به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر
دفاع پرس، شانزدهمین نشست آینه‌بندان ویژه نقد و بررسی کتاب «شب پنجم» با حضور «فریبا انیسی» نویسنده کتاب، «کامران پارسی نژاد» منتقد و «مجید اسطیری» کارشناس ادبیات در تالار مهرداد اوستای حوزه هنری داستانی، عصر امروز ۲۳ مرداد ۱۳۹۶ برگزار شد.
کامران پارسی‌نژاد در این نشست با اشاره به اهمیت نقد کتاب اظهار داشت: در نقد قرار نیست مغرضانه رفتار شود. منتقد باید همگام با نویسنده حرکت کند تا کتاب در چاپ‌های بعدی یا کارهای آینده نویسنده بهتر شود. در نگارش این کتاب نویسنده در نگارش کتاب معذوریت‌های متعددی داشته که خود من هم با آن درگیر بودم.
وی با اشاره به این نکته که این کتاب اگر به صورت زندگی‌نامه داستانی نوشته می‌شد اتفاق بهتری می‌افتاد؛ ادامه داد: در داستان و خاطره فضای مناسبی برای مانایی تاریخ انقلاب و دفاع مقدس وجود دارد. برای مثال بخش عمده تاریخ روسیه در جنگ و صلح تولستوی روایت شده است و ما هم باید چنین کاری کنیم.
این منتقد ادبی در ادامه توضح داد: این کتاب در طرح و ایده اولیه جالب است اما ما با ساحت داستان مواجه هستیم بنابراین نمی‌توانیم هر اتفاقی را به استناد واقعی بودن آن در دل داستان آورد. نکته مثبت این کتاب این است که نویسنده این کلام واقعا صداقت دارد و حقایق به درستی نوشته و منتقل شده است.
این مدرس ادبیات داستانی بیان داشت: مشکل این است که این کتاب چرا باید الان نقد شود. کتاب در همان سال انتشار باید بررسی شود که البته این معضل نشر است که کتاب‌ها مدت زمان طولانی در انتظار انتشار به سر می‌برند.
پارسی‌نژاد با اشاره به وقایع تاریخی در کتاب «شب پنجم» تصریح کرد: مساله‌ای که باید طرح شود این است که کتاب در اتفاقات تاریخی در داستان دچار مشکل شده است. در این داستان آدم‌های زیادی وجود دارد که نمی‌توانیم همه آنها را بشناسیم. تمرکز باید روی شخصیت‌های داستان چنان باشد که وجود آن را در داستان درک کنیم.
وی با اشاره به وجود ادبیات اثباتی در اوایل انقلاب گفت؛ ما در ابتدای انقلاب با ادبیات اثباتی روبه‌رو بودیم که نویسنده قصد داشت تا چیزی را اثبات کند. این نوع ادبیات در همه جای دنیا وجود دارد اما اکنون این نوع ادبیات معنایی ندارد. چرا که شرایط آن امروز وجود ندارد. ما برای القای مفاهیمی که مورد نظرمان هست نیازمند ترفندهای زیادی هستیم تا خواننده در مقابل ما گارد نگیرد.
استاد ادبیات داستانی در ادامه توضیح داد: در مورد فعالیت‌های سیاسی زنان، کار اساسی نشده است. ما برای بیان این معضل باید کار زیادی انجام دهیم. تسلط نویسنده بر ظرفیت‌های داستانی می‌تواند در این زمینه کمک کننده باشد. در این داستان از گفت‌وگو زیاد استفاده شده که باعث شده به درستی فضا سازی صورت نگیرد. اگر ما نتوانیم فضا را در داستان خلق کنیم خواننده نیز فضا را درک نمی‌کند. به عنوان مثال در این داستان باید شکنجه زندانیان روایت می‌شد.
وی با تاکید بر لزوم اهمیت دادن به مخاطب گفت: برای ورود به فضاهای واقعی باید مراقب بود تا خواننده را از دست ندهیم. ایرادی که به ادبیات دفاع مقدس و انقلاب اسلامی وارد می‌شود که شعار زده است این است که شخصیت‌های آن به درستی معرفی نشده است. مخاطب باید در داستان شخصیت و وقایع را باور کند.
این کارشناس ادبیات داستانی در پایان گفت: نویسنده موظف است که نیازسنجی کند تا بداند مخاطب چه می‌خواهد. این کتاب نمی‌تواند به خوبی با مخاطب ارتباط بگیرد. ما نباید در داستان‌های انقلابی و دفاع مقدس فقط به دنبال روایت واقعه باشیم چرا که داستان های عامه‌پسند وجود دارند و این کار را می‌کنند. ما نیاز داریم که داستان هایی مثل شب پنجم طرح سوال کنند.
انتهای پیام/ 161
