به گزارش گروه حماسه و جهاد دفاع پرس، رزمندگان اسلام طی سالهای جنگ تحمیلی در ماههای محرم با الگوگیری از حماسه عاشورا هفت عملیات بزرگ و کوچک انجام دادند که عبارتند از: «شکست حصر سوسنگرد»، «طریق القدس»، «محرم»، «والفجر۴»، «میمک»، «فتح۱۰» و «ظفر۱».
به مناسبت فرا رسیدن ماه محرم خبرگزاری دفاع مقدس در نظر دارد عملیاتهایی که طی این ماه در دوران دفاع مقدس روی داده را به ترتیب زمان رویداد، به اختصار معرفی کند. لذا آنچه در ادامه آمده مربوط به دومین عملیات صورت گرفته در ماه محرم است.
عملیات آزادسازی «بستان» در عملیات «طریق القدس»، دومین عملیاتی است که توسط رزمندگان اسلام در ماه محرم صورت گرفت؛ این عملیات در تاریخ ۸ آذر ۱۳۶۰مصادف با ۲۴ محرم انجام شد و طی آن دو تلاش اصلی و فرعی مد نظر قرار گرفت:
الف- تلاش اصلی: با توجه به تحلیل و ارزیابی فرماندهان از آرایش نیروهای پدافندی دشمن و نیز تفکر حاکم بر فرماندهان ارتش عراق و نوع نگرش آنان درباره توانایی نیروهای انقلابی و باور نداشتن دشمن به امکان عبور قوای خودی از منطقه رملی شمال منطقه عملیات، این منطقه به پیشنهاد سپاه پاسداران بهعنوان محور اصلی عملیات انتخاب شد تا موجب غافلگیری دشمن شود. بر همین اساس مقرر شد شمال کرخه با استفاده از یک مانور احاطهای و با بهکار بردن یک تیپ زرهی ارتش و دو تیپ پیاده و یک گردان مکانیزه سپاه پاکسازی شده و «تنگه چزابه» تامین شود.
ب- تلاش پشتیبانی: بهمنظور حمایت از تلاش اصلی و تأمین منطقه جنوبی عملیات، یک مانور جبههای با استفاده از دو تیپ زرهی ارتش و دو تیپ پیاده سپاه تصویب شد که ضمن پشتیبانی از تلاش اصلی، اهداف دیگری را دنبال میکرد که عبارت بودند از: آزادسازی بستان و منطقه غرب سوسنگرد و نیز دستیابی به کرانه شمالی رودخانه نیسان و سواحل شرقی هورالهویزه.
عملیات در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد ۸ آذر۱۳۶۰ با رمز «یا حسین(ع)، فرماندهی» و با عبور نیروهای پیاده یگانهای سپاه از میادین مین و مواضع دشمن در چندین محور به طور همزمان آغاز شد و طی آن نیروهای عمل کننده در محور شمالی عملیات در همان ساعات اولیه درگیری موفق شدند مواضع نیروهای عراقی در خطوط اول را تصرف کرده و نیروهای احتیاط دشمن در پشت خطوط پدافندی را منهدم کنند.
میزان موفقیت اولیه یگانهای سپاه در محور شمالی به حدی بود که فرمانده تیپ زرهی ارتش نیز به گردانهای زرهی و مکانیزه خود فرمان داد تا از معابر باز شده عبور کرده و ضمن انهدام دشمن و حمایت از نیروهای پیاده خودی، به سوی هدفهای خود در عمق منطقه پیشروی کنند.
به این ترتیب در ساعت ۶ بامداد روز اول عملیات، تیپ امام حسین(ع) به همراه یک گردان مکانیزه سپاه و یک گردان از تیپ ۳ زرهی لشکر ۹۲ با عبور از منطقه رملی - که بر اثر بارندگی خاک آن سفت شده بود - موفق شدند تا ساعت ۶ صبح تنگه چزابه را تصرف و تامین کنند.
در محور جنوبی عملیات اوضاع به گونهای دیگر بود. دشمن که فلش اصلی عملیات نیروهای ایران را از این محور میدانست، با بهرهگیری از موانع متعدد و هوشیاری نیروهایش به سختی مقاومت کرد و مانع پیشروی قاطع نیروهای ایرانی شد. رزمندگان خودی با وجود شکستن برخی از خطوط اولیه دشمن و تصرف پل سابله، با روشن شدن هوا مجبور به عقبنشینی شدند.
با بروز اوضاع سخت در محور جنوبی عملیات، تصمیم گرفته شد که نیروهای خودی در شمال با ورود به منطقه «ابوچلاچ» (منطقه کوچک محصور بین شاخههای رودخانه کرخه در غرب بستان) به سوی شرق و جنوب شرقی پیشروی کرده، بستان و منطقه سابله را تصرف و تامین کنند. این طرح در روز دوم با ورود یگانهای سپاه به منطقه «ابوچلاچ» تحقق یافت و شهر بستان پس از ۴۲۰ روز اشغال، آزاد شد.
در پی ورود نیروهای خودی به مثلث «سابله» و پیشروی به سوی شمال رودخانه کرخه و نهر «عبید»، نیروهای باقی مانده عراقی مواضع خود در این منطقه را ترک کردند و به جنوب رودخانه «سابله» گریختند. روز دوم عملیات، دشمن به «چزابه» پاتک کرد که خنثی شد. روز سوم نیز عراقیها ضمن پاتک به «چزابه»، با حمله به جاده خاکی تعاون، نیروهای خودی را از قسمتی از این جاده عقب زدند. روزهای چهارم و پنجم با تبادل آتش بین طرفین و تلاش قوای خودی برای نگهداری و تحکیم مواضع متصرفه سپری شد.
در روز ششم عملیات (۱۳آذر۶۰) دشمن تلاش کرد تا از تعلل نیروهای ایرانی در اتخاذ یک موضع پدافندی مطمئن و مستحکم در منطقه مثلث شکل شمال غرب پل «سابله»، سود جسته و آن را بار دیگر به تصرف خود درآورد و از آن طریق بستان را تهدید کند، اما هوشیاری نیروهای خودی و حضور به موقع نیروهای تقویتی (پیاده و زرهی) در شمال پل «سابله» موجب شد تا دشمن با تحمل تلفات سنگین، چندین کیلومتر عقب نشینی کرده و در جنوب «سابله» مستقر شود.
نقطه پایانی عملیات طریقالقدس، تلاش نیروهای خودی برای پاکسازی محدودهای به وسعت ۷۰ کیلومترمربع بود که بین جنوب «سابله» و شمال رودخانه «نیسان» قرار داشت و همچنان در اشغال نیروهای عراقی باقی مانده بود. فرماندهان خودی پس از بررسی راهکارها و مباحث طرح مانور و اقدامات شناسایی و آمادهسازی نیروها، قصد داشتند طی تلاشی این منطقه را نیز آزاد کنند، ولی قبل از شروع عملیات، فرمانده عراقی به اشتباه تاکتیکی خود مبنی بر حضور در یک منطقه محصور با موانع طبیعی پی برده و بر همین اساس در تاریخ ۳۰ آذر۶۰ در پوشش آتش شدید توپخانه به طرز ماهرانهای نیروهای خود را از این منطقه خارج کرد و در نتیجه عملیات نیروهای خودی منتفی شد.
به این ترتیب با اجرای عملیات طریقالقدس، ۶۵۰ کیلومترمربع از خاک ایران اسلامی شامل شهر بستان، حدود ۷۰ روستا، ۵ پاسگاه مرزی و نیز تنگه استراتژیک چزابه آزاد شد و همچنین قوای سپاه سوم عراق که با توانی بیش از شش لشکر بخشهایی از خوزستان را در اشغال داشت، تجزیه شد.
در این عملیات تعداد ۱۷۰ دستگاه تانک و نفربر، ۲۰۰دستگاه خودرو، ۱۳ فروند هواپیما و ۴فروند بالگرد دشمن منهدم شد و ۱۵۰ دستگاه تانک و نفربر، ۲۵۰ دستگاه خودرو، ۳۰ قبضه توپ ضدهوایی، ۱۲۰ دستگاه مهندسی، ۱۹ قبضه توپ صحرایی نیز به غنیمت درآمد. علاوه بر این حدود ۸۵۰۰ تن از نیروهای دشمن کشته و زخمی شدند و ۵۴۶ تن نیز به اسارت در آمدند.
انتهای پیام/
منبع: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس
