«علامه محمد باقر صدر» مرجع تقلیدی که برای انقلاب اسلامی شهید شد

به گزارش گروه سایر رسانه هاب دفاع پرس،  علامه شهید «محمدباقر صدر» رضوان الله تعالی علیه از عالمان مبارزی بود که سراسر زندگی خویش را جهاد قرار داده و با این کلان الگو، به حیطه‌های مختلف تئوریک و عملی پرداخت.

 ایشان به عنوان یکی از اولین عالمانی بود که تبویب جدیدی از فقه و اصول ارائه داد و به این علم به مثابه یک سیستم همه‌جانبه که عرصه‌های مختلف حیات بشری را در بر می‌گیرد نگریست. وی به عنوان یکی از اولین عالمانی بود که ضرورت مبارزه فکری با شیوع فلسفه مارکسیسم و کمونیسم را احساس کرده و در جهت مبارزه با آن، کتاب فلسفتنا را نگاشت. این عالم بزرگوار در هنگامه‌ی پیروزی انقلاب اسلامی ایران از این انقلاب و امام راحل(رحمة الله علیه) حمایت کرده و به دلیل همین حمایت، توسط رژیم بعث به مقام والای شهادت نائل گشت. در راستای سالگرد شهادت این شهید بزرگوار و به بهانه دیدار اعضای پژوهشگاه شهید صدر با رهبر معظم انقلاب، به گفت‌وگویی کوتاه با معاون پژوهش پژوهشگاه شهید صدر پرداختیم.


با توجه به اینکه در سالروز شهادت شهید صدر هستیم، چه کارهایی توسط این پژوهشگاه برای معرفی این عالم بزرگ به دو حیطه نخبگانی و عمومی صورت گرفته است؟

پژوهشگاه شهید صدر در سال 1379 به همت برخی از شاگردان ایشان و با اجازه رسمی خانواده ایشان تشکیل شد و در همان سال کنگره بین المللی شهید صدر برگزار شد که همان موقع، رهبر معظم انقلاب عنایت کردند و پیامی به آن کنگره فرستادند. در همان سال مجموعه آثار شهید صدر در قالب 21 جلد از آثار اصلی ایشان تحت عنوان موسوعة الامام الشهید المحمد الباقر الصدر به زبان عربی چاپ شد. این پژوهشگاه در گام دوم برای اینکه بتواند این آثار را به سایر علاقه‌مندانی هم که تسلط به زبان عربی ندارند عرضه کند، بخشهایی از آن را به زبانهای ترکی استانبولی، آذری، روسی و فارسی ترجمه کرد که البته بیشتر این آثار ترجمه شده به زبان فارسی در 12 جلد در دست انتشار است که تا کنون هشت جلد آن منتشر شده است. از این آثار به غیر از  دروس فقهی-اصولی ایشان، بقیه  منتشر خواهد شد. حفظ و نگهداری آثار اصلی خود شهید صدر کار اصلی بوده که پژوهشگاه انجام داده است.

در گام بعد، یک کار تحقیقی بسیار دقیقی درمورد زندگی‌نامه شهید صدر صورت گرفته و در پنج جلد منتشر شده است که این مجموعه شامل 3000 صفحه کتاب همراه با یک سوم اسناد دقیق و مستند است. دو جلد کتاب هم که مجموعه خاطرات شیخ مرتضی نُعمانی( شاگرد شهید صدر و تنها کسی که در ایام حصر شهید صدر همراه ایشان بود)  ترجمه شده و در دست انتشار است که به زودی به عموم مخاطبان فارسی زبان ارائه داده خواهد شد.

متاسفانه در سالهای اخیر در فضای عمومی، نهادهای رسمی نسبت به شهید صدر التفاط مناسبی نداشتند و ایشان محجور واقع شد به همین دلیل پژوهشگاه از سال 92 شروع به برگزاری جلسات، مراسمها، همایشها و...  در عرصه عمومی کرد. گاهی این همکاریها با رسانه‌هایی مثل تسنیم در راستای معرفی این شهید برای عموم جامعه صورت گرفته است.


شهید صدر علاوه بر کار تئوریکی که انجام می‌دادند در مشی انقلابی هم قرار داشتند، آیا این پژوهشگاه در این راستا، رسالتی برای خودش قائل است که بعُد انقلابی زندگی ایشان را هم، به جامعه معرفی کند؟

کتاب شهید الامة که زندگی شهید صدر در اواخر عمرشان و دوران حصر به روایت شاگرد ایشان است در همین راستا صورت گرفته است. اما باید به این نکته اشاره کنم که اینگونه نیست که شهید صدر یک دوره مبارزاتی داشته باشد و یک دوره علمی و... بلکه شهید صدر یعنی جهاد، حتی کتابهای علمی که ایشان نوشته نظیر فلسفتنا و... با رویکرد جهادی نوشته شده است. مثلا علت اینکه ایشان فلسفتنا را نوشت به این خاطر بوده که در عراق موجی از کمونیسم شیوع یافته بود و ایشان برای پاسخ به این اندیشه منحط به سراغ تدوین این کتاب رفت.

شهید صدر هیچ کار علمی محض که صرفا برای ارائه یک نظریه علمی بوده باشد ارائه نداده است. ایشان به شاگردانش می‌گفت که من می‌توانم به منطق ارسطو اشکالاتی وارد کنم که این منطق کلا تغییر پیدا کند اما چون امروزه فایده‌ای برای اسلام ندارد انجام نمی‌دهم. رویکرد ایشان این بوده که ما آن چیزی را که به درد اسلام می‌خورد و باعث شکل‌گیری حکومت اسلامی می‌شود کار کنیم. ایشان از 22سالگی همراه با علامه عسگری و.. حزب الدعوة را تشکیل می‌دهد و 33اصل برای تشکیل حکومت اسلامی می‌نویسد. شهید صدر به دنبال این بوده که در پهنه کره زمین، حکومت اسلامی تشکیل شود و مبارزه با طاغوت صورت بگیرد و هر اقدام علمی که انجام داده است با همین رویکرد بوده فلذا ما یک شهید صدر علمی و یک شهید صدر جهادی نداریم بلکه ما یک شهید صدر جهادی داریم که گاهی این جهاد در عرصه علم بروز پیدا کرده و گاهی در فعالیتهای سیاسی بروز یافته است.

باید به این نکته دقت کرد که شهید صدر برای انقلاب اسلامی ایران شهید شد. صدام به ایشان گفته بود که من پنج شرط می‌گذارم که هر کدام را بپذیری، اعدامت نمی‌کنم که یکی از آنها عدم حمایت از انقلاب اسلامی ایران ولو در قالب سکوت بود که شهید صدر این را نپذیرفت و به شهادت رسید. شهید صدر تنها مرجع تقلیدی است که برای انقلاب اسلامی ایران و نظریه ولایت فقیه شهید شد.

شهید صدر یک شخصیت بین المللی بود که روژه گارودی از فرانسه برای دیدارشان به نجف می‌آمد، کتابش در 28-29 سالگی‌شان توسط اخوان المسلمین تدریس می‌شود و برخی از آثارشان مورد استقبال الازهر مصر قرار می‌گیرد.

منبع: تسنیم