به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، در اواخر قرن سوم ه.ق شیوه ای در میان دانشمندان اسلامی ظهور کرد که آن را فن امالی نامیدند. امالی جمع املا است و آن این گونه است که یکی از استادان و دانشمندان بزرگ در انجمن، مطالبی را ایراد می کرد و دیگران سخنان او را می نوشتند و جمع آوری می کردند تا به صورت کتابی می شد و آن را امالی می خواندند.
کتاب ارزشمند «امالی شیخ صدوق» اثری است به زبان عربی و منتسب به «محمد بن علی ابن‌بابویه معروف» به «شیخ صدوق» متکلم، ادیب، فقیه و حدیث شناس برجسته سده چهارم هجری.
حدود ۳۰۰ اثر علمی به شیخ صدوق نسبت داده‌اند که بسیاری از آنها امروزه در دسترس نیست. کتاب من لا یحضره الفقیه، ار کتاب‌های چهارگانه شیعه است. همچنین معانی الاخبار، عیون الاخبار، الخصال، علل الشرایع و صفات الشیعه از کتاب‌های دیگر این عالم شیعی است.
اصل کتاب به زبان عربی است و حاصل 97 جلسه‌ای که شیخ صدوق طی 13 ماه و هفته‌ای سه روز ـ سه‌شنبه و پنج‌شنبه و جمعه ـ از 18 رجب 367 تا 11 شعبان 368 در مشهد برای شاگردانش برگزار می‌کرد. در طول این جلسات شاگردان شیخ بیانات وی را می‌نوشتند.
متن کتاب همان متن احادیث است که با سلسله سند آورده شده است. در این کتاب تبحر شیخ بزرگوار صدوق، در جمع و حفظ احادیث فریقین شیعه و سنی به خوبی آشکار است. موضوعات مختلفی در این کتاب بحث شده اند که بیشتر آن ها اخلاقی، تاریخی و نقل فضائل خاندان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را است.
بخش مهمی از کتاب اختصاص به فضیلت ماه رجب، شعبان و رمضان دارد که در نوع خود از اهمیت زیادی برخوردار است. از طرفی «امالی شیخ صدوق» را میتوان کتابی غیر تخصصی و اخلاقی دانست که می‌تواند برای هر قشری مفید باشد.
از موضوعات مختلفى که در اين كتاب مورد بحث واقع شده مباحث تاريخى، نقل فضائل خاندان پيامبر (ص) ثواب روزه در ماه‌هاى ذى حجه و رجب و شعبان و رمضان و ارزش خواب و رؤياى مؤمن مستحبات نماز و احكام و شرايع، از ديگر مباحثى است كه خواندن کتاب را ضروری می‌کند.
قسمتی از متن کتاب:
«1ـ امام پنجم می‌فرمود:
براستی برای خدای تبارک و تعالی فرشتگانی است موکل به روزه داران که هر روز ماه رمضان تا پایانش برای آنها آمرزش جویند و هنگام افطار روزه روزه داران را ندا زنند که مژده گیرید بندگان خدا اندکی گرسنه شدید و بزودی بسیار سیر شوید مبارک باشید و مبارک کنید تا شب آخر ماه رمضان به آنها ندا کنند مژده گیرید بندگان خدا به تحقیق خدا گناهان شما را آمرزید و توبه شما را پذیرفت نظر کنید که در آینده چگونه خواهید بود.
2ـ رسول خدا (ص) فرمود:
ماه رمضان ماه بزرگی است خدا حسنات را در آن دو چندان کند و سیئات را در آن محو کند و درجات را بالا برد هر که در این ماه صدقه‌ای دهد خدا او را بیامرزد و هر که در آن احسان کند به مملوکان خود خدایش بیامرزد و هر که خوش خلقی کند خدایش بیامرزد و هر که خشم خود را فرو خورد خدایش بیامرزد و هر که صله رحم کند خدایش بیامرزد.
سپس فرمود براستی این ماه شما چون ماه‌های دیگر نیست براستی چون به شما رو کند با برکت و رحمت آید و چون از شما برود با آمرزش گناهان برود این ماهیست که حسنات در آن دو چندان است و اعمال خیر در آن قبول است هر که در این ماه برای خدای عز و جل دو رکعت نماز نافله بخواند خدا او را بیامرزد سپس فرمود بدبخت بحق کسی است که این ماه را طی کند و گناهانش آمرزیده نشود اینجا است که زیانکار باشد و خوش کرداران بجوائز پروردگار کریم کامیاب گردند.
3ـ مردی بنام شیبه هذلی خدمت رسول خدا «ص» آمد عرض کرد:
من پیرمردی سالخورده‌ام و از کارهای نماز و روزه و حج و جهاد خود ناتوان شدم یا رسول‌اللَّه به من کلام سودمندی بیاموز و وظیفه‌ام سبک کن حضرت فرمود دوباره بگو تا سه بار تقاضای خود را باز گفت رسول خدا فرمود: درخت و کلوخی نیست جز آنکه از ضعف تو گریست. چون نماز صبح بخوانی ده بار بگو سبحان اللَّه العظیم و بحمده و لا حول و لا قوة الا باللَّه العلی العظیم براستی خدای عز و جل بوسیله آن تو را از کوری و دیوانگی و خوره و فقر و شکستگی عافیت دهد.
عرض کرد: یا رسول‌اللَّه این برای دنیا است برای آخرت چه؟
فرمود: در دنبال هر نمازی میگوئی اللهم اهدنی من عندک و افض علی من فضلک و انشر علی من رحمتک و انزل علی من برکاتک - خدایا مرا از طرف خود رهنمائی کن و از فضل خود بر من بیافشان و از رحمت خود بر من بپراکن.
گوید آن مرد با دست آنها را شماره گذاشت مردی بابن عباس گفت خالت چه محکم آنها را دریافت می‌کند؟
پیغمبر فرمود: هلا اگر آنها را بروز قیامت برساند و عمدا ترک نکند هشت در بهشت بروی او باز شود که از هر کدام خواهد وارد بهشت گرد.
«امالی شیخ صدوق» با مقدمه و ترجمه «محمدباقر کمره‌ای» در 700 صفحه و 2000 جلد توسط «انتشارات کتابچی» منتشر شده است.
انتهای پیام/ 161
