دستیابی نیروهای مسلح ایران به آخرین نسل تیربارهای نارنجک‌انداز + عکس

به گزارش خبرگزاری دفاع مقدس به نقل از مشرق، شاید در روزهای تلخ نبرد در خرمشهر به سال ۱۳۵۹ بود که بسیاری از مدافعین خونین شهر آرزو داشتند که در کنار تفنگهای ژ-۳ خود سلاحهای سنگینتری به همراه داشته باشند تا بلکه بتوانند جلوی متجاوزین را بگیرند. در حقیقت سالهای زیادی است که ذهن طراحان سلاح بشدت در این مقوله درگیر است که چگونه میتوان توان آتش یک سرباز را به تنهایی و به وسیله جنگ افزارهایی سبک و قابل حمل افزایش دهند. یکی از راههای مورد نظر استفاده برای افزایش توان آفندی سربازان استفاده از نارنجکانداز بوده است.

اما ابتدا بهتر است برای این منظور به این نکته بپردازیم که اصولاً نارنجک و نارنجک انداز چیست؟

در یک نگاه عمومی نارنجک یک بمب دستی قابل پرتاب توسط انسان است که در درون این پرتاب انواع مواد منفجره و آتشزا وجود دارد. اولین نشانههای استفاده از اینگونه وسیلهها به قرن ۱۰ پس از میلاد در اروپا میشود که گونهای از مواد آتش زا در محفظههایی قابل پرتاب توسط سربازان امپراتوری «بیزانتین» مورد استفاده قرار میگرفت.

نارنجک آتش زا ساخت شده در اروپا- قرن ۱۰ میلادی

 

اما در همین دوران و در مشرق زمین بود که علوم نظامی با یکی از مهمترین اختراعات در طول حیات خود رو به رو شد و آن هم بحث تولید «باروت» در چین قدیم بود. سربازان چینی با استفاده از پر کردن محفظههای فلزی با باروت و نصب یک فتیله، آتش زدن آن و پرتاب کردن محفظه مورد نظر در حقیقت نوعی از نارنجک را در اختیار داشتند.

اما شاید بتوان اولین نشانههای استفاده از نارنجکهای امروزیتر را در جریان جنگهای داخلی انگلستان در قرن ۱۷ میلادی مشاهده کرد که بمبهای کوچک فلزی توسط عدهای از سربازان حمل و پرتاب میشد. این بمبها مجهز به یک فتیله بوده و پس از روشن کردن به سمت نقطه مورد نظر پرتاب میشد.

از ابتدای قرن بیستم و با پیشرفت علم شیمی و معرفی مواد منفجره پایدارتر نارنجکهای امروزی با مکانیزم زمانی وارد خدمت شده و در بحث نارنجکهای انفرادی تا به امروز بهعنوان نمونه استاندارد جهانی باقی ماندند. شکل کلی این نارنجکها عبارت است یک محفظه فلزی یا پلاستیکی که از مواد منفجره پر شده و یک چاشنی فعال کنند نیز در درون آن قرار دارد. این چاشنی با کشیده شدن ضامن موجود در بالای نارنجک فعلاً شده و معمولاً ۳ تا ۵ ثانیه پس از کشیده شدن ضامن منفجر میشود.

نارنجک دستی M۲

 

به تدریج نارنجکهای دستی دودزا، گیج کننده و آتش زا نیز به انواع نارنجکهای دستی اضافه شد و تا به امروز نیز به عنوان بخش استاندارد تجهیزات سربازان مورد استفاده قرار میگیرد. اما همان گونه که مشخص است این گونه از نارنجکها در بحث برد و قدرت تخریب دارای محدودیت هستند و در صورت نیاز نمیتوانند آتش سنگین مورد نیاز را برای نیرویهای نظامی فراهم کنند.

 قبل از معرفی نسل امروزی و جدید نارنجکاندازها، نارنجکهای تفنگی به نیروهای نظامی تحویل شد. اساس کار این نارنجکها به این صوت است که بر روی لوله سلاح نصب شده و کاربر با زاویه و به نوعی شبیه به یک خمپاره سلاح خود را نگاه داشته و ماشه را میکشد. گلوله مورد نظر به انتهای نارنجک برخورد کرد و انرژی حاصل از برخورد باعث پرتاب نارنجک میشود. امروزه و با توجه به ساخت نارنجکاندازهای جدید نارنجکهای تفنگی آنچنان مورد استفاده نیستند.

اسلحه امیک مجهز به نارنجک تفنگی

 

در سالهای پس از جنگ دوم جهانی گلولههای ۴۰ میلی متری و پرتابگرهای خاصی برای شلیک آنها در جهان بهعنوان نسل جدید نارنجکهای معرفی شدند.

در ابتدا و قبل از معرفی این نارنجکاندازها باید اشارهای به خود این نارنجکها ویا به عبارتی گلولههای ۴۰ میلیمتری کرد. این گلولههای ۴۰ میلی متری کمی با تصور عمومی از نارنجک متفاوت هستند. این پرتابها در حقیقت گلولههای ۴۰ میلی متری هستند که دارای انواع مختلفی مثل شدید الانفجار، دود زا و حتی گونه منور نیز بوده و میتوانند برای نیازهای گوناگونی به کار بروند.

نمونه مهمات ۴۰ میلی متری

 

اولین حرکت در خصوص طراحی و ساخت یک نارنجک انداز ۴۰ میلی متری در آمریکا در اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی آغاز شد. ارتش آمریکا به دنبال یک سلاح که پر کننده فاصله بین نارنجکهای دستی و خمپاره انداز ۶۰ میلی متری باشد بود. در طول دهه ۱۹۵۰ میلادی این طرح ادامه پیدا کرد و در نهایت شرکت «اسپرینگ فیلد» به عنوان برنده نارنجک انداز M۷۹ را به تولید انبوه رساند. این نارنجک انداز به حدود ۴۰ کشور دنیا صادر شده و از سال ۱۹۶۱ میلادی تا به امروز همچنان در خدمت حضور دارد.

M۷۹

 

جنگ ویتنام اولین میدان نبرد برای نارنجک انداز M۷۹ بود که در آن به سرعت یک نقطه ضعف عمده این سلاح شناخته شد که آن بحث نرخ شلیک بود. کاربر این سلاح مجبور بود پس از هر شلیک لوله سلاح آر از عقب باز کرده و یک گلوله جدید را در آن قرار داده و پس از هدف گیری مجدد دوباره شلیک کند. این کم بودن سرعت تیراندازی مشکلات زیادی را برای سربازان آمریکایی و خصوصاً یگانهای عملیات ویژه ایجاد کرد.

اولین واکنش به این مشکل بحث طراحی و ساخت گونهای تغییر یافته از M۷۹ بود که به مانند یک شاتگان مسلح میشد و ۳ گلوله را در درون بدنه خود جای میداد. این سلاح به سرعت مورد استقبال قرار گرفته و توسط یگانهای «SEALs» در ویتنام مورد استفاده قرار گرفت.

M۷۹ مخصوص نیروهای SEALs

 

اما در دهه ۱۹۸۰ بود که یک طرح جالب از یک شرکت در آفریقای جنوبی دنیای نارنجکاندازها را متحول کرد. شرکت «MILKOR» در سال ۱۹۸۳ از یک نارنجک انداز ۴۰ میلیمتری با قابلیت حمل و شلیک ۶ گلوله ۴۰ میلی متری رونمایی کرد. نارنجکانداز MGL-۱۴۰ تبدیل به یکی از موفقترین سلاحها در این رده شده و تا به امروز در نیروهای مسلح ۵۰ کشور جهان به خدمت وارد شده است.

اساس کار این سامانه استفاده از طرحی شبیه به سلاحهای کمری مدل رولور است.

MG-۱۴۰

 

در این طراحی ۶ گلوله ۴۰ میلی متری در محفظهای دایرهای شکل قرار گرفته و یکی بعد از دیگری شلیک میشوند. این سلاح میتواند ۶ گلوله مورد نظر را در زمانی در حدود ۱۵ الی ۱۶ ثانیه به سمت اهداف مورد نظر شلیک کند.
 
یک گلوله ۴۰ میلیمتری به طور معمول دارای ۳۲ گرم ماده منفجره بوده و تا فاصله ۵ متری از محل برخورد مرگبار و تا فاصله ۱۳۰ متری ایجاد آسیب و جراحت میکند. واضح است که شلیک یک گلوله ۴۰ میلیمتری به تنهایی راهگشا نبوده و از قدرت تخریب مورد نیاز برخوردار نیست، اما با استفاده از مکانیزم چرخشی و شلیک سریع تعداد بیشتری از این گلولهها هدف مورد نظر با شدت بیشتری مورد اصابت قرار گرفته و احتمال نابودی آن افزایش پیدا میکند.

امروزه کشورهای مختلف در جهان نارنجکاندازهای ۴۰ میلی متری را به صورتهای مختلف به کار میبرند که از آن میان میتوان به AG-۳۶ ساخت آلمان، Denel Y۳ AGL ساخت آفریقای جنوبی و یا SB-۴۰ LAG ساخت اسپانیا اشاره کرد. برخی از این نارنجکاندازهای ۴۰ میلیمتری به شکل تیربار عمل میکنند که در ادامه مطلب به آنها نیز اشاره خواهیم کرد.

AG-۳۶

Denel Y۳ AGL

SB LAG ۴۰

 

امروزه بحث جنگهای شهری و نبرد در فواصل نزدیک به گونهای استاندارد از جنگ بدل شده و کشورهای گوناگون سعی میکنند تا بخشی از تجهیزات و آموزشهای نیروهای نظامی خود را در این حوزه تعریف کنند. استفاده از سلاحی اینچنین در این محیطها توان واکنش نیروها را در برابر نیروهای متخاصم در درون سنگرهای تقویت شده و یا سوار بر خودرو را شدیداً افزایش میدهد.

صنایع دفاعی ایران و تولید نارنجکاندازهای پیشرفته
 
خوشبختانه به همت صنایع دفاعی کشور چندین نمونه از این سلاحها در کشور ما طراحی و ساخته شده است. مدل اولی که به آن میپردازیم نارنجک انداز ۴۰ میلی متری مخصوص نصب در زیر سلاحهای هجومی مثل ژ-۳ است. این نارنجک انداز که به اسم GL شناخته میشود میتواند یک گلوله ۴۰ میلیمتری را تا فاصله نهایتاً ۲۵۰ متری پرتاب کرده و سرعت این نارنجک نیز در حدود ۷۱ متر بر ثانیه است. بسته به میزان آموزش کاربر میتوان ۵ الی ۷ نارنجک را در هر دقیقه توسط GL پرتاب کرد.

ژ-۳ مجهز به نارنجک انداز GL

 

اما صنایع دفاعی ایران در بحث نارنجکاندازهای شش تیر نیز فعال بوده و دو محصول شناخته شده در این بخش را در دو کالیبر ۴۰ و ۳۸ میلی متر با توان حمل و پرتاب ۶ گلوله توسط مجموعههای صنایع دفاعی کشور طراحی و ساخته شده است.

اولین گونه یک نارنجکانداز ۴۰ میلی متری با قابلیت پرتاب ۶ گلوله است. سرعت دهانه برای سلاح در حدود ۷۶ متر بر ثانیه بوده و میتواند تا فاصله ۴۰۰ متری را پوشش دهد. وزن این سلاح بدون مهمات در حدود ۵ کیلو و ۳۰۰ گرم و در حالت مسلح شده در حدود ۶ کیلو و ۷۰۰ گرم است.

سرعت تیراندازی در این مدل با توجه به نحوه تیراندازی کاربر متفاوت بوده و حدوداً در محدوده ۱۸ الی ۲۰ گ