در سالی که گذشت تقابل آمریکایی ها و همپیمانانش با ایران منجر به شکست های دیگری نیز برای غربی ها شد ماجرای قطر، راه انداختن غائله علیه انصارلله و ماجرای علی عبدلله صالح و مطرح کردن قدس به عنوان پایتخت رژیم اشغالگر قدس از جمله این شکست ها بودند که واکنش ایران در برابر آن ها با منطق و اصول منبعث از عزت، حکمت و مصلحت بوده است.
1. ماجرای قطر
مورد ناامنی
ماجرای نزاع بین قطر و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به همراه مصر، ماجرایی بسیار پیچیده است. تنها بعد از افشاگری پادشاه بحرین بود که بخش هایی از علل خصومت بین این کشورها با قطر مشخص شد. ماجرای قطر بعد از سفر دونالد ترامپ به منطقه و متعاقبا تلاش برای تشکیل یک جبهه یا ناتوی عربی صورت گرفت. سعودی شدیدا به دنبال این بود تا علیه ایران در منطقه یک اجتماع و بسیجی به وجود آورد که نتیجه آن تحت فشار قرار دادن ایران باشد. این قطع روابط ابتدا از سعودی آغاز شد و بعد نیز به صورت دومینو توسط باقی کشورها از جمله بحرین، امارات، مصر و دیگر کشورها صورت گرفت. بعد از سفر دونالد ترامپ به منطقه و برنامه های سراسر ضد ایرانی او که به تعبیر وی «برای منزوی تر کردن ایران» صورت گرفته بود، یک اتفاق سبب شد تا نمایش و شویی را که عربستان بازی و رهبری می کرد، چندان موفقیت آمیز پیش نرود و در همان نقاط اول خنثی شود، آن اتفاق، قطر بود. امیر قطر که تلاش می کرد خود را همانند ترکیه مرضی الطرفین در منطقه نشان دهد، در سخنانی که از روی خبرگزاری رسمی این کشور حذف شد از ایران تمجید کرده بود و حماس و حزب الله را گروه های مقاومت نامیده بود. چند روز بعد نیز در گفت و گوی تلفنی با رئیس جمهور روحانی به وی تبریک گفت و از آمادگی کشورش برای افزایش همکاری ها سخن گفته بود؛ موضوعی که به هیچ وجه باب میل عربستان و سایر شیخ نشین های خلج فارس نبود به گونه ای که این کشور را آماج حملات خود قرار دادند. مهمترین ویژگی ای که اقدامات قطر در بر داشت از بین رفتن خاصیت شویی بود که عربستان در حال نمایش در منطقه بود.
آمریکایی ها در گام اول به دنبال آن بودند تا با ایجاد ناتوی عربی، پیوندی بین حوزه های عربی – غربی – عبری ایجاد کنند تا حلقه محاصره ایران را به لحاظ ژئواستراتژیک تقویت کنند. در گام دوم آن ها به دنبال مطرح کردن مسئله برجام منطقه ای یا ایجاد فشار ها علیه ایران برای دادن امتیاز ایران به غرب بودند. در این گام غربی ها و بخصوص آمریکایی ها به دنبال فشار بر جبهه مقاومت بودند. تلاش هایی که برای تجزیه عراق و سپس سوریه وجود داشته و دارد در همین چارچوب قابل بررسی است.
پاسخ ایران
پاسخ ایران به بحران قطر ابتدائا سکوت استراتژیک بود. بعد از چند روز که از آغاز بحران گذشت، ایران با سیاست آغوش باز، تمام درها و حریم های هوایی و دریایی خود را به روی دوحه گشود. اما به طور کلی مواضع اصولی ایران به‌گونه‌ای نبود که از این اختلاف و ماجراجویی عربستان، به نفع منافع خود بهره‌برداری کند. طبق مواضع اصولی، ایران جانب بی‌طرفی را گرفت و مداخله‌ای در امور و اختلافات نکرد. ایران تلویحاً و تصریحاً از زورگویی یک طرف به‌ضرر منافع ملی طرف دیگر گلایه مند بود و سیاست های آغوش باز به روی قطری ها نیز موید همین موضوع بود. موضوعی که بعدها مورد تقدیر مقامات قطری از ایران شد. ماجرای قطر توانسته بود همگرایی بین کشورهای عربی و ایجاد ناتوی عربی را تبدیل به یک کابوس برای محمد بن سلمان کند.
2. راه انداختن غائله علیه انصار الله و ماجرای علی عبدالله صالح
مورد ناامنی
یمن که تاکنون نزدیک به چهار سال است زیر حملات و آتش مداوم سعودی ها بوده است، در سالی که گذشت اسیر یک فتنه داخلی نیز شد. علی عبدالله صالح، رئیس جمهور سابق یمن که در ائتلاف با انصارلله بود، به یکباره با خروج از ائتلاف حزبی خود با ارتش ملی و جنبش انصارالله یمن، به سوی ائتلاف عربی متجاوز به یمن گرایش یافت که در نتیجه آن نیروهای صالح با نیروهای امنیتی و جنبش انصارالله در صنعا پایتخت یمن درگیر شدند و اوضاع این شهر را به آشوب کشیدند، در نهایت این اقدام او موجب شد تا سرانجامی تلخی برای این رئیس جمهور سابق یمن رقم بخورد و جان خود را از دست بدهد. روزنامه لبنانی البناء چنین روایت می کند که «طراحی عملیات کودتا در ابوظبی آغاز شد. قرار بود این کودتا در 24 آگوست گذشته انجام شود اما افسران اماراتی و اسرائیلی آن را به دو دلیل آماده نبودن نیروهای صالح و لو رفتن نقشه کودتا توسط انصار الله عقب انداختند. علی عبدالله صالح تا شب سوم دسامبر با هر گونه امتیازدهی به انصار الله مخالفت کرد چون بر این باور بود که سلاح و نیروی کافی برای تسلط بر صنعا در زمانی کمتر از 6 ساعت را دارد. پس از اینکه کار در صنعا [بر خلاف نقشه، به سود انصارالله] یکسره شد علی عبدالله صالح مجبور به فرار به خارج از صنعا شد. هواپیماهای ائتلاف موقعیت کاروان صالح را که هدف کمین قرار گرفته بودند بمباران کردند تا مبارزان انصار الله نتوانند صالح را زنده اسیر کنند. این روزنامه می نویسد : «طراحی نقشه کودتا علیه انصار الله یمن از قریب به هشت ماه پیش آغاز شد و محمد بن زاید، ولی‌عهد ابوظبی، ژنرال «شائول موفاز»، وزیر جنگ سابق اسرائیل، «محمد دحلان»، عضو جدا شده جنبش فتح در فلسطین در کنار «احمد علی عبدالله صالح»، فرزند رئیس جمهور اسبق و مقتول یمن در آن مشارکت داشتند.»
پاسخ جبهه مقاومت
پاسخ انصارلله به فتنه ای که در یمن ایجاد شده بود، پاسخ توام با اقتدار بود. البته انصارلله ابتدا تلاش کرد تا صالح را قانع کند که در چارچوب سیاست های دشمن رفتار نکند. مرگ صالح به واقع پایان فتنه ای بود که در یمن شروع شده بود و یمن را به سرعت به سراشیبی انحطاط می برد. اندیشکده بروکینگز در خصوص مرگ صالح نوشت، مرگ وی طرح عربستان را ناکام گذاشت سعودی‌ها ماه‌ها بود در محافل خصوصی می‌گفتند به دنبال ایجاد شکاف میان مبارزان یمنی هستند.
3. مطرح کردن قدس به عنوان پایتخت رژیم اشغالگر قدس
مورد ناامنی
یکی دیگر از اقداماتی که در سالی که گذشت صورت گرفت و سبب شد تا توجهات بین المللی به سمت منطقه غرب آسیا سوق پیدا کند، ماجرای مطرح کردن قدس شریف به عنوان محل سفارت آمریکا و انتقال این سفارت از تل آویو به این مکان بود. موضوعی که اعتراضات بسیاری از مسلمانان را در پی داشت و سبب تظاهرات های بسیاری در سرزمین های اسلامی و حتی غیراسلامی شد.
پاسخ ایران
تصمیم «دونالد ترامپ» اگرچه تصمیم غافلگیرکننده و غیرقابل پیش‌بینی نبود، اما سبب شد تا بسیاری از کسانی که راه حل موضوع فلسطین را در سازش می دیدند، به نتیجه ای برسند که پیش از آن به آن فکر نمی کردند. ترامپ با این تصمیم موجب جریحه دار شدن احساسات اعراب و مسلمانان در سراسر جهان شد. جمهوری اسلامی بارها گفته بود که اگر در ماجرای فلسطین یک قدم عقب نشینی صورت گیرد، دشمن جری تر شده و به جلو حرکت خواهد کرد و چشم طمع به تمام سرزمین ها خواهد دوخت. موضع ایران در ماجرایی که آمریکا به وجود آورده بود، بسیار صریح و در راستای سیاست ها و اصول کلی مقاومت بود. ایران راه مبارزه را دوباره مطرح کرد و رهبر انقلاب یک بار دیگر بیان داشتند که رژیم اشغالگر قدس نابود خواهد شد. برای مسلمانان و اعرابی که با حکومت های بی تفاوت نسبت به این موضوع مواجه بودند، به این گفته های جمهوری اسلامی توام با حسن نیت بود.
موضوعی که در ابتدا آمریکایی ها تصور می کردند کاملا بر اساس خواسته های آن ها پیش خواهد رفت، نهایتا به طور کامل بر خلاف میل آن ها و به سوی منطقه مبارزه پیش رفت. همچنین از دیگر مسائلی که در چارچوب این طرح پیش کشیده شد، روشن شدن نیات و اهداف برخی از کشورهای اسلامی بود.
منبع:فارس
