گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس ـ رسول حسنی‌ولاشجردی؛ «انسان، رزمنده، نویسنده» عنوان دومین کتاب از «حسین قرایی» در زمینه تاریخ شفاهی است که به شخصیت «گلعلی بابایی» و جایگاه او در ادبیات دفاع مقدس پرداخته است. این کتاب از جمله آثار مهم در تاریخ شفاهی به حساب می‌آید که انتشار آن در حوزه دفاع مقدس ضروری بود.
بخصوص اینکه نقش گلعلی بابایی در پیش برد و غنای ادبیات دفاع مقدس انکار ناپذیر است. هر چند در «انسان، رزمنده، نویسنده» با اثری حجیم روبه‌رو نیستیم، اما همین صفحات نیز حلقه‌های مفقوده تاریخ دفاع مقدس را شناسایی و به مخاطب عرضه می‌کند.
شاید اشاره به نکاتی در زندگی هنری و رزمی بابایی که خود او روای آن است، از نظر مصاحبه شونده مهم به نظر نیاید، اما بسیاری آنها برای نگارش تاریخ ادبیات دفاع مقدس و تحلیل این گونه ادبی بسیار کارآمد است.
بابایی هرگز ادعای نویسنده بودن را ندارد و هر چه نوشته را، ادامه همان رزمندگی در دفاع مقدس می داند. برای او فرقی نمی‌کند که در میدان جنگ باشد یا پشت میز کارش و این رمز توفیق او در تاریخ‌نگاری و مستندنگاری دفاع مقدس است.
یکی از ضعف‌های کتاب در مناعت طبع بابایی است که چندان از خود نمی‌گوید. او دیده شدن کتاب‌هایش را معلول علت‌های دیگری مثل «حسین بهزاد» و ناشران و طراحان جلد و صفحات کتاب می‌داند.
در حالی که آثار بابایی بخصوص مجموعه «بیست و هفت در 27» واجد ارزش‌های ادبی بی‌شماری هستند که به خاطر شخصیت بی‌هیاهوی بابایی دیده نشده‌اند. (که البته بهتر است بگوییم کسانی آن را عامدا ندیدند)
قرایی در کتاب «انسان، رزمنده، نویسنده» در جایگاه مصاحبه کننده نقش تعیین کننده‌ای ندارد. این کتاب نسبت به اثر قبلی قرایی «از سناباد شعر» گامی رو به جلو برداشته است. ما در این اثر با روایتی یک خطی از زندگی بابایی آشنا می‌شویم که دچار چند پارگی نشده است. اشکالی که به کتاب وارد است، اشاره نکردن به شیوه نگارش، تحقیق و رموز نویسندگی بابایی است. نویسنده جوان نوجو همیشه در صدد یافتن شیوه‌های تدوین و نوشتن کتاب است که «انسان، رزمنده، نویسنده» می‌توانست این تجربیات را بی‌واسطه به نویسنده تازه کار منتقل کند.
بابایی به دلیل سال‌ها تلاش در مستندنگاری جنگ تحمیلی فقط به آنچه مهم می‌داند، اشاره کرده است؛ برای همین پاسخ سوالات مطول و ملال آور نیست. همین گزیده گویی بابایی دلیل کوتاه بودن کتاب نیز هست. با این همه از خلال صفحات اندک کتاب می‌توان به رموز چگونه نوشتن پی‌برد. پرهیز از اطناب، امانت‌داری و مستندسازی از مواردی است که بابایی بر آن تاکید دارد.
مورد دیگر در مورد سوالات، پیوستگی آن است. قرایی از ابتدای زندگی بابایی شروع کرده و آن را تا امروز بابایی ادامه داده است. ما در «انسان، رزمنده، نویسنده» با گسست در سیر زندگی بابایی روبه‌رو نیستیم.
همچنین اشاره به شخصیت‌هایی مثل «محمدرضا آغاسی» و «ابوالفضل سپهر» در ذهن مخاطب ایجاد سوال می‌کند تا آنها را بشناسد. این البته از ویژگی‌های خوب «انسان، رزمنده، نویسنده» است، اما باید به طور مبسوطی راجع به حسین بهزاد و همکاری بابایی با او صحبت می‌شد؛ چرا که اغلب کتاب‌های مهم دفاع مقدس باهمکاری بابایی و بهزاد نوشته شده است.
در فصل پایانی، پیوست‌هایی را می‌بینیم که به تنهایی واجد ارزش مستقلی در حوزه کتاب شناسی است. در این پیوست‌ها با اشاراتی به آثار بابایی، قسمت‌هایی از آن آورده شده است. این بخش کتاب شمایی کلی از شخصیت ادبی بابایی نیز ارائه می‌دهد.
همین پیوست‌ها با شرح و تفصیل بیشتری می‌تواند موضوع یک کتاب باشد که وجود آن در حوزه کتاب شناسی دفاع مقدس کاملا ضروری است.
انتهای پیام/ 161
