به گزارش گروه بین الملل دفاع پرس، مدتی است که سخن از ایجاد «منطقه حائل» در شمال و جنوب سوریه به گوش میرسد و بسیاری از ناظران یکی از مهمترین اهداف حمله گروه تروریستی تکفیری «داعش» علیه شهر «عین العرب» یا همان «کوبانی»، در شمال استان حلب که تنها 2 کیلومتر با مرزهای ترکیه، مهمترین حامی منطقهای این گروه تروریستی تکفیری، را ایجاد منطقه حائل در شمال سوریه دانستهاند، حتی برخی از تحلیلگران این مرحله از بحران سوریه را مرحله «منطقه حائل» نامیدهاند.
منطقه حائل چیست؟
براساس عرف بین الملل «منطقه حائل»، منطقهای است که میان دو یا چند ناحیه یا در واقع اغلب اوقات میان چند کشور قرار گرفته و با توجه به نقش حائل و مانع بودن خود باعث جدایی و عدم ارتباط آنها به یکدیگر میشود، مناطق مرزی و مناطق غیر نظامی نمونه مناطق حائل هستند.
منطقه حائل در بحران سوریه
از زمان آغاز بحران سوریه و ورود این بحران به مرحله عملیات نظامی، کشورهای مخالف نظام سوریه همواره تلاش داشتهاند، در مرزهای این کشور از جمله در جنوب سوریه که با کشور اردن هم مرز است و همچنین در شمال سوریه که این کشور مرزهای مشترکی با ترکیه دارد، مناطق حائل ایجاد و آنها را به کانون فعالیت گروههای مسلح تروریستی مخالف دولت سوریه تبدیل کنند تا یکی از مهمترین اهداف آنها یعنی ارسال آسان کمکهای خارجی به این گروهها آسانتر از گذشته شود تا به این طریق توان لجستیکی گروههای مسلح تروریستی در نبرد با ارتش سوریه در مناطق مختلف این کشور افزایش یابد. به عنوان مثال برای مثال، در سال 2013، روزنامه «نیویورک تایمز»، ضمن بررسی گزینه «منطقه حائل» در سوریه نوشت: برای ایجاد مناطق حائل، جهت محافظت از مناطق مرزی ترکیه یا اردن، و ایجاد پناهگاههای امن برای گروههای مسلح تروریستی و همچنین پایگاهی برای ارائه کمکهای مورد نیاز این گروهها باید منطقه حائلی ایجاد و هزاران نفر از نظامیان آمریکا در آنجا مستقر شوند.
قوانین بین المللی اینباره چه میگویند
طبق قوانین بین المللی، هیچ کشوری حق قانونی ایجاد «منطقه حائل» در کشوری دیگر را ندارد، حتی اگر منطقه حائل با قصد و نیت خیرخواهانه و بشر دوستانه ایجاد شود.
هدف ترکیه از ایجاد منطقه حائل چیست
یکی از مهمترین دلایل حمله گروه تروریستی تکفیری «داعش» به منطقه «عین العرب» که کُردهای سوریه از آن تحت عنوان «کوبانی» یاد میکنند و در شمال استان حلب و در نزدیکی مرزهای ترکیه قرار دارد، ایجاد منطقه حائل در شمال سوریه توسط دولت ترکیه است.
ترکیه در حالی تلاش دارد طرح خود برای ایجاد منطقه حائل در سوریه را به اجرا بگذارد که علاوه بر مخالفتها و هشدارهای داخلی، در سطح منطقهای و بین المللی نیز شرایط مساعدی برای تحقق این طرح فراهم نیست. این درحالی است که به نظر میرسد، ترکیه تلاش دارد، با این اقدام علاوه بر حمایت بیش از پیش از گروههای تروریستی مسلح فعال در سوریه که هم اکنون داعش در راس آنها قرار دارد، راه را به روی استقلال طلبی کُردها سد کرده و تلاش خود برای جنگ علیه نظام سوریه و تضعیف و سرانجام سرنگونی آن را تکمیل کند.
این در حالی است که اظهارات «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری ترکیه درباره احتمال ایجاد منطقه حائل در داخل سوریه تاکیدی بر این اهداف آنکاراست، زیرا وی اظهار داشت که چه بسا کشورش برای حمایت از منطقه حائل در داخل خاک سوریه از نیروهای ارتش استفاده کند.
ترکیه تلاش برای تحقق این خواسته را با شعار حمایت از پناهجویان سوری که از بیم انتقام عناصر گروه تکفیری داعش خانه و کاشانه خود را رها کرده و از مناطق مسکونی خود گریختهاند، توجیه کند، در حالیکه شکی نیست، دستور کار ترکیه در قبال سوریه بعد انسانی ندارد، چون اگر غیر از این بود، آنکارا دست به حمایت گسترده از داعش نمیزد و در برابر جنایت این گروه تروریستی علیه کُردهای عین العرب سکوت و ارسال کمک کُردهای این کشور به اهالی عین العرب جلوگیری نمیکرد.
بر این اساس میتوان نتیجه گرفت، اظهارات آنکارا مبنی بر اینکه ایجاد منطقه حائل به خاطر اهداف بشر دوستانه صورت میگیرد، چیزی جز تبلیغات رسانهای نیست که در صورت تحقق بازتابهای سیاسی بسیار خطرناکی دربر خواهد داشت و به احتمال بسیار ایجاد چنین منطقهای پس از هماهنگی با واشنگتن و در مقابل پیوستن ترکیه به ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری آمریکا صورت میگیرد.
تامل در انگیزه ترکیه برای ایجاد منطقه حائل و تلاش این کشور در این خصوص نشان میدهد، این موضوع با دو رویکرد ترکیه ارتباط تنگا تنگ دارد، رویکرد اول با روابط با کُردها و دومی نیز با ادامه جنگ با سوریه مرتبط است.
درباره رابطه با کُردها ترکیه تلاش میکند، اینگونه جلوه دهد که سعی میکند، باب صلح و دوستی را با کُردها بگشاید، هرچند آنکارا از دو سال پیش هیچ گام جدی و ملموسی در این راه برنداشته است.
در صورتیکه کَردهای ترکیه از کُردهای عین العرب دور بمانند و رویای استقلال در سر نداشته باشند، روابط ترکیه با کُردهای داخل تحت کنترل باقی خواهد ماند، اما آنچه ترکیه و به ویژه حزب حاکم عدالت و توسعه از آن ترس دارد، استقلال و خودمختاری عین العرب است که ممکن است، کُردهای ترکیه را نیز به فکر خودمختاری بیاندازد، بنابراین میتوان گفت، همزمانی آزادی گروگانهای ترکیه و فراهم کردن زمینه حمله داعش به عین العرب امری تصادفی نیست، بلکه در چارچوب تلاش ترکیه برای از بین بردن امکان خودمختاری کُردهای سوریه و جلوگیری از اقدام مشابه در میان کُردهای ترکیه است.
اما اگر ترکیه موفق به ایجاد منطقه حائل در مرزهای خود با سوریه شود، تلاش خواهد کرد، تمام پناهجویان سوری را به کشورشان بازگرداند و کنترل این منطقه را به داعش یا «جبهه النصره» و یا «ارتش آزاد» بدهد، اگرچه شرایط بین المللی برای تحقق این هدف مساعد نیست.
این درحالی است که دمشق نیز با ایجاد منطقه حائل موافقت نخواهد کرد، چون به خوبی میداند موافقت با تشکیل چنین منطقهای به مثابه خوکشی خود و دیگر کشورهای منطقه است و در این خصوص تاکید کرده است که ایجاد منطقه حائل بر فراز سوریه به مثابه آغاز جنگی ویرانگر در منطقه خواهد بود و سوریه در مقابله با چنین تلاشهایی به عنوان اقدام تجاوزکارانه رفتار خواهد کرد.
اما آنچه ترکیه مورد حمایت غرب و آمریکا را در ایجاد منطقه حائل در شمال سوریه مصمم کرده و تجاوزات آنکارا را با سکوت بیش از پیش غرب مواجه کرده، ناکامی ایجاد چنین منطقهای در جنوب سوریه و در مناطق هم مرز با اردن است.
انتهای پیام/ز
