گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس: در چهارمین دور عملیات «بیت‌المقدس»، قرارگاه مرکزی «کربلا» با هدف تأمین مناطق شمالی و نبرد در مناطق جنوبی، عملیات را با رمز «بسم‌الله قاصم الجبارین؛ یا محمد بن عبدالله (ص)» آغاز کرد.
تأمین مناطق آزادشده شمالی، به تنهایی مأموریت پدافندی محسوب نمی‌شد، بلکه قرارگاه «قدس» در کنار پدافند مناطق آزادشده، برای آزادسازی کامل منطقه شمالی و نأمین کامل مرز ناچار بود چندین عملیات محدود اجرا کند تا با تکمیل و ترمیم خطوط پدافندی و توسعه وضعیت به دست آمده، آن را تثبیت کند؛ به‌ویژه این‌که خطر رخنه دشمن از منطقه شمالی و تهدید جاده راهبردی اهواز - خرمشهر بسیار مهم تلقی می‌شد و می‌توانست موقعیت نیروهای خودی را برای آزادسازی خرمشهر به خطر بیاندازند؛ بنابراین همزمان با آغاز تک در منطقه جنوبی، در بخش شمالی نیز قرارگاه «قدس» در مواردی ناچار به اجرای تک بود. بر همین اساس یگان‌های تحت فرمان قرارگاه «قدس» با عملیات‌های اخذ تماس و تک محدود، اجرای مأموریت کردند و نتایج مثبتی به‌دست آوردند.
در منطقه جنوبی که در برگیرنده خرمشهر و مناطق پیرامونی آن بود، عملیات در ساعت ۲۲:۳۰ روز اول خرداد با یک ساعت تاخیر آغاز شد و خاکریز‌های دفاعی دشمن در منطقه غربی خرمشهر و پل‌نو یکی پس از دیگری فرو ریخت. ساعت ۳:۴۵ روز دوم خرداد، قرارگاه «فتح» و یک محور از قرارگاه «نصر» به جاده خرمشهر - شلمچه دست یافتند. ساعت ۴:۳۰ عراقی‌ها تا نزدیکی نهر خیّن عقب رانده شدند و ارتباط زمینی عراقی‌های مستقر در خرمشهر با متجاوزین در منطقه شلمچه قطع و آمد و شد دشمن تنها از طریق جاده حاشیه نهر خین میسر شد.
محاصره کامل خرمشهر
ساعت ۶:۱۵ دقیقه، قرارگاه «فتح» به دروازه غربی خرمشهر رسید، قرارگاه «فجر» با دستیابی به پل‌نو به طرف اروندرود پیشروی کرد و قرارگاه «نصر» نیز با تصرف جاده دژ مرزی به سمت جنوب جاده شلمچه - خرمشهر در حال پیشروی بود و در هنگامه درگیری شدید با دشمن، برای الحاق به محور‌های فرعی تحت فرمان خود تلاش می‌کرد.
ساعت ۱۴ روز دوم خرداد، قرارگاه‌های «فجر» و «فتح» به سواحل اروندرود دسترسی پیدا کردند؛ قرارگاه «نصر» هم در زاویه مرز واقع در منطقه شمال نهر خیّن و جنوب جاده شلمچه با دشمن به شدت درگیر بود. پایان روز دوم خرداد قرارگاه «کربلا» پس از بررسی آخرین وضعیت و موفقیت قرارگاه‌های «فجر» و «فتح» و محاصره کامل خرمشهر، مصمم به ورود رزمندگان به شهر و پاکسازی آن از وجود دشمن شد.
مأموریت ورود به خرمشهر و پاکسازی شهر به قرارگاه «فتح» سپرده شد و به قرارگاه «فجر» ابلاغ شد که تیپ ۱۷ قم را در اختیار قرارگاه «فتح» قرار دهد و خود پدافند در کرانه اروند را تأمین کند. مأموریت قرارگاه «نصر» نیز همچنان ادامه نبرد در نوار مرزی خیّن - شلمچه بود تا با پاتک‌های ارتش عراق را که با اتکا به عقبه جزیره بوارین و پس از عبور از نهر خیّن اجرا می‌شد، دفع کند. بدین ترتیب قرارگاه «نصر» در نبردی دشوار، پاتک‌های عراق را خنثی کرد و توانست با قبول تلفات سنگین تا نهر مرزی خیّن پیشروی کند؛ اما نتوانست پل شناور مهمی را که به پل «صدام» شهرت داشت، تصرف کند.
خونین شهر، شهر خون آزاد شد
وضعیت در شهر به‌گونه دیگری رقم می‌خورد و در حالی که یگان‌های قرارگاه «فتح» خود را برای ورود به خرمشهر و پاکسازی آن آماده می‌کردند، هیچ نشانه‌ای از مقاومت دشمن دیده نمی‌شد. ساعت ۱۱ روز ۳ خرداد یگان‌های قرارگاه «فتح» از دروازه غربی شهر عازم میدان کشتارگاه شدند؛ اما همچنان واکنشی که از دشمن دیده نمی‌شد؛ تنها مقاومت اندکی در ناحیه گمرک خرمشهر و کناره اروند وجود داشت که به سرعت سرکوب شد. سرانجام ساعت ۱۲ رزمندگان از چند طرف وارد شهر شدند و خرمشهر را آزاد کردند.
تک سریع و غافلگیرانه نیروهای ایرانی که به محاصره یگان‌های عراقی منجر شده بود، آنان را دچار وحشت و سرگردانی کرد، به‌گونه‌ای که نمی‌توانستند واکنش مناسبی نشان دهند؛ بنابراین اندکی پس از آغاز نبرد، شنود بی‌سیم‌های عراقی‌ها خبر از کسب اجازه آن‌ها از فرماندهی، برای عقب‌نشینی می‌داد.
افراد دشمن که ۲۴ ساعت در محاصره کامل داشتند، راهی جز اسارت، فرار کردن یا کشته شدن برای خودشان نمی‌دیدند. نیروهای عراقی که عناصری از ۱۴ تیپ و تعدادی گردان مستقل و نیروهای جیش‌الشعبی بودند، گروه گروه به ستون دست‌های خود را بالا می‌بردند و تسلیم می‌شدند. نه‌تنها هیچ نشانه‌ای از پدافند نیروهای محاصره شده دیده نمی‌شد، بلکه ارتباط یگان‌های عراقی مستقر در شهر نیز با یکدیگر قطع شده بود و فرارشان از خرمشهر گویای از هم پاشیدگی سازمان رزم آن‌ها بود.
تلاش‌های بی‌نتیجه دشمن
در آن سوی خرمشهر، سرفرماندهی عراق برای شکستن حلقه محاصره نیروهای مستقر در خرمشهر به شدت تلاش می‌کرد. دشمن با حفظ جاده مرزی حاشیه شمالی نهر خیّن می‌خواست ارتباط نیروهای محاصره شده‌اش در خرمشهر را با شلمچه و جزیره بوارین برقرار کند.
دشمن در ساعت‌های ۳:۵۰، ۹:۱۵، ۱۱ و ۱۳:۳۰ سوم خرداد در ناحیه قرارگاه «نصر» پی‌درپی پاتک کرد؛ اما تلاش او با تحمل تلفات و ضایعاتی بی‌نتیجه ماند. سرانجام سرفرماندهی دشمن عقب‌نشینی یگان‌های پاتک‌کننده شامل تیپ‌های ۳۰ و ۳۶ زرهی، تیپ ۲۵ مکانیزه و چند تیپ پیاده موافقت کرد. با حفظ پلی که مشهور به پل «صدام» بود و نیروهای عراقی با اتکا به آن می‌توانستند از اروند عبور کنند و جزیره بوارین وارد شوند و از آن‌جا موقعیت نیروهای ایرانی مستقر در شمال نهر خیّن را تهدید کنند؛ لذا این محور همچنان تهدیدی برای نیروهای خودی محسوب می‌شد.
بر اساس تدابیر قرارگاه «کربلا»، مقرر شد تکمیل ماموریت و تأمین همه هدف‌های طرح عملیاتی پس از بازسازی، تجدید سازمان و تغییر گسترش نیرو‌ها انجام شود. در اجرای این فرمان، قرارگاه «کربلا» دستور جزءبه‌جزء شماره ۱۱ عملیات بیت‌المقدس را روز ۵ خرداد صادر کرد. آخرین وضعیت بدین شرح اعلام شد: «قرارگاه عملیاتی «کربلا» در جنوب، در اجرای طرح «کربلای ۳» با عبور موفقیت‌آمیز و تاریخی خود از رودخانه کارون که به عنوان یک حرکت تاکتیکی - راهبردی برجسته و غرورآفرین نیروهای نظامی ما برای همیشه ثبت شده است، به انهدام نیروهای عمده دشمن در غرب کارون و تأمین و آزادسازی خرمشهر توفیق یافته و بیش از ۶ هزار کیلومتر مربع از سرزمین‌های اشغال‌شده میهن ما را از لوث وجود متجاوزین عراقی پاک شده است».
ارتش عراق تا چهار روز پس از پایان نبرد، مواضع رزمندگان را به شدت زیر آتش دوربرد قرار داد که به شهید یا مجروح شدن تعداد زیادی از رزمندگان انجامید. پس از پایان عملیات «بیت‌المقدس» یگان‌ها تا شروع عملیات آفندی آتی به حالت پدافند درآمدند و پدافند از مناطق آزاد شده، به یگان‌هایی از ارتش و سپاه واگذار شد.
نابودی بیش از ۵۰ درصد توان رزمی انسانی عراق
در عملیات پیروز «بیت‌المقدس» نزدیک به ۳۷ هزار نفر از نیروهای دشمن اسیر، کشته یا زخمی شدند که بیش از ۵۰ درصد توان رزمی انسانی دشمن را در بر می‌گرفت؛ در میان فرماندهان کشته‌شده عراقی کسانی همچون سرهنگ «عبدالواحد الاماره» فرمانده گردان یکم تیپ ۵۰۱، سرهنگ «احمد زیدان»، سرهنگ «سعدی» فرمانده تیپ ۶۰۳، سرهنگ ستاد «عبدالواحد شکاهره الاسدی»، سرهنگ ستاد «ضرغام‌الخزرجی» افسر ستاد لشکر ششم، سرهنگ ستاد «تامر طاهر الدوری» و سرلشکر ستاد «صلاح قاضی» وجود داشتند که یا در صحنه نبرد به هلاکت رسیدند و یا در حال فرار با دستور وزیر دفاع عراق تیرباران شدند؛ همچنین صدام روز ۲۴ خرداد فرمانده لشکر سوم زرهی «جواد اسعد شیتنه»، «محسن عبدالله» فرمانده تیپ ۱۲ زرهی ابن‌ولید و شاکرالعماری یکی از فرماندهان ارشد ارتش خود را به دلیل از دست دادن خرمشهر، اعدام کرد.
در میان اسرای عراقی نیز بیش از ۴۳۶ افسر وجود داشت؛ سرهنگ ستاد «خمیس مخیلف» فرمانده تیپ ۴۴ و فرمانده منطقه خرمشهر، سرهنگ ستاد «عطا محی‌الدین عباس» فرمانده تیپ ۲۰ مأموریت ویژه، سرهنگ ستاد «عبدالستار حامد محمود» فرمانده تیپ ۹ گارد مرزی، سرهنگ ستاد «ناظم خیاط» فرمانده تیپ ۲۳۸ پیاده، سرهنگ «عبدالحکیم عبداللطیف شجاع» فرمانده گردان ۲۰ توپخانه، سرتیپ «یونس محمد رشید» فرمانده تیپ ۲۴، فرمانده تیپ سرهنگ ستاد فاروق و سرهنگ «موید قاضی برمانی» فرمانده گردان شناسایی حطین، از جمله افسران رده بالایی بودند که به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند و به صورت کلی نیز در این عملیات ۲۰۵۴۴ نفر از نیروهای دشمن اسیر و ۱۶۷۰۰ نفر کشته یا زخمی شدند.
در جریان عملیات بیت‌المقدس همچنین ۶۰ فروند هواپیما که ۵۳ فروند آن به تأیید نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران رسیده است، ۳ فروند بالگرد، ۴۱۸ دستگاه تانک و نفربر به همراه تعداد زیادی جنگ‌افزار‌های سبک و نیمه‌سنگین، تجهیزات و مقدار زیادی مهمات ارتش عراق منهدم شد و ۲ فروند بالگرد، ۱۰ دستگاه تانک و نفربر و ۵۶ دستکاه خودرو نیز به غنیمت رزمندگان اسلام درآمد.
تعداد شهدا بیش از ۶۲۰۰ نفر
همچنین مجموع شهدای بسیج و سپاه در این عملیات ۴۵۷۷ نفر، شهدای ارتش ۱۶۲۸ نفر و شهدای جهاد سازندگی ۳۸ نفر گزارش شده است و عمده خساراتی که به تجهیزات خودی وارد شد، انهدام ۴ هواپیما و ۴ فروند بالگرد است و ضایعات وارد شده به تانک‌ها، خودروها و سایر تجهیزات اقلام بسیار کوچکی را در بر می‌گیرد که در مقایسه با وسعت عملیات و میزان انهدام دشمن ناچیز است.
انتهای پیام/ 113
