چرا عربستان روبه‌روی ترامپ ایستاد؟

به گزارش گروه سایر رسانه های دفاع پرس، وحید حاجی پور در یادداشتی نوشت:

چند هفته پیش نوشتیم که یکی از بزنگاه‌های مهم و حیاتی برای کاهش چشمگیر اثرات و تبعات تحریم، عمیق‌تر شدن اختلافات ایالات‌متحده و عربستان است. اختلافی که جنس و نوعش با چالش‌های گذشته میان دو کشور متفاوت است، حتی متفاوت‌تر از مسئله سوریه و عراق.

عربستان در آستانه بن‌بست بزرگی قرار دارد که محتمل‌ترین گزینه خروج از آن، یا بروز یک شبه کودتا علیه ولیعهد این کشور است یا کناره‌گیری خاموش او از سمتی که اکنون برایش تبدیل به یک قتلگاه سیاسی شده‌است. قتل جمال خاشقچی ورق را به ضرر عربستان برگرداند و تصمیم امریکا برای عدم سوخت‌رسانی به جنگنده‌های ائتلاف عربی در جنگ یمن سرخوردگی شدیدی را در شبه‌جزیره به وجود آورده‌است. تلاش جهانی برای آتش‌بس در یمن و گزارش‌های نهاد‌های بین‌المللی از وضعیت وحشتناک مردم این کشور، جامعه جهانی را به سوی محمومیت ریاض سوق داده‌است. عربستان از آینده سیاسی امریکا واهمه فراوانی دارد؛ حاکمان سعودی می‌دانند با پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات مجلس نمایندگان و تشدید فشار‌ها بر رئیس‌جمهور امریکا، قطعاً پرونده یمن و خاشقچی برای این کشور دردسر‌ساز خواهد شد. گرچه دموکرات‌ها اولویت نخست خود را به موضوع دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری امریکا اختصاص داده‌اند، اما با توجه به پیچیدگی این موضوع، هیچ اهرمی بهتر از فشار بر دولت این کشور جهت محکومیت سعودی‌ها در دو پرونده اخیر نیست.

جنگ یمن برای عربستان بیش از ۲۱۰ میلیارد دلار هزینه در برداشته است که هیچ خروجی جز افزایش انتقادات نسبت به عربستان نداشته‌است. گرچه این انتقادات تا سه ماه پیش به‌صورت جزیره‌ای و مقطعی صورت می‌گرفت، اما قتل روزنامه‌نگار سعودی، بر تمرکز و شدت انتقادات نسبت به این کشور افزود. حالا عربستان با یک بحران بزرگ مواجه شده‌است، هم در داخل خاکش فریاد اعتراضات را می‌شنود و هم پالس‌هایی را از امریکا و اروپا دریافت می‌کند که تا چند ماه پیش فکرش را نمی‌کرد.

اصولاً عربستان با دموکرات‌ها روابط عمیقی نداشته و چهره‌های سرشناس منتقد سیاست‌های سعودی، در جبهه دموکرات‌ها قرار دارند. حتماً در خاطر دارید در ماجرای تحقیقاتی که درباره حادثه ۱۱ سپتامبر صورت گرفت، عربستان پیام‌های تهدیدآمیزی را به کاخ سفید مخابره کرد که در صورت پیگیری این گزارش، تمامی سرمایه خود را از ایالات‌متحده خارج خواهد کرد تا در نهایت اوباما برخلاف نظر هم‌حزبی‌های خود، این پرونده را مسکوت بگذارد. عربستان به‌خوبی آگاه است دموکرات‌ها مترصد موقعیتی هستند تا حاکمان سرکش این کشور را تأدیب کنند، فارغ از اینکه سعودی‌ها چه تاکتیکی را برای تضعیف ایران در پیش گرفته‌اند. عربستان با علم به این موضوع و با وجود حمایت تمام قد ترامپ از خود، می‌داند فشار‌ها روی این کشور در حال تشدید شدن است و حالا دست خود را برای «مچ‌اندازی» گرم کرده‌است. سعودی‌ها برای افزایش تولید نفت با دو هدف کاهش قیمت نفت و جبران کاهش تولید نفت ایران، به ترامپ تعهد داده بودند تا تولید خود را ۲ میلیون بشکه افزایش دهد که البته این ادعا، مورد تمسخر قرار گرفت.

ترامپ هرچند دیرهنگام به این موضوع پی برد که عربستان توانایی پوشش نیاز‌های سیاسی – اقتصادی او را ندارد، اما سرانجام به هشت کشور مصرف‌کننده نفت ایران معافیت‌هایی را اعطا کرد که موجب کاهش سریع قیمت نفت شد. رویترز خبر داده‌است عربستان از این تصمیم امریکا خشمگین است و به همین دلیل در یک چرخش بزرگ، اعلام کرده است تولید نفت خود را ۵۰۰ هزار بشکه کاهش می‌دهد و برای کاهش ۵/۱ میلیون بشکه‌ای اوپک طرحی را آماده کرده‌است.

این خبر رویترز، اما مانند سایر خبرسازی‌هایش سعی کرده است اختلاف اصلی عربستان و امریکا را استتار کند. باید قبول کرد ریاض به یک رو در رویی پر ریسک با واشنگتن دست زده‌است و با اعلام تصمیم خود جهت کاهش تولید، به دنبال کاهش تبعات قتل خاشقچی برای خود است و به صورت غیر رسمی اعلام می‌کند در صورت تشدید فشارها، قیمت نفت را افزایش خواهد داد. جدای از این رویارویی، عربستان با مشکلات اقتصادی بسیار زیادی روبه‌رو شده و کاهش سرمایه‌گذاری خارجی در این کشور، اقتصاد عربستان را با تهدیدات غیرقابل باوری مواجه کرده‌است و این بازی می‌تواند برای آل سعود یک توجیه اقتصادی داشته باشد، هرچند که عربستان به دلیل رویکرد‌های سیاسی خود، بار‌ها اقتصاد و درآمد خود را فدای سیاست کرده‌است. خاشقچی و دموکرات‌ها، واهمه بزرگی را در میان حاکمان سعودی به پا کرده‌است و بهترین سلاح برای «پس زدن» خطرات پیش رو، شنا کردن در جهت مخالف مسیر رودخانه‌ای است که نقشه‌اش را دونالد ترامپ کشیده‌است.

منبع: روزنامه جوان