مشی «شهید بروجردی» پرهیز از تفرقه بود
به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، کتاب «محمد مسیح، کردستان» نوشته «نصرت‌الله محمودزاده» است که در آن به زندگی و زمانه شهید «محمد بروجردی» فرمانده سابق کردستان پرداخته است. نویسنده مبارزات شهید بروجردی در سال‌های قبل از انقلاب و فعالیت‌های این شهید در دوران دفاع مقدس به خصوص غائله کردستان را به دقت و جزئیات فراوان به رشته تحریر درآورده است.
در ادامه گفت‌وگویی با نویسنده کتاب انجام شده است که می‌خوانید.
دفاع‌پرس: لطفا درباره عنوان کتاب، «محمد، مسیح کردستان» توضیح دهید چه فلسفه‌ای در انتخاب این عنوان وجود داشت؟
وقتی «محمد بروجردی» به کردستان آمد متوجه این نکته مهم شد که با وجود ضدانقلاب‌هایی که حکومت مرکزی را قبول نداشتند، نمی‌توان با زور اسلحه مقابله کرد. برای حل غائله کردستان از کردها یاری طلبید. بروجردی به درستی درک کرده بود که باید با نرمش و مفاهمه، کردها را با خود همراه کند و بی‌اعتمادی‌هایی که از سوی ضدانقلاب‌ها نسبت به انقلاب اسلامی صورت گرفته بود را بدون اسلحه از بین ببرد. سعی بروجردی این بود که مسأله کردستان از طریق مردم کردستان حل شود.
بروجردی موفق شد نگاهی که پیش از این بود را عوض کند. به شکلی که مردم کردستان او را باور کنند. طرفداران بسیاری هم پیدا کرد به نحوی که بروجردی بر قلب‌ها فرماندهی می‌کرد. در واقع بروجردی با دم مسیحایی خود مشکل کردستان را حل کرد. عنوان کتاب نیز یه همین خصیصه شهید بروجردی اشاره می‌کند. رفته رفته این عنوان پذیرفته شد و همه شهید بروجردی را به نام مسیح کردستان شناختند. سعی بر این بود که شهید بروجردی را یک نیروی صرفاً مسلح ندانیم، بلکه او را به عنوان نیرویی برآمده از مردم بشناسیم. ایجاد سازمان پیشمرگان کرد مسلمان که از ابداعات بروجردی بود نیز، ریشه در همین مسیحایی و مردمی بودن بروجردی دارد که ثمرات فراوانی به همراه داشت.
دفاع‌پرس: درباره روند تحقیق کتاب نیز توضیح دهید، گویا زمان زیادی صرف تحقیق، تدوین و نگارش آن کردید؟
بله این کتاب زمان تحقیق زیادی به خود اختصاص داد. ۱۶ سال طول کشید تا این تحقیقات به نتیجه برسد و به یکی از نادرترین کارهای دفاع مقدس تبدیل شود. عمده دلیل این امر هم گستردگی شخصیت شهید بروجردی بود. جلد اول کتاب درباره فعالیت‌های شهید بروجردی در دوران انقلاب اسلامی است؛ اما ورود بروجردی به مسئولیت‌های بعد از انقلاب به خصوص در کردستان بسیار مفصل بود و نیازمند داشت که تحقیقات بیشتری انجام شود. مورد مهم این بود که یاران بروجردی در گروه توحیدی «صف» را بعد از انقلاب همراه وی نمی‌بینیم، یا کسانی که همراه وی در کردستان بودند در کرمانشاه حضور نداشتند.
نیازمند فضایی بودیم که همه ابعاد شخصیت بروجردی را به مخاطب نشان دهیم. بروجردی شخصیت چندگانه و پیچیده‌ای داشت. وی با این که سواد زیادی نداشت؛ اما سطح مطالعه بالایی داشت. بروجردی هم در حوزه ادبیات فارسی و هم در حوزه علوم اسلامی مطالعات وسیعی داشت و یکی از کسانی بود که همواره پای درس آیت‌الله مشکینی (ره) می‌نشست. در حوزه نظامی هم تبحر بالایی داشت. وقتی می‌خواست به کردستان برود طرح استراتژیک پنج مرحله‌ای کردستان را به شهید بهشتی (ره) ارائه کرده بود.
این موارد را نمی‌شد به سادگی بیان کرد و از کنار آنها گذشت، از طرفی وقتی بروجردی شهید می‌شود، مسئولیتی نداشت درحالیکه کمی قبل‌تر از آن پیشنهاد فرماندهی کل سپاه به وی می‌شود و نمی‌پذیرد، اینکه چرا بروجردی مسئولیتی در زمان شهادت نداشت و موارد مشابه، سوالاتی بود که باید به آنها پاسخ داده می‌شد و با یک کلمه در یک جمله هم حق مطلب ادا نمی‌شد. از طرفی من هم محدودیت‌هایی داشتم و نمی‌توانستم با خیلی از یاران بروجردی صحبت کنم؛ چرا که صلاح نمی‌دیدند مسائلی را مطرح کنند. ضمن اینکه مشی بروجردی هم مسأله وحدت بود و نباید حرف‌هایی زده شود که بوی تفرقه می‌دهد.
من با پنج هزار نسخه تحقیق، روبه‌رو بودم؛ اما باید تحقیقات وسیع‌تری صورت می‌گرفت برای همین تصمیم گرفتم خودم مجدداً مصاحبه‌هایی را انجام دهم. مصاحبه با 150 نفر و پیاده کردن 700 ساعت مصاحبه مفید، تحقیقات من را کامل کرد. مثلا من برای مصاحبه مجبور می‌شدم به کردستان بروم با مردم، فرماندهان و مسئولان محلی و یاران شهید بروجردی صحبت کنم.
همین موارد زمان تحقیق را زیاد کرد. من دلیلی نمی‌دیدم که برای شهید بروجردی با چهار مصاحبه ساده کتابی بنویسم. سعی زیادی کردم با همان نگاه بروجردی پیش بروم. این ریسک را کردم که زمان زیادی صبر کنم بدون آنکه از جایی حمایت شوم. همرزمان شهید بروجردی هم کمک‌های زیادی به من کردند. کسانی که من با آنها صحبت کردم از جناح‌های متفاوتی بودند؛ اما من اجازه ندادم این مسائل حاشیه‌ای درگیر اصل کار شود. با وجود طولانی شدن زمان تحقیق و نگارش کتاب، از نتیجه کار راضی هستم.
دفاع‌پرس: هنگام نگارش و انتشار کتاب با سانسور و ممیزی مواجه نشدید؟
یک مسئله کوچک بعد از چاپ کتاب پیش آمد و آن این بود که تعدادی از عزیزان ارتشی که به متن کتاب اشکال وارد کرده بودند متنی را نوشتند و به دفتر مقام معظم رهبری هم ارائه دادند که نگاه خوبی به ارتش در این کتاب نشده، درحالیکه چنین نبود. از طرفی باعث خوشحالی من بود که توانسته بودم بخشی از خدمات ارتش را در غائله کردستان نشان دهم.
این کتاب از معدود آثار دفاع مقدس بود که در آن به شهدای ارتشی نظیر شهید آبشناسان، شهید شیرودی و دیگر شهدای ارتشی پرداخته شده بود. حرف من این بود که وقتی چندان به این شهدا پرداخته نمی‌شود حالا که یک نفر هم به این قضیه ورود کرده، نباید مانع او شد. جلساتی هم با دوستان ارتشی گذاشتم و آنها را متقاعد کردم که کتاب «محمد، مسیح کردستان» نوع تفکر ارتشی و سپاهی را مطرح می‌کند که هیچ کدام دیگری را نقض نمی‌کند، بلکه یکدیگر را تقویت می‌کند. غیر از این نکته مساله دیگری مطرح نبود که دچار سانسور و ممیزی شود.
دفاع‌پرس: «محمد، مسیح کردستان» چقدر به ابعاد شخصیتی شهید بروجردی نزدیک شده و آنها را منعکس کرده است.
نمی‌خواستم بروجردی را از نگاه خودم بسازم. دوستان بروجردی هم نگاه متفاوتی به این شهید داشتند من باید با توجه به اظهارات دوستان بروجردی او را پیدا می‌کردم. سعی هم کردم همه ابعاد شخصیتی بروجردی را منعکس کنم. آنچه که از بروجردی در این کتاب به مخاطب گفته می‌شود، خودِ بروجردی است. همین امر، زمانِ نگارش کتاب را طولانی کرد.
دفاع‌پرس: مهم‌ترین ویژگی شهید بروجردی از نظر شما چیست؟
مهم‌ترین ویژگی شهید بروجردی این بود که وی متکی به بینشی بود که اجازه نمی‌داد اسیر نفسش شود. شناختی که بروجردی نسبت به انقلاب اسلامی و امام خمینی (ره) داشت، بسیار حائز اهمیت بود. شهید بروجردی تابعیت داشت؛ اما تصمیم‌های دقیقی هم می‌گرفت. این باعث می‌شد که از روند انقلاب و امام راحل پیشی نگیرد. شهید بروجردی در زمان شهادت، مسئولیتی نداشت؛ اما محبوبیت بالایی داشت. بروجردی معتقد بود که نباید دنبال این باشیم که چه کسی هستیم، بلکه باید دنبال این باشیم که چه کار می‌توانیم بکنیم. این خصیصه در روزگار ما و دوره‌ای که در آن زندگی میکنیم بسیار مهم است. شهید بروجردی به ما آموخت که هم تابع رهبری باشیم و هم عامل به فرامین ایشان.
دفاع‌پرس: با توجه به تجربه شما در نگارش کتاب «محمد مسیح کردستان» مهم‌ترین معضلی که در تغییر نگاه‌ها به ارزش‌های دفاع مقدس در حوزه ادبیات دفاع مقدس چیست؟
یکی از معضلات موجود در معرفی ارزش‌های دفاع مقدس را این می‌دانم که همیشه سعی کرده‌ایم روحیه نظامی دفاع مقدس را به مخاطب ارائه کنیم. درحالیکه دفاع مقدس بیشتر جنبه اخلاقی، فلسفی و اجتماعی دارد و به نظر من این مسائل باید نمود بیشتری در ادبیات دفاع مقدس داشته باشد. ویژگی‌های متعالی اخلاقی رزمندگان ما بود که توانست ما را در هشت سال دفاع مقدس ثابت قدم نگه دارد.
همین روحیه فرماندهان بود که بیشترین پیروزی‌ها را نصیب ما کرد، در مورد بروجردی هم همین طور است. منش والای بروجردی باعث شد شاگردان وی درخشش بسیار زیادی داشته باشند. شهید متوسلیان، شهید همت، شهید ناصر کاظمی از جمله شاگردان ایشان بودند که او را الگوی خود قرار داده و از او تبعیت می‌کردند. مهم‌ترین وجه بروجردی در تربیت شاگردانش این بود که به هر چه که شعار می‌داد، عمل می‌کرد.
انتهای پیام/ 161
