به گزارش گروه سیاست خارجی دفاع پرس، سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه در همایش تحولات منطقه و نظام بین‌الملل که صبح امروز (دوشنبه 28 آبان ماه) در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، اظهار داشت: برجام به یک عرصه تعارض و چالش بین اروپا و آمریکا تبدیل شده است و به لحاظ تعهد به اقدامات عملی، اروپا از زمان خروج آمریکا از برجام کم نگذاشته است.
عراقچی ادامه داد: در برخی از محافل گفته می‌شود که اختلاف اروپا و آمریکا یک بازی است و آنها به واقع با هم اختلافی ندارند که این منطق را ما نمی‌توانیم به آسانی رد کنیم و باید در کنار سایر احتمالات به آن هم توجه کنیم اما از سوی دیگر نمی‌توان گفت که همه چیز یک بازی است، چراکه برخی از حوزه‌ها عکس این مسئله را نشان می‌دهد و ما باید سیاست فعلی اروپا را با در نظر گرفتن جنبه‌های مختلف ارزیابی کنیم.
وی با اشاره به اینکه ما در بحث مذاکرات هسته‌ای مسیر پرفراز و نشینی را طی کردیم گفت: مذاکرات هسته‌ای در مرحله اول در اوایل دهه هشتاد بین ایران و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان انجام گرفت که بعد از حمله آمریکا به افغانستان بود و اروپایی‌ها با این ادعا که می‌خواهند جلوی جنگ دیگری را بگیرند، به ایران آمدند و به توافقی در آن مقطع رسیدیم.
عراقچی با بیان اینکه در آن توافق قرار بر این شد که ایران برای یک دوره طولانی غنی‌سازی خود را تعلیق کند و پس از اعتمادسازی، برنامه هسته‌ای خود را ادامه دهد، تصریح کرد: در آن توافق آمده بود که ایران باید تضمین‌های عینی دهد که برنامه هسته‌ای اش صلح‌آمیز است و خواهد ماند.
معاون وزیر امور خارجه گفت: اما اروپایی‌ها به یک باره زیر توافق زدند و گفتند برای نشان دادن تضمین عینی خود در برنامه هسته‌ای راهی جز این ندارید که کل برنامه هسته‌ای خود را تعلیق کنید و به این ترتیب اولین بن بست ایران و اروپایی‌ها در آن مقطع ایجاد شد.
وی ادامه داد: در نتیجه ایران تعلیق برنامه هسته‌ای خود را شکست و شروع به گسترش آن کرد و همه تعلیق‌ها را کنار گذاشت. از یک سو ما برنامه هسته‌ای خود را با شدت و قوت جلو بردیم و از سوی دیگر اروپا و آمریکا به گسترش تحریم‌ها علیه ایران روی آوردند.
عراقچی با اشاره به اینکه پس از مدت کوتاهی آن سه کشور اروپایی مجددا به دنبال مذاکره با ایران اما با شرط تعلیق برنامه‌های هسته‌ای بودند که ما گفتیم خواهان مذاکره بدون پیش شرط هستیم، اظهار داشت: به این ترتیب چین، روسیه و آمریکا از آن مقطع که به اوایل سال 85 برمی@گردد به مذاکرات اضافه شدند؛ چراکه اروپایی‌ها به تنهایی قادر به ادامه مذاکرات با ایران نبودند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه به این ترتیب ایران با گروه 1+5 پای میز مذاکره نشست، تصریح کرد: در ادامه گروه 1+5 هم خواهان تعلیق غنی‌سازی ایران بودند که ما گفتیم حتی یک روز دیگر هم تعلیق نمی‌کنیم و به این ترتیب باز هم در روند مذاکرات بین ایران و گروه 1+5 بن بستی ایجاد شد.
وی با بیان اینکه در صحنه عمل برنامه هسته‌ای ما قدم به قدم گسترش می‌یافت، افزود: به گونه‌ای که تعداد سانتریفیوژها افزایش یافت و درصد غنی‌سازی ما از 3.5 درصد به 20 درصد رسید و به لحاظ کیفی هم کار هسته‌ای خود را ارتقا دادیم.
عراقچی با اشاره به اینکه در اوایل دهه 90 برای همه مشخص شد که گروه 1+5 و ایران مسیر بن بستی را در پیش دارند، گفت: در اینجا بود که آمریکایی‌ها تغییر موضع دادند و در مذاکرات عمان، مذاکرات دیگری را با ما آغاز کردند که شرط تعلیق غنی‌سازی و برنامه هسته‌ای ایران را کنار گذاشتند و به این ترتیب دور جدید مذاکرات از آنجا آغاز شد.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه افزود: زمانی که در ژنو آمریکایی‌ها این بحث را مطرح کردند که حاضرند با ایران علی‌رغم غنی‌سازی و ادامه برنامه هسته‌ای‌اش مذاکره کنند، شوک روانی زیادی به سه کشور اروپایی وارد شد و آنها تصور نمی‌کردند که آمریکا زیر بار این توافق برود.
وی افزود: برخی از کشورهای اروپایی به شدت از این رفتار آمریکا عصبانی شدند و کشمکش‌هایی به دلیل نگذاشتن پیش شرط برای ایران بین آن کشورها ایجاد شد اما به هر ترتیب سه کشور اروپایی با اکراه پذیرفتند که وارد مذاکره با ایران شوند و به این ترتیب پس از توافق ژنو وارد مذاکرات اصلی با ایران شدند که در سال 94 منجر به توافق برجام شد.
عراقچی با بیان اینکه در طول مذاکرات مواضع اروپایی‌ها از آمریکا سخت تر بود و اغلب آمریکا، اروپایی‌ها را راضی می‌کرد، گفت: اما پس از توافق برجام این بار وزارت خزانه‌داری آمریکا شروع به بدقلقی کردند و مشکلاتی را در اجرای برجام به وجود آوردند.
معاون وزیر امور خارجه تصریح کرد: پس از این مسئله هم به دولت ترامپ رسیدیم که به صورت رسمی خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد و ماجرا بر عکس شد و این بار اروپایی‌ها سفت و محکم ایستادند که در برجام بمانیم و با خروج از برجام مخالفت جدی کردند.
وی با اشاره به اینکه در وهله اول آنان به دنبال آن بودند که ایران خودش از برجام خارج شود که ما در این تله گرفتار نشدیم، اظهار داشت: بر این اساس ترامپ راه دیگری را انتخاب کرد و قرار شد هر سه ماه یک بار پایبندی ایران به برجام را در کنگره اعلام کند و هر بار اعلام کرد ایران به این توافق پایبند نیست و از کنگره درخواست می‌کرد که هر چه سریع تر تکلیف این توافق هسته‌ای را روشن کنند.
عراقچی افزود: خانم موگرینی بلافاصله پس از اظهارات ترامپ بیان کرد اروپا همچنان پایبند به برجام است و همچنین خبرهای زیادی به ما می‌رسید که اروپایی‌ها در کنگره آمریکا لابی می‌کردند که کنگره تصمیم به خروج از برجام را اعلام نکند و به این ترتیب و با تلاش اروپایی‌ها مجددا توپ به زمین ترامپ برگشت و دنبال آن بود که اروپا را هم وادار به خروج از برجام کند.
معاون وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه آمریکا نمی‌خواست به تنهایی هزینه خروج از برجام و انزوا را بپذیرد و به دنبال آن بود که توافق دیگری منعقد شود، گفت: ترامپ بارها برجام را ننگین ترین توافق آمریکا دانست و اعلام کرد که محدودیت‌های ایران باید دائمی می‌شد اما در مقابل اروپایی‌ها مقاومت کردند و از سوی دیگر ایران هم موضعش قاطع بود که توافق جدیدی نخواهیم کرد.
وی ادامه داد: بر این اساس ما در تعامل کامل با اروپایی‌ها بودیم و نهایتا ترامپ به راه دیگری رسید که راسا از برجام خارج شود؛ چراکه تصور ترامپ و مجموعه دولت و ساختار سیاسی آمریکا این بود که آمریکا در برجام ضرر کرده و امتیازهای زیادی داده است اما امتیازی نگرفته است.
عراقچی تاکید کرد: آنها از این ناراحت بودند که ایران کماکان سیاست‌های ضدصهیونیستی و دیگر مواضع خود را دنبال می‌کند و شرکت‌های اروپایی هم به ایران سرازیر شده‌اند و ایران نه تنها پس از برجام هیچ محدودیتی ندارد، بلکه در اثر برجام به کشور مقتدر منطقه تبدیل شده است و در دنیا هم مشروعیت دارد و این چنین شد که ترامپ 18 اردیبهشت خروج از برجام را اعلام کرد.
معاون وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه پس از اعلام خروج آمریکا از برجام، موگرینی سریعا اعلام کرد که اروپا تا زمانی که ایران بماند در برجام خواهد ماند، تصریح کرد: آقای روحانی هم در آن زمان اعلام کرد که ما درخواست اروپایی‌ها را قبول کردیم و به آنان فرصت جبران خروج آمریکا از برجام را می‌دهیم که این فرصت چند هفته‌ای بود تا خواسته‌های ایران از برجام از سوی اروپایی‌ها تامین شود.
وی تصریح کرد: از آن مقطع، اروپایی‌ها تلاش‌های متعددی را برای تامین خواسته‌های ایران انجام دادند که می‌توان به اجازه آنان به بانک‌های سرمایه‌گذاری اروپا برای همکاری با ایران اشاره کرد و از سوی دیگر هیات‌های متعددی را برای همکاری به ایران فرستادند.
عراقچی گفت: همچنین در جلسه مشترکی که ما با سه کشور اروپایی داشتیم، آنان از خروج آمریکا از برجام تاسف عمیق خوردند و گفتند حفظ برجام مستلزم تامین خواسته های ایران به ویژه در زمینه هایی چون ادامه ارتباطات بانکی و فروش نفت ایران است.
معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه بنابراین اروپا خود را متعهد کرد که راه حل های عملی برای تامین خواسته های ایران به ویژه در حوزه نفت و امور بانکی داشته باشد، اظهار داشت: در آخرین بیانیه ای که اروپایی ها در ۴ نوامبر امضا کردند باز هم بر پایبندی به برجام تاکید و اعلام کردند که ساز و کار مالی آنها طراحی شده و به زودی اجرایی می شود.
وی با تاکید بر اینکه اروپا در این مدت به لحاظ تعهد به اقدامات عملی کم نگذاشته است، تصریح کرد: با وجود این شش ماه فرصت کمی نیست که آنها نتوانند راه حل عملی پیدا کنند و متاسفانه هنوز قادر نیستند SPV را رسما اعلام کنند چرا که فشارهای آمریکا به اروپا به شدت سنگین است و آمریکا نه تنها به دنبال آن است که SPV شکل نگیرد بلکه نمی خواهد بین ایران و اروپا همکاری اقتصادی برقرار باشد.
عراقچی بیان کرد: آمریکا با تک تک شرکت های اروپایی تماس گرفته و آنان را تهدید به تحریم کرده است و این شرکت ها از ترس تحریم های آمریکا مجبور به خروج از ارتباط اقتصادی با ایران شده اند.معاون وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه اروپا حتی ناتوان است که SPV ثبت کند، تصریح کرد: چه اروپا بخواهد با ما بازی کند و چه به دلیل فشارهای آمریکا و اسرائیل قادر به اجرای تعهداتش نباشد، در نتیجه فرقی ندارد و ما با شرایطی مواجه هستیم که اروپایی ها یا نخواسته یا نتوانسته اند که ساز و کار مالی را ایجاد کنند.
وی تاکید کرد: البته تکلیف ما مشخص است و تا زمانی که بقا در برجام منافع ملی ما را تامین کند، در آن باقی می مانیم و این مساله روشن است و با کسی تعارف نداریم اما اروپایی ها باید بدانند که این وضعیت نمی تواند پایدار بماند.
عراقچی بیان کرد: هزینه های تحریم آمریکا برای ما کم نیست اما ما چون گذشته راه خود را پیدا می کنیم و این طور نیست که نتوانیم به مسیر خود ادامه دهیم و در مقابل دشمنان به زانو دربیاییم و به دلیل تحریم ها دست خود را جلوی آنان بالا ببریم و تسلیم شویم.
معاون وزیر امور خارجه تأکید کرد: اروپایی ها بدانند که با خروج آمریکا از برجام اعتباری برای اروپا و شورای امنیت باقی نمانده است و چگونه می توان در آینده با آنان مذاکره کرد که به خاطر منافع یک فرد یعنی ترامپ اعتبار خود را زیر سؤال بردند.
وی با بیان اینکه اروپایی ها بدانند که برجام بیش از آنکه یک توافق اقتصادی باشد، یک توافق امنیتی است، تصریح کرد: اگر آنان فکر می کنند که خاورمیانه بدون برجام امن تر است، می توانند امتحان کنند.
عراقچی با اشاره به اینکه منطقه ما کلکسیونی از کشمکش و جنگ داخلی و خارجی دارد، گفت: اروپایی ها باید با خود فکر کنند که آیا اضافه شدن یک بحران هسته ای به منطقه را می توانند تحمل کنند؟ آیا آنان تحمل موج جدید پناهندگان به کشور خود را دارند؟ اروپا باید در نظر داشته باشد که هزینه های سیاست های آمریکا در جهان برای آنان بسیار سنگین تر از ایران است.
وی با تأکید بر اینکه حفظ برجام یک مسئولیت برای همه اعضای برجام است، گفت: قطعا شرایط موجود نمی تواند ادامه پیدا کند مگر آنکه اروپا آماده پرداخت هزینه و اقدامات جدی برای حفظ برجام باشد.
انتهای پیام/151
