گروه حماسه و جهاد دفاعپرس: قیام بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در فاصله سالهای ۴۱ تا ۴۳ شروع حرکتی آگاهانه و مدبرانه علیه نظام حاکم بود. قیام ۱۵ خرداد ۴۲ در این فاصله به وقوع پیوست. این قیام در شرایطی به وجود آمد که تمام شیوهها و حرکتهای مقطعی طی سالیان متمادی به بنبست رسیده بود و هیچگونه روزنه امیدی برای آمدن اقشار مردم در صحنه و ریشهدار کردن نهضت به چشم نمیخورد.
این قیام نقطه عطف عظیمی در انقلاب و منشاء همه حرکتهایی شد که به صورت مقطعی در میان گروههای مذهبی توسعه پیدا کرده و جامعهای که در رخوت فرو رفته بود، شد تا فعالیتهای ضد رژیم دوباره گرمی و حرکت پیدا کرد و روزنههای امید و پیروزی احساس شد.
امام خمینی (ره) در خصوص واقعه ۱۵ خرداد فرمودند: «ملت عظیمالشان ایران با قیام و نثار خون فرزندان عزیز خویش راه قیام را برای نسلهای آینده گشود و ناشدنیها را شدنی کرد. قیام ۱۵ خرداد اسطوره قدرت ستمشاهی را در هم شکست و افسانهها و افسونها را باطل کرد.»
نطفه انقلاب توسط عناصر تشکیلدهنده این قیام یعنی سه عنصر امام، مردم و انگیزه مذهبی بسته شد. رهبر معظم انقلاب در خصوص چگونگی شکلگیری واقعه ۱۵ خرداد فرمودند: «۱۵خرداد یک قیام مردمی بود. علت این قیام هم این بود که در روز عاشورای آن سال که مصادف با ۱۳ خرداد میشد، امام امت حقایق افشا نشدهی تا آن روز را با مردم بیواسطه در میان گذاشتند، که دربارهی این ارتباط بیواسطهی امام و امت حرفی دارم که عرض میکنم. اگر حافظه خطا نکرده باشد، جملات امام اینها بود که «اسرائیل میخواهد در ایران قرآن نباشد. اسرائیل میخواهد در ایران روحانیون نباشند. اسرائیل میخواهد در ایران اسلام نباشد». آن روز برای خیلیها این مطلب قابل فهم نبود که اسرائیل کجا، ایران کجا؟ و اسرائیل چه دشمنی با قرآن و با روحانیت دارد آن هم در ایران؟ حساسیت دستگاه در مقابل این مطالب به قدری بود که شب بعد از این سخنرانی، یعنی شب نیمهی خرداد که مصادف با دوازدهم محرم بود، امام را دزدانه، نیمهشب از منزلشان در قم ربودند و به تهران آوردند و زندانی کردند. روز نیمهی خرداد مردم به مجرد این که فهمیدند که امام دستگیر و ربوده شده است، بدون این که فرماندهیای، رهبریای از سوی شخصیتی، از سوی حزبی، گروهی وجود داشته باشد، به خیابانها ریختند. در تهران، قم، شیراز، مشهد، در بعضی شهرهای دیگر و حتی در بعضی از روستاها در ورامین؛ و دستگاه جبار که باور نمیکرد نفوذ روحانیت و مرجعیت در این حد باشد، غافلگیر شد و دست به یک عمل تند وحشیانهی حساب نشده زد. مردم را در خیابانها و میدانها به رگبار بستند و آن روزها رقم پانزده هزار شهید در زبانها میگشت. این قیام یک نقطهی عطف شد. اگر چه عدهای را مرعوب کرد، اما خط مبارزه را روشن و واضح کرد. از آن روز حرکت انقلابی مردم ایران که از تقریباً نه ماه قبل از آن یا یک سال قبل از آن به تدریج آغاز شده بود، شکل قطعی و جدی گرفت و این قیام به انقلاب ۲۲ بهمن منتهی شد و جمهوری اسلامی را به وجود آورد.» (بیانات رهبری در خطبه نماز جمعه تهران در تاریخ ۱۳۶۱/۳/۱۴)
به طور خلاصه باید گفت؛ شناخت تکالیف شرعی در یک برهه از زمان که با هوشیاری مردم و آگاهی آنان از مسائل و جریانات روز توام بود، دست به دست هم داد و قیام یوم الله ۱۵ خرداد را به وجود آورد. یکی دیگر از اصولترین عوامل برای پیدایش این حرکت، نتیجه رابطه صمیمانه امام (ره) با مردمی بود که انگیزههای مذهبی داشتند، به وجود آمد. قیام خونین ۱۵ خرداد که با حضور مخلصانه مردم مسلمان و کوخنشینان مظلوم کشورمان در صحنه مبارزه علیه خودکامگی نظام شاهنشاهی به وجود آمد علاوه بر این که از عوامل خاصی تشکیل شده بود، خود نیز یکی از امدادهای غیبی به شمار میرود. فرمایشات امام (ره)، از این ادعا حکایت دارد: «مساله پانزدهم خرداد یکی از مسائلی است که شاید ماقبل و مابعدش را کم کسی بداند، اینها در پرده ابهام تا آخر میماند و من بسیاری از مسائل را که ما قبل ۱۵ خرداد رخ داد و بعضی مسائلی را که ما بعد آن رخ داد مطلعم لکن بیان نمیکنم.»
انتهای پیام/ 131