به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع پرس، نشست بررسی «جایگاه شعر دفاع مقدس در سپهر رسانه‌ای امروز» صبح امروز، با حضور محمود اکرامی‌فر، حمیدرضا شکارسری و سعید بیابانکی در خبرگزاری دفاع مقدس برگزار شد.
محمود اکرامی‌فر در ابتدای این نشست اظهار داشت: بررسی جایگاه شعر دفاع مقدس در سپهر رسانه‌ای و اینکه آیا شعر باید حالت رسانه‌ای داشته باشد یا ضرورتی نیست، بحث امروز است. قبل از پرداختن به موضوع اصلی ضرورت دارد که بازتعریفی از شعر دفاع مقدس با توجه به شرایط موجود داشته باشیم تا بُرد شعر دفاع مقدس را بفهمیم.
شکارسری در پاسخ به اینکه آیا می‌توان تعریف عامی از شعر دفاع مقدس داشت یا نه، گفت: ساده‌ترین تعریف از این گونه شعر اینکه شعری درباره دفاع مقدس، شرایط و تبعات آن باشد را من شعر دفاع مقدس می‌دانم. اما نزدیک شدن به این شعر یک بحث گفتمانی را نیز می‌طلبد. با توجه به عمر چند دهه‌ی این شعر با یک گونه گفتمانی نیز می‌توان به آن نزدیک شد. در طول این مدت با گفتمان‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی روبرو بودیم که حد و مرزهای مختلفی برای شعر دفاع مقدس داشته است.
شکارسری: تحریک، تهییج و حماسی کردن صحنه، در یک مقطع وظیفه شعر بود
وی افزود: تحریک، تهییج و حماسی کردن صحنه در یک مقطع وظیفه شعر بوده اما سپس گفتمان تازه‌ای به خود گرفته است. وجوه رمانتیک، نوستالژیک و وجوه اعتراضی از سایر وجه آن است. پر رنگ شدن توجه به ارزش‌ها در مقطعی دیگر رخ داد. جنگ فقط بخاطر دفاع از آب و خاک نبوده و به گونه دفاع از مرزها و باورهای ایدئولوژیک هم بود. در سال‌های ابتدایی داغ بودن التهاب جنگ وجه احساسی را پررنگ می‌کرد و بعد از مدتی شاعران توجه عمیق‌تری به این موضوع داشتند.
این شاعر عنوان کرد: در سال‌های بعد از جنگ برخی موضوعات اجازه پرداختن بیشتری پیدا کرد و افق تازه‌ای به روی شاعران باز شد. بسته به اینکه در چه شرایطی و موقعیت زمانی ویژگی‌های این شعر متفاوت می‌شود علیرغم اینکه پایه این شعر همان تعریف ساده است.
سعید بیابانکی در ادامه این نشست در تعریف شعر دفاع مقدس گفت: شعر انقلاب پدر شعر دفاع مقدس است چون هر انقلابی که با خیزش عمومی همراه است ادبیاتی را به همراه خواهد داشت. ریشه‌های ادبیات انقلاب ارتباطی با ۲۲ بهمن ۵۷ ندارد چراکه این گونه ادبی از مشروطه شروع شده است و بسیاری از شاعران از گذشته آزادی‌خواهی دارند.
وی گفت: در بین شعر انقلاب و شعر انقلابی تفاوت‌هایی است. ما بخاطر آغاز جنگ فرصت زیادی برای شعر انقلاب نداشتیم. ویژگی جنگ ایجاد تهیج و اغراق است و ما نیز در جنگ تحمیلی فیلم‌هایی را بر این مبنا ساختیم که در آن زمان پاسخگو بود اما امروز آن را نمی‌پذیریم.
این شاعر کشورمان بیان کرد: قبل از جنگ، حین جنگ و بعد از جنگ سه شرایط متفاوت است. همانطور که در شعر عاشورا نیز چنین شعرهایی وجود دارد. ما در زمان جنگ به عاطفه و حماسه بیشتر احتیاج داریم.
بیابانکی: شاعران انقلاب مانند لشکر پیاده نظام به کشور کمک کرد
بیابانکی افزود: اولین باری که برای کنگره شعری به اهواز رفته بودم. اسم آن «کنگره شعر جنگ» بود و کم کم عنوان آن به دفاع مقدس تبدیل شد. معتقدم شاعران در زمان جنگ سه دسته بودند. یک دسته اساسأ خاموش بودند، دسته دوم، طیف شاعران انقلابی که مانند لشکر پیاده نظام به کشور کمک کردند. شاعرهایی که کار خیلی مهمی انجام می‌دادند. دسته سوم، گروهی بودند که مقابل این حرکت ایستادند و در همان سال‌ها نقد کردند و ضد جنگ عمل کردند.
وی گفت: بعد از اتمام جنگ ادبیات تازه‌ای شروع شد. همانطور که خیلی از رمان‌های بزرگ دنیا اینچنین بعد از جنگ شکل گرفتند.
اکرامی فر در بخش دیگری از نشست گفت: بسیاری از شعرهای ما در جبهه سروع شده است و همزمان با شلیک گلوله‌ها سرودههای زیبایی خلق شده است.
بیابانکی تاکید کرد: جنگ یک سرباز زمانی تمام می‌شود که خاطراتش را بازگو می‌کند. خاطراتی که امروز در کشورمان خیلی مورد استقبال قرار گرفته است. به نظرم اساسأ شاعران ما به نسل شاعرانی که جنگ را دیده‌اند و کسانی که جنگ را ندیده‌اند، تقسیم می‌شوند و البته آثار شاعرانی که جنگ را ندیده‌اند خواندنی‌تر است.
شکارسری با تاکید بر اینکه نباید لفظ دفاع مقدس را برای شعری که فاقد از این مضمون باشد را به‌کار گرفت، گفت: شهدای مدافع حرم را می‌توانیم در ادامه شعر دفاع مقدس بدانیم چون در دفاع مقدس ساختار جنگ حق و باطل وجود داشته است.
وی گفت: وقتی رفتار و کردار شهدای مدافعان حرم را از رسانه‌ها می‌بینیم متوجه می‌شویم همان رفتار رزمندگان دفاع مقدس است. اگر انقلاب و دفاع مقدس نبود این اتفاقات در منطقه رخ نمی‌داد و شکل این جنگ‌ها نیز چنین نبود. به همین خاطر این جنگ‌ها دنباله دفاع مقدس است و به همین خاطر ویژگی‌های آن همان ویژگی‌های دفاع مقدس است.
بیابانکی: معتقدم شعر دفاع مقدس تمام شدنی نیست
بیابانکی به عدم سفارشی بودن شعر پرداخت و گفت: سفارش در حوزه شعر همواره متفاوت بوده است چراکه سفارش از سوی جامعه بوده است. معتقدم شعر دفاع مقدس تمام شدنی نیست. دوره‌ای احساس می‌کردم بعد از جنگ شعر دفاع مقدس نخواهیم داشت اما این طور نشد و بچه‌های نسل بعد نیز شعر دفاع مقدس گفتند.
بیابانکی تغییر رسانه‌ها را علت کم شدن تیراژ کتاب دانست و گفت: رسانه در گذشته دیده می‌شد اما امروز می‌بینیم که اوج رسانه‌های مکتوب تمام شده است. در گذشته تیراژ کتاب‌ها پنج هزار جلد بود و همه آن نیز به فروش می‌رسید. هر کسی به طور انفرادی باید یک رمان را بخواند اما یک کتاب شعر مخاطب بیشتری دارد. فضای مجازی بسیاری از رسانه‌ها را حذف کرد.
وی گفت: شعر با فضای مجازی شکل جدیدی گرفت و شاعران هر کدام خودشان یک رسانه شدند. به تدریج کتاب در آخر خط ایستاده است و البته این ضرورت دنیای جدید است که بد نیست.
شکارسری: فضای مجازی وضعیت شعر دفاع مقدس را امیدوار کننده می‌کند
شکارسری در ادامه گفت: فضای مجازی وضعیت شعر دفاع مقدس را امیدوار کننده می‌کند چون اساساً شعرخوان و تیراژ کتاب کم شده است. شرایط جدید اجازه می‌دهد با رسانه‌های جدید به سمت شعر رفت و با گردش در فضاهای جدید رویاروی با اثر ادبی راحت‌تر باشد.
این شاعر دفاع مقدس افزود: اگر تیراژ کتاب‌های شعر دفاع مقدس کم شده باید بگوییم مگر تیراژ گونه‌های دیگر شعر بالا است. مخاطب شعر در روزگار ما کم شده و مخاطب شعر دفاع مقدس کم‌تر، که این یک واقعیت است.
اکرامی‌فرد با تاکید بر اینکه ما در دوران شهروند رسانه هستیم، گفت: بازخورد رسانه‌های امروز آنی شده است و شاعری که سواد رسانه‌ای دارد با شاعران دیروز فرق دارد. براین اساس معتقدم خواننده شعر کم نشده بلکه خواننده کتاب کم شده است.
شکارسری با تاکید بر پابرجا بودن ارزش کتاب در میان شاعران گفت: معتقد نیستم ارزش کتاب کم شده بلکه حالت کتاب لوکس‌تری پیدا کرده است. انگار انتشار کتاب برای شاعران جوان حالتی آرمان‌گرایانه‌تری دارد.
وی گفت: اگر شعر را از ذات اصلی خود که یک رسانه سرد است، دور نکنیم؛ همچنان جای انتشار آن در کتاب است. انتظاری که از شعر داریم با داستان و رمان متفاوت است چون شعر نمی‌تواند خیلی تحلیلی باشد. تحلیل جنگ توسط شعر انتظار درستی نیست و نهایتاً هنوز رسانه مکتوب برای ارائه شعر بهتر است.
بیابانکی در پاسخ به اینکه شعر باید چقدر در فضای مجازی وجود داشته باشد، گفت: شعر یک هنر سرد است و طبیعتا در رسانه‌های جدید درهم آمیخته می‌شود.
بیابانکی: شعر دفاع مقدس از موسیقی عقب مانده است
وی گفت: زمانی که مطبوعات و کتاب رسانه اول بودند مشکلات موجود امروز نگارشی را نداشتیم. شاید برای کتاب شعر بتوانیم مشتری ایجاد کنیمرد اما ایجاد مخاطب سخت است چون ایجاد مخاطب لحظه‌ای نیست. همانطور که قیصر امین‌پور بعد از مرگش شناخته شد.
این شاعر برجسته گفت: شعر دفاع مقدس از موسیقی عقب مانده است. سنگر این عرصه به کسانی واگذار شده که در این بازی نیستند. وقتی رسانه ملی ملاک و اعتبار انسان‌هایی را که مطرح می‌کند همین نتایج فالور و لایک‌های فضای مجازی است که وجود دارد پس ما نیز باید این ظرفیت را از دست ندهیم.
شکارسری در ادامه گفت: یک نتیجه سر دستی نشان می‌دهد رسانه‌هایی که خیلی عریان مطلب را به مخاطب ارایئه می‌دهند مخاطب بیشتری دارند پس باید بپذیریم مفهوم شعر دفاع مقدس که یک مفهوم سیاسی و اعتقادی است که پرداختن به آن یک پرداختن تحلیلی است در فضای مجازی مخاطب کمتری دارد.
بیابانکی: از موسیقی دفاع مقدس غفلت شده است/ با صدای بلند به این شرایط معترضم
بیابانکی تاکید کرد: مدیا و شکل رسانه برای ارائه شعر دفاع مقدس خیلی مهم است. عرصه موسیقی اصلا در دست ما نیست. منظورم این نیست شعر دفاع مقدس به موسیقی تبدیل شود اما از این عرصه موسیقی غفلت شده است و عرصه به کسانی واگذار شده که اعتقادی به این جریان نداریم. من با صدای بلند به این شرایط معترضم.
وی گفت: برای ارائه شعر باید از شکل های سنتی حذر کرد. شعر باید از شکل دکلمه خارج شود و به شکل دراماتیک و قصه‌ای وارد شود. ما در فضای محتوا مشکل نداریم. دوره پرداختن به چگونگی دفاع مقدس گذشته و باید به چرایی آن بیشتر بپردازیم. البته میانه‌ی رسانه ملی با این مسئله کم رنگ است و اگر کمی از چرایی دفاع مقدس بگوییم حذف خواهیم شد.
شکارسری عنوان کرد: نباید از رسانه مکتوب به طور کلی بریده شویم البته باید شرایط امروز را بفهمیم و به اندازه آن انتظار داشته باشیم. مفهوم دفاع مقدس و انقلاب در فضای مجازی مخاطب کمتری دارد چون رویکرد مخاطب تفریحی و روزانه است. انتظار پیروزی شعر دفاع مقدس در فضای مجازی با شرایط امروز به گمانم رویایی است.
بیابانکی درباره لزوم ورود شاعران دفاع مقدس به خلق آثار ترکیبی گفت: اگر جنگ نبود شاید جور دیگری زندگی می‌کردیم. شعر امروز اجتماعی‌تر شده و اگر امروز از اقتصاد بگوییم شعر دفاع مقدس گفته‌ایم.
انتهای پیام/ 121
