رسولیان برای فیلم «به کبودی یاس» 1378
سیدهادی اسلامی برای فیلم «چ» 1392
سیدهادی اسلامی برای فیلم «ایستاده در غبار» 1394
