منتقدان غربی اعتقاد دارند آوینی یک تئوریسن فیلم است

به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، مراسم رونمایی از کتاب «مرتضی آوینی و نظریه فیلم» با زیرعنوان «واقع‌گرایی اسلامی به مثابه نظریه فیلم» نوشته «محمدعلی طایی»، عصر دوشنبه سوم مهر، در انتشارات علمی فرهنگی برگزار شد.

طائی درباره شکل گیری این کتاب اظهار داشت: من از ۱۲ سال پیش با مقالات شهید آوینی آشنا شدم و در ضمن آن نظریه های منتقدان غربی‌ها را هم می‌خواندم. قبل از آن احساس من این بود که نظریه پردازان غربی در حوزه فیلم جلوتر هستند اما با روند مطالعات ‌به این نتیجه رسیدم که چنین نیست.

وی در ادامه گفت: در هنگام مطالعه روی نظریه فیلم بحث تطبیق آثار آوینی و دیگر نظریه پردازان پیش آمد. از طرفی بسیاری معتقد بودند که آوینی تئوریسن نیست در حالی که غربی‌ها بر اساس نوشته‌های آوینی معتقد بودند که او تئوریسن است. برخی از دوستان ایرانی نیز اصرار داشتند من ثابت کنم آوینی تئوریسن فیلم است و بر اساس آن مقاله‌ام را بنویسم اما خودم اعتقادی به اثبات آن نداشتم.

این پژوهشگر و نویسنده در ادامه بیان داشت: در ابتدا به تنهایی کار را شروع کردم که بعدها با یکی از منتقدان ایتالیایی به نام «لئوناردو کوارزیما» همراه شدم که مقدمه کتاب را هم نوشته‌اند.  

نویسنده کتاب «آوینی و نظریه فیلم» توضیح داد: از آوینی در مقام مستند ساز بسیار صحبت شده و به همین دلیل نمی‌خواستم وارد این مقوله شوم بخصوص اینکه در دنیای جهانی نقد، کسی منتقد و نظریه پردازان ایرانی را نمی‌شناسد. برای همین در کتابم بر وجه نظریه پردازی شهید آوینی متمرکز شدم. من به این فکر می‌کردم چیزی که آوینی را آوینی کرده نگاه تازه او درباره واقعیت در سینما است. واقعیت آوینی از اسلام و عرفان شرقی نشات گرفته است‌.

وی درباره ناشناخته ماندن آوینی گفت: اینکه جامعه ما آوینی را به درستی نمی‌شناسد به خاطر توزیع نامناسب آثار اوست. در بسیاری از کتاب فروشی‌ها آثار آوینی را در قسمت آثار دینی عرضه می‌کنند نه هنری. دیگر اینکه زبان آوینی زبان ساده‌ای نیست و نمی‌توان به راحتی به آن نزدیک شد. مورد دیگر که باید اشاره کنم این است که آوینی چندان اهل استدلال نیست و از این نظر او را باید شهودی دانست. نظریات او را باید در کنار هم قرار داد تا به نتیجه درستی رسید.

طایی در مورد نام کتاب گفت: نام ایتالیایی کتاب «مرتضی آوینی تئوریسن فیلم» بود اما در ایران با این عنوان به شدت مشکل داشتند. چرا که آوینی را تئوریسن نمی‌دانستند. برای همین فکردم که نام کتاب باید اسمی باشد که مهمترین وجه تفاوت او با تئوریسن ‌های دیگر را در خود داشته باشد. برای همین این اسم را برای کتاب انتخاب کردم.

وی درباره کاربردی بودن نظریات آوینی گفت: بین نظر و عمل فاصله زیادی وجود دارد که کاری جدی و طولانی می‌طلبد و باید بررسی شود که چگونه این نظریات علمی می‌شوند. برای من هم این سوال پیش می‌آید که نگاه آوینی در شرایط امروز سینمای ما چگونه است که باید به آن پاسخ داد. سوال کلی ما این است که آیا آوینی را باید نظزیه پرداز دانست یا نه.

این نویسنده در ادامه تاکید کرد: درباره بسیاری از منتقدان چنین کتابی نوشته شده و نظریه‌پرداز بودن آنها را بررسی کرده‌اند. نمی‌توان با این کتاب به همه ابهامات درباره آوینی پاسخ داد. چون نگاه علوم انسانی مثل علوم تجربی نیست که نتیجه یکسانی داشته باشد. آوینی قائل به این است که سینمای اسلامی نداریم اما نظریات او منبعث از معرفت اسلامی است. اینکه آوینی چقدر می‌تواند نظر خودش را بدهد به متد فکری او برمی‌گردد. من نظریات آوینی را به عنوان یک ناظر نگاه کرده و آن را بررسی کردم.

انتهای پیام/  161