چگونه ترامپ بحران‌های جهانی را مدیریت می‌کند؟

به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس به نقل از دیپلماسی ایرانی، دونالد ترامپ در اولین ماه‌های سال 2018 در راستای اهداف استراتژی امنیت ملی آمریکا تحت عنوان «اول آمریکا» با دو رویداد مهم صلح را به دنیا نوید داده بود. ابتدا در تاریخ 27 آوریل 2018 رهبران کره شمالی و جنوبی در توافقی تاریخی برای از میان بردن سلاح‌های هسته‌ای در شبه جزیره کره آمادگی خود را برای صلح و پایان بخشیدن به جنگ اعلام کردند و رهبر کره شمالی با پذیرش خلع‌سلاح‌هسته‌ای، پایان دادن به آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی، از میان برداشتن یک سایت مهم آزمایش هسته‌ای و از میان بردن همه موشک‌های قاره‌پیمایش و اجازه بازرسی اتمی از سایت‌های هسته‌ای این کشور آمادگی خود را برای معاهده صلح ابراز داشت؛ و سپس همزمان با تلاش برای صلح پایدار در شرق آسیا و ایجاد منطقه‌ای عاری از تسلیحات هسته‌ای، ترامپ اعلام کرده بود در حالی که در خاور دور چشم انداز صلح و دوستی حاکم می‌شود در خاورمیانه روابط دولت‌ها خصمانه و پیچیده است و به دنبال آن در روز 12 ماه مه دونالد ترامپ برای مقابله با قرارگیری ایران در مسیر توسعه موشک‌های دوربرد بالستیک و تمرکز بر کاهش قدرت منطقه‌ای ایران به طور رسمی از معامله هسته‌ای ایران (برجام) خارج شد.

حال پس از گذشت یک سال نه تنها ترامپ نتوانسته گره از کار این دو رویداد مهم باز کند، بلکه در حال رو به رو شدن با موانع اساسی در سیاست‌های خارجی در رابطه با بحران‌های امنیتی با سه کشور کره شمالی، ونزوئلا، ایران و جنگ تجاری با چین است که هر یک به نحوی رهبری او را به چالش می‌کشند و آزمون فوق العاده‌ای برای سنجش توانایی کاخ سفید در مدیریت بحران‌های چند گانه خلق می‌کنند.

در کره شمالی اولین نشست رهبران ایالات متحده و کره شمالی با هدف انحلال کامل هسته‌ای و خلع سلاح شبه جزیره کره اگرچه بدون هیچ اتفاق نظری مبنی بر شکست یا پیروزی نهایی بوده، اما ترامپ آن را رویکردی واقع گرایانه برای توقف برنامه‌های هسته‌ای کره شمالی دانسته بود. دومین نشست ترامپ و کیم جونگ اون در 27 فوریه 2019 نیز با عدم توافق بر سر رفع تحریم‌ها علیه کره شمالی بدون نتیجه باقی مانده و علیرغم وعده پیونگ یانگ مبنی بر توقف آزمایش‌های هسته‌ای و پرتاب آزمایشی موشک‌های بالستیک (قاره‌پیما) دو رهبر نتوانستند در زمینه پایان دادن به برنامه خلع سلاح اتمی کره شمالی به توافق برسند.

نکته آن که کره شمالی تنها یک هفته پس از آزمایش چند موشک کوتاه برد بار دیگر دو موشک کوتاه برد را در محلی واقع در شمال غرب پیونگ‌یانگ پایتخت کره شمالی آزمایش کرده است. آزمایش راکت انداز‌های چند منظوره و تسلیحات تاکتیکی هدایت شونده کره شمالی همراه با درخواست رهبر این کشور برای افزایش توانایی‌های دفاعی در راستای افزایش فشار‌ها بر آمریکا در مورد ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای بین دو کشور بوده است.

باز بودن مسیر دیپلماتیک با پیونگ یانگ و پذیرش قطعنامه‌های صلح آمیز از سوی دو کشور می‌تواند راهی برای خواسته اصلی ترامپ مبنی بر تعلیق آزمایش‌های موشکی بالستیک بین قاره‌ای کره شمالی باشد که دستیابی به آن با توجه به سیاست قبول مخاطره ترامپ سخت به نظر می‌آید.

در ایران ترامپ که خواهان حفظ توازن استراتژیک میان قدرت‌های منطقه‌ای در هر دو سوی شرق و غرب آسیا است. او می‌خواهد ایران نیز مانند کره شمالی وارد مذاکرات مستقیم با آمریکا شود و برقراری دوباره روابط عادی میان دو کشور پس از چهار دهه از دستاورد‌های دور اول ریاست جمهوریش باشد. ترامپ در هشتم ماه مه 2019 در سالگرد خروج از برجام برای پایان بخشیدن به برنامه هسته‌ای ایران و جلوگیری از برنامه‌های موشکی ایران و همچنین حمایت از گروه‌های شبه نظامی در خاورمیانه با اعمال تحریم‌های سخت در بخش صادرات نفت، پتروشیمی و فلزات دستاویزی برای بازگرداندن ایران به پای میز مذاکره تلاش می‌کند. قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروه‌های تروریستی و نیز اقدام متقابل تهران برای تروریستی اعلام کردن نیرو‌های سنتکام «ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا»، تهدید ایران به بستن تنگه هرمز و واکنش ایالات متحده با اعزام ناو هواپیمابر یو اس اس آبراهام لینکلن به خلیج فارس همچنین حضور بمب افکن‌های بی-52 در پایگاه العدید قطر و دستور پاتریک شاناهان، سرپرست وزارت دفاع برای استقرار بیشتر سامانه موشکی پاتریوت در منطقه حاکی از بالا رفتن تنش‌ها و شکل گیری یک آرایش جنگی در پی اختلافات میان دو کشور بوده است.

ترامپ در به کار گیری ترفند‌هایی مانند فشار اقتصادی، انزوای دیپلماتیک و تهدید قوه نظامی برای تغییر رفتار ایران تاکنون موفق نبوده و کماکان در حال هشدار به ایران است که اگر مرتکب خطایی شود متحمل رنج زیادی خواهد بود. این در حالی است که در صورت هر گونه آسیب به کشتی‌های نیروی دریایی آمریکا توسط تهدیدات موشکی ایران جای عقب نشینی برای ترامپ باقی نخواهد ماند و هرگونه تنش نظامی هر چند اتفاقی می‌تواند راه مذاکره را برای ترامپ ببندد.

در ونزوئلا اعمال شدیدترین فشار‌های دیپلماتیک و تحریم‌های شدید اقتصادی علیه دولت نیکولاس مادورو نتیجه بخش نبوده و کودتای خوان گوایدو، رهبر اپوزیسیون کشور نیز ناکام مانده است. دولت ترامپ که گوایدو را به عنوان رهبر قانونی به رسمیت شناخته، در ایجاد یک ائتلاف جهانی علیه مادورو موفق نبوده و استراتژی ترامپ برای یک انتقال صلح آمیز قدرت تاکنون بی اثر بوده است. اقدام نظامی در صورت موفق نبودن تحریم‌ها برای تغییر رژیم سیاسی از دیگر گزینه‌های ترامپ برای این کشور است. استقبال از مداخله نظامی می‌تواند اشتباه بزرگ سیاست خارجی واشنگتن باشد، زیرا مداخله نظامی آمریکا می‌تواند با منجر شدن به یک شورش شهری با عواقب پر هزینه و خونین و یا احتمال جنگ داخلی در صورت رویارویی طرفداران گوایدو در مقابل طرفدارن مادورو، ترامپ را از سوی نهاد‌های بشردوستانه مورد اتهام قرار دهد. از آن جایی که مداخله نظامی در ورای قطعنامه‌های دیپلماتیک سیاسی و اقتصادی باید آخرین راه حل باشد، چگونگی مهندسی نتایج هر گونه مداخله در ونزوئلا می‌تواند بر سیاست خارجی ترامپ اثر گذار باشد؛ و در چین اقدام ترامپ در افزایش تعرفه بر 200 میلیارد دلار کالای چینی با واکنش چین برای اقدام متقابل نسبت به ایالات متحده احتمال مناقشه تجاری میان دو کشور را بالا برده است. افزایش تعرفه‌ها بر کالا‌های چینی از 10 درصد به 25 درصد موجب وحشت سرمایه گذاران خارجی و نگرانی در ارتباط با خسارات اقتصادی زنگ خطری برای گسترده‌تر شدن جنگ تجاری میان دو کشور است. تهدید ترامپ مبنی بر وضع تعرفه 25 درصدی بر 325 میلیارد دلار کالا‌های چینی بدون مالیات از دیگر عوامل داغ نگه داشتن این خطر خواهد بود.

مذاکرات میان دو کشور در روز دهم ماه مه بدون توافق پایان یافت. ادامه مذاکرات می‌توانست لااقل برای تثبیت بازار‌های سهام چینی که در هفته گذشته بیشترین سقوط را در سه سال اخیر تجربه کرده‌اند، کفایت کند.

به نظر می‌رسد تلاش‌های ترامپ برای صلحی که وعده داده بود تاکنون به نتیجه نرسیده و برای حل و فصل مسایل در جبهه‌های یاد شده به طور همزمان راه سختی در پیش دارد. عدم موفقیت سیاست خارجی ترامپ می‌تواند قدرت و پرستیژ جهانی ایالات متحده را به خطر اندازد. آنچه مسلم می‌نماید، جهان در حال تغییر است و قطعا توانایی ایالات متحده برای مدیریت امور جهانی با روش‌های مرسوم و باور داشتن قدرت برای مقابله با همه بحران‌ها به طور همزمان، تغییر کرده است.

انتهای پیام/ 241