به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس به نقل از اعتماد، رفت و برگشت هشدار و تهدید میان ایران و آمریکا هر روز وارد فاز جدیدتری می‌شود و در این میان سایر اعضای برجام (روسیه، چین، بریتانیا، آلمان و فرانسه) نقش ناظران تنش را ایفا می‌کنند.
واشنگتن از توافق هسته‌ای با ایران خارج شده، تهران در برجام باقی مانده، اما به کناره‌گیری فکر می‌کند و همزمان تندرو‌های امریکایی که به واسطه حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید فرصت ابراز وجود پیدا کرده‌اند هر روز ترفند جدیدتری را به واشنگتن برای تحت فشار قرار دادن ایران می‌آموزند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا تقریبا هر تحریم اقتصادی ممکن و موجود را علیه ایران اجرایی کرده و البته به هدف اصلی خود که وادار کردن ایران به کناره‌گیری از توافق بوده، نرسیده است. به نظر می‌رسد که در مرحله بعد، کاخ سفید در حال بررسی محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران است که تهران در سایه توافق هسته‌ای مجوز آن‌ها را دریافت کرده بود. دومین روز از ماه مه (12 اردیبهشت) که در اخبار بیشتر به عنوان تاریخی برای اجرایی شدن اتمام معافیت‌های تحریم نفتی ایران ثبت شده است، روزی است که کاخ سفید باید درباره تمدید یا عدم تمدید معافیت‌های تحریم برای کار سایر کشور‌ها با ایران در پروژه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای هم تصمیم‌گیری کند.
در حالی که پیش از این خبری درباره احتمال لغو این معافیت‌ها به گوش نرسیده بود، اما در 10 روز اخیر رسانه‌های متفاوت از جمله سی‌ان‌ان در این باره هشدار‌هایی دادند. اگر تا هفته گذشته این کارشناسان مسائل اقتصادی و اقتصاد سیاسی بودند که در برابر تبعات تشدید تحریم‌های نفتی علیه ایران بر بازار‌های بین‌المللی هشدار می‌دادند اکنون کارشناسان خلع سلاح و هسته‌ای نیز به میدان آمده‌اند و چه از طریق کانال‌های دیپلماتیک و چه نوشتار‌هایی فنی به دونالد ترامپ نسبت به تبعات عدم تمدید معافیت‌های تحریمی برای کار با ایران در پروژه‌های هسته‌ای هشدار می‌دهند.
تجربه ثابت کرده که تیم نشسته در کاخ سفید چندان به این هشدار‌ها توجه نمی‌کنند و اهل تامل پشت چراغی که تارنجی شده، نیستند. با وجود این در 72 ساعت گذشته نهادی مانند انجمن خلع سلاح که در دوره مذاکرات هسته‌ای، گزارش‌های فنی آن درباره چند و، چون جزییات برجام کمک شایانی به افکار عمومی در درک توافق کرد همچنین چهره‌ای مانند گرت بلاک که در دوره باراک اوباما معاون هماهنگ‌کننده برجام در وزارت خارجه آمریکا بود نسبت به این اشتباه کاخ سفید هشدار داده‌اند. همزمان با این خبر، سخنان محمدجوادظریف، وزیر خارجه در این باره که خروج ایران از معاهده منع تکثیر تسلیحات هسته‌ای (ان‌پی‌تی) یکی از گزینه‌های روی میز تهران برای جبران بدعهدی امریکاست نیز سر و صدای قابل توجهی در میان کارشناسان مسائل هسته‌ای ایجاد کرده است. به گزارش اعتماد، هر چند که کارشناسان مسلط بر برجام از حیث فنی، خروج از ان‌پی‌تی را معادل کناره‌گیری ایران از توافق هسته‌ای می‌دانند، اما به نظر می‌رسد که برخی از مخالفان توافق هسته‌ای در تهران تمایل به مطرح کردن این گزینه بیش از سایر گزینه‌های خفیف‌تر در مراحل نخست واکنش ایران به بدعهدی‌های آمریکا دارند.
تهدید ایران به خروج از ان پی تی
هر چند که سیاستمداران سه کشور اروپایی به اضافه روسیه و چین در برابر اقدام‌های ضدایرانی دونالد ترامپ و همراهانش سیاست ابراز تاسف و قدردانی از ایران به خاطر صبوری‌اش را در پیش گرفته‌اند، کارشناسان مسائل سیاسی نسبت به پایان رسیدن صبر ایران هشدار می‌دهند. هشداری که به نظر می‌رسد نه اروپا، نه روسیه و چین و نه آمریکا قصد جدی گرفتن آن را ندارند. با این وجود با توجه به آنکه فشار‌های اقتصادی واشنگتن بر ایران به حداکثر خود رسیده، کارشناسان نسبت به اقدام‌های جدیدی که بحرانی در نظام منع اشاعه ایجاد کند، هشدار می‌دهند.
اروپایی‌ها پس از حصول توافق هسته‌ای با ایران بر یک موضوع به عنوان دستاورد بیش از همه تاکید داشتند و آن هم دور کردن خطر ایران هسته‌ای و حل و فصل یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های هسته‌ای چند دهه اخیر با ابزار مذاکره و دیپلماسی بود. پس از راهیابی دونالد ترامپ به کاخ سفید و غرولند‌های وی درباره داده‌ها و ستانده‌های آمریکا و ایران در برجام، اروپایی‌ها برای اقناع وی به باقی ماندن در توافق هسته‌ای تاکید داشتند که برجام موفقیتی در حوزه منع اشاعه است که توانسته برنامه هسته‌ای ایران را تحت شدیدترین تدابیر نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دهد. با وجود این دونالد ترامپ تحت تاثیر چهره‌هایی، چون جان بولتون، مشاور امنیت ملی و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسراییل همچنان بدون هیچ گونه سند و مدرکی ادعا می‌کند که تهران به دنبال فعالیت نظامی هسته‌ای است و حتی جان بولتون در گفت‌وگوی اخیر خود با فاکس‌نیوز ادعا کرد که هدف ایران از توسعه توانمندی موشکی رسیدن به نقطه نصب کلاهک‌های هسته‌ای روی موشک‌هایش است.
دونالد ترامپ علاوه بر انتقاد از فعالیت‌های منطقه‌ای و آزمایش‌های موشکی ایران می‌گوید به دنبال توافق جدیدی با ایران است که در سایه آن برخی محدودیت‌های هسته‌ای تهران دایمی باشد. در چنین شرایطی طرح مساله احتمال عدم تمدید معافیت‌های تحریمی برای کار با ایران در پروژه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای زنگ خطر را در میان کارشناسان به صدا درآورده است. ایران همواره در چند سال گذشته از عمر برجام تاکید داشته که در سایه این توافق هسته‌ای نه تنها توسعه فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای ایران محدود نشده و مانند گذشته با ابزار تحریم با آن برخورد نشده است بلکه برجام، فرصت همکاری‌های وسیع هسته‌ای ایران با سایر کشور‌ها از بریتانیا تا چین و روسیه را هم برای تهران فراهم کرده است. باربارا اسلاوین، کارشناس مسائل ایران و آمریکا در تازه‌ترین تحلیلی که در شورای آتلانتیک منتشر کرده نسبت به واکنش ایران به این فشار‌های یک‌جانبه آمریکا هشدار داده و می‌نویسد که کاسه صبر تهران در حال لبریز شدن است.
اسلاوین در مقدمه بحث تایید می‌کند که اقدام‌های ضدایرانی و ضدبرجامی ترامپ تاکنون بحرانی در حوزه منع اشاعه ایجاد نکرده بود، اما به نظر می‌رسد که وی در حال تلاش برای تجربه این یک مورد هم است. اسلاوین با بازشماری اقدام‌هایی که دونالد ترامپ در یک سال گذشته علیه برجام انجام داده، می‌نویسد که ایران تاکنون به این توافق پایبند بوده، اما در حال بررسی این است که آیا باید با توجه به عدم منتفع شدن اقتصادی از این توافق همچنان به آن پایبند بماند یا خیر؟
سوال اساسی که امروز بسیاری هم در داخل و هم در خارج از ایران به دنبال پاسخ آن هستند این است که واکنش ایران چه خواهد بود؟ آیا ایران سطح پایبندی خود به برجام را به شکل پلکانی کاهش می‌دهد یا تصمیمی جدی‌تر می‌گیرد. هشدار‌های سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه درباره اینکه تصمیم هیات نظارت بر اجرای برجام درباره اقدام واکنشی به بدعهدی‌های آمریکا به زودی اعلام می‌شود نیز بر گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای افزوده است.
باربارا اسلاوین در این باره می‌نویسد: احتمال دارد که ایران از برجام کنار بکشد یا روند کاهش سطح پایبندی به آن را آغاز کند. یکی از راه‌ها می‌تواند غنی‌سازی و ذخیره بیشتر اورانیوم باشد و شاید هم نصب سانتریفیوژ‌های پیشرفته‌تر در نطنز را در دستور کار قرار دهد. اما نکته‌ای که در چند روز اخیر به گوش رسید و می‌تواند خطرناک هم باشد، طرح مساله خروج ایران از ان‌پی‌تی بود. ایران در دوره پهلوی به عنوان کشوری غیرهسته‌ای به ان‌پی‌تی پیوست. تنها کشوری که از این معاهده پس از پیوستن به آن خارج شده، کره شمالی است. پیونگ‌یانگ در سال 2002 پس از آنکه جورج بوش، رییس‌جمهور وقت آمریکا به وعده‌هایی که بیل‌کلینتون، سلف وی در قالب موافقتنامه 1994 به کره شمالی داده بود، عمل نکرد از ان‌پی‌تی خارج شد.
در آن زمان جان بولتون که این روز‌ها به عنوان مشاور امنیت ملی در کاخ سفید است، کره شمالی را متهم به تقلب در توافق و آغاز برنامه غنی‌سازی اورانیوم کرد. پس از این اقدام کره‌شمالی، دولت بوش فروش سوخت سنگین به پیونگ‌یانگ را که براساس توافق 1994 باید انجام می‌گرفت، متوقف کرد. کره‌شمالی تا آن مقطع زمانی اقدام به از سرگیری تولید پلوتونیوم نکرده بود. اقدامی که دست پیونگ‌یانگ را برای تولید بمب باز کرد. در نتیجه سیاست اشتباه جورج بوش در آن مقطع زمانی بود که کره شمالی تولید پلوتونیوم را آغاز کرده و نخستین بمب هسته‌ای خود را در سال 2006 آزمایش کرد. در مجموع کره شمالی 6 آزمایش بمب هسته‌ای انجام داد همچنین اقدام به آزمایش موشک‌های بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای کرد. ایران هیچگاه بمب اتمی آزمایش نکرده و براساس اسناد ادعایی موجود از پس از سال 2003 هم درباره تولید بمب هسته‌ای، تحقیق انجام نداده است.
اسلاوین در ادامه این بحث، ادعا‌هایی را درباره نگاه ایران به مذاکرات کره‌شمالی و آمریکا مطرح می‌کند که تاکنون سیگنالی برای تایید نسبی آن از سوی مقام‌های ایرانی دیده نشده است. اسلاوین مانند برخی دیگر از کارشناس‌های مسائل ایران و آمریکا از نیم‌نگاه تهران به مذاکرات هسته‌ای واشنگتن و پیونگ یانگ نوشته و می‌افزاید: نمی‌توان از کنار این واقعیت گذشت که ایران شاهد مذاکرات هسته‌ای ترامپ با کیم جونگ اون است و می‌بیند که رییس‌جمهور آمریکا با کره‌ءشمالی که بمب هسته‌ای دارد، راحت‌تر مذاکره می‌کند. از سوی دیگر دونالد ترامپ تاکنون دو بار با کیم جونگ اون ملاقات کرده و در هیچ کدام از این دیدار‌ها از وی نخواسته در سیستم حاکمیتی خود تفاوتی ایجاد کند، اما این درحالی است که رییس‌جمهور آمریکا مساله تغییر نظام در ایران را در گوشه‌ای از ذهن خود دارد. شاید ایرانی‌ها فکر می‌کنند که اگر از ان‌پی‌تی کناره‌گیری کنند از احترام بیشتری نزد کاخ سفیدنشین‌ها برخوردار خواهند شد. علاوه بر این از زمانی که ایران خروج از ان‌پی‌تی را اعلام کند تا زمانی که این خروج وارد مرحله عملیاتی و اجرایی شود 3 ماه طول خواهد کشید و در این بازه زمانی شاید اروپایی‌ها راهی برای جبران جدی‌تر منافع اقتصادی ایران بیابند.
انتهای پیام/ 112
