گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس: خودروی‌های مین‌روب یا مین‌کوب جزء مهمی از تجهیزات ارتش‌های جهان هستند که وظیفه ایجاد معبر در میادین مین برای عبور نفرات و تجهیزات در زمان جنگ و پاکسازی میادین مین در زمان صلح را بر عهده دارند؛ زیرا استفاده از این نوع تجهیزات هم در کاهش تلفات انسانی و هم در افزایش سرعت جابه‌جایی نیرو‌ها مؤثر است. بر این اساس، کشور‌های مختلف طی سال‌های اخیر در تلاش بوده‌اند تا استفاده از این نوع تجهیزات را در بین یکان‌های خود افزایش دهند؛ لذا آنچه در ادامه آمده، معرفی برخی از مین روب و مین کوب‌هایی است که در کشور‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مین‌روبی از راه دور
مین‌روب «لیستوا» برای حفاظت از کاروان‌های هسته‌ای طراحی و ساخته شده به نحوی که این خودرو مین‌روب می‌تواند با تاباندن امواج فرکانس بالا، مین و بمب‌های کنار جاده‌ای واقع در مسیر کاروان‌های نظامی را شناسایی و پیش از رسیدن کاروان، آن‌ها را نابود کند.
همچنین حسگر‌هایی روی آن نصب شده تا مین‌های غیر الکترونیکی را شناسایی کرده و به خدمه خودرو اطلاع دهد. در واقع این ماشین می‌تواند مسیر را هم برای عبور یکان‌ها و مجموعه‌های موشکی و هم برای جاسازی مین‌های انفجاری برای دشمن، هموار سازد.
«لیستوا» توان عبور از هرگونه مسیر زمینی از جاده‌های آسفالت گرفته تا شانه خاکی جاده و در نهایت مسیر‌های کنار جاده‌ای را دارد؛ بدین ترتیب با کمک این ماشین می‌توان هرگونه میدان مین را پاکسازی کرد؛ چون طراحی این مین روب به گونه‌ای است که چگونگی ایجاد میدان مین، تأثیری بر عملکردش ندارد.
مین روب «لیستوا» از طریق رادار، مین‌ها را کشف کرده و سپس به کمک تابش پرتوی فرکانسی فوق العاده بالا، آن‌ها را از کار می‌اندازد. تا پیش از این، چنین روشی برای خنثی سازی مواد منفجره از راه دور مورد استفاده قرار نگرفته بود.
BMR-۳M
مین روب BMR-۳M ساخت شرکت «اورال واگن زاود» روسیه است که به منظور جایگزینی با مین روب خودروی BMR-۲ (بر پایه تانک تی ۵۴) توسعه داده شده و در حقیقت نمونه توسعه یافته تری از خوردوی BMR-۳ (بر پایه تانک تی ۷۲) محسوب می‌شود.
این مین روب عمدتاً به منظور پاکسازی جاده‌ها و اسکورت کاروان‌ها در نظر گرفته شده، بر پایه شاسی تانک تی ۹۰ به ساخت رسیده و به جای برجک، یک سازه فوقانی تماما جوشکاری شده بر روی آن نصب شده است که مجهز به بلوک‌های زره واکنشگر انفجاری بوده و در برابر راکت‌های ضد زرهی نظیر آر پی جی ۷، گلوله‌های کالیبر پایین و همچنین ترکش گلوله توپ و خمپاره مقاوم است.
به منظور افزایش حفاظت تحتانی، بخش تحتانی شاسی با استفاده از ساختار‌های کامپوزیتی تقویت شده است که حفاظت تحتانی را در برابر انفجار مین در هر نقطه‌ای در زیر شاسی فراهم می‌کند. این خودروی مین روب به سیستم حفاظت «ش. م. ر» نیز مجهز است که به واسطه داشتن سیستم تهویه هوا، سرنشینان می‌توانند در مناطق آلوده به عناصر «ش. م. ر» به انجام عملیات بپردازند.
به منظور پاکسازی مین، این خودرو به یک غلطک مین کوب KTM-۷ مجهز شده که از دو مجموعه مین روب با ۱۲ غلطک فولادی تشکیل شده است. همچنین این مین کوب به سیستم پاکسازی الکترومغناطیسی نیز مجهز است که برای پاکسازی مین‌های مجهز به چاشنی مغناطیسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، سیستم اخلالگر رادیویی نیز بر روی آن قابل نصب است تا از انفجار مواد منفجره کنترل از راه دور جلوگیری کند.
ام ۶۰ پانتر
این خودرو مهندسی رزمی می‌تواند به سرعت در زمین پوشیده از مین‌ها حرکت کرده و با انجام عملیات پاک سازی، مسیر را برای عبور سایر خودرو‌های نظامی ایمن کند.
ام ۶۰ پانتر در واقع نمونه‌ای تغییریافته از تانک اصلی میدان نبرد M۶۰A۳ محسوب می‌شود که یک وسیله نقلیه مین یاب است؛ این مین یاب به گونه‌ای طراحی شده که می‌تواند در شرایط جنگی به میدان مین رخنه کرده و تهدید دشمن را خنثی کند. به عنوان مثال می‌توان به انفجار حدودا ۳۵۰ مین در بوسنی در سال ۱۹۹۶ و پاک سازی بیش از ۸۰۰ کیلومتر از مسیر‌های جاده‌ای منطقه اشاره کرد؛ البته برجک‌های موجود در تانک‌های اصلی میدان نبرد مدل M۶۰A۳ پس از تبدیل به‌ام ۶۰ پانتر حذف شده‌اند.
بدین ترتیب غلتک‌های مربوط به عملیات مین کوبی در قسمت جلویی بدنه قرار گرفته که این امر باعث شده تا قابلیت بالایی در راستای خنثی سازی مین‌های ضد نفر و همچنین ضد تانک ایجاد شود؛ بنابراین مکانیسم اصلی از بین بردن مین‌ها به کمک غلتک‌های غول پیکر انجام می‌شود، بدون آن که کوچک‌ترین آسیبی به خود وسیله نقلیه وارد شود.
از سوی دیگر ام ۶۰ پانتر مجهز به دوربین‌های CCTV نیز بوده که باعث شده از این طریق کنترل از راه دور نیز بتواند عملیات مین روبی را انجام دهد.
«مورچه خوار» انگلیسی
شرکت سازنده این مین کوب صنایع پاکسازی مین Aardvark است که در طراحی و ساخت انواع تجهیزات خنثی سازی مین تخصص دارد. این مین کوب برای پاکسازی مین‌های ضد نفر (AP) و ضد تانک (AT) تا حداکثر وزن ۱۰ کیلوگرم طراحی شده و به منظور عملیات پاکسازی مین توسط نیروهای صلحبان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در واقع مین کوب‌ها به دو دسته کلی مین کوب‌های خط مقدم و صلحبان که برای پاکسازی مین در شرایط صلح مورد استفاده قرار می‌گیرند، تقسیم می‌شوند که مین کوب فوق از دسته دوم است.
این مین کوب در بیش از ۲۴ کشور دنیا ازجمله کانادا، فرانسه، ایتالیا، پاکستان، عربستان سعودی، کره جنوبی، سوئد، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا به خدمت گرفته شده و علاوه بر آن نیروهای صلحبان سازمان ملل نیز آن را مورد استفاده قرار می‌دهند.
مکانیزم پاکسازی این مین کوب از نوع زنجیر و چکش است که در آن از ۷۲ ردیف زنجیر که چکش‌هایی در انتهای آن وصل شده، استفاده می‌شود و عملکرد آن به این صورت است که تعدادی زنجیر به محوری متصل شده که با گردش آن و ایجاد نیروی گریز از مرکز به شدت با زمین برخورد می‌کنند و چکش‌های وصل شده در انتهای زنجیر‌ها به عمق مشخصی از خاک وارد شده و باعث انفجار مین می‌شوند.
سرعت گردش محور زنجیر‌ها در این مین کوب ۳۰۰ دور در دقیقه است و مکانیزم پاکسازی آن امکان پاکسازی مسیری به عرض سه متر را فراهم می‌کند. علاوه بر این، Aardvark به سیستم هوشمند پاکسازی نیز مجهز است که عمق و سرعت پاکسازی را به صورت لحظه‌ای کنترل می‌کند.
این مین کوب داری بدنه‌ای زره پوش است و علاوه بر این، مجهز به یک سپر فولادی در قسمت عقبی مکانیزم پاکسازی است که بدنه را از موج و ترکش حاصل از انفجار مین محافظت می‌کند. این خودرو از کابین تمام‌زرهی برخوردار است که در مقابل گلول‌هایی با کالیبر پایین کاملا مقاوم است و سایر ویژگی‌های کابین طراحی V شکل قسمت زیرین به منظور حفاظت در برابر انفجار مین و استفاده از عایق‌های صوتی برای جلوگیری از انتقال صدای انفجار به داخل کابین را شامل می‌شود.
علاوه بر این دو دریچه در سقف آن تعبیه شده تا امکان نصب تیربار‌های کالیبر ۷.۶۲ و ۱۲.۷ به منظور دفاع از خودرو فراهم شود. مین کوب Aardvark با استفاده از پیکره بندی نیمه شنی دار از قابلیت حرکتی مناسبی برخوردار است به طوری که امکان پاکسازی مین در زمین‌های شیب دار و گل آلود را هم دارد.
Hydrema دانمارکی
مکانیزم پاکسازی این مین کوب به صورت جمع‌شونده طراحی شده و دارای ۷۲ ردیف زنجیر است که در انتهای آن‌ها چکشی نصب شده تا با ضربه‌ای که به شیوه گردان به مین وارد می‌کند، عمل خنثی سازی را انجام دهد؛ لذا با این شیوه می‌توان با سرعت ۱.۴ کیلومتر در ساعت عملیات پاکسازی میادین مین را انجام داد.
در پشت محور گردان صفحه‌ای فولادی قرار گرفته که به انفجار مین مقاوم است و تمامی قسمت‌های عقب خودرو را پوشش می‌دهد. این خودرو دارای کابینی تمام فولادی بوده که سرنشینان را در مقابل گلوله‌های کالیبر ۷.۶۲ و انفجار مین در زیر بدنه محافطت می‌کند.
۹۱۰ Hyrema مجهز به دو پیشرانه دیزل توربوشارژ مدل Perkins ۱۰۰۶-۶TW است که حداکثر توان ۱۷۸ اسب بخار دارند؛ لذا چنانچه پیشرانه اصلی آسیب ببیند، امکان استفاده از پیشرانه دوم برای به حرکت درآمدن خودرو وجود دارد.
این خودرو دارای شاسی مَفصلی است که در این نوع از شاسی، قسمت عقب و جلوی خودرو توسط مفصلی به هم متصل می‌شوند که قدرت مانور و شعاع گردش بسیار مناسبی را برای خودرو فراهم می‌کند.
تفتان
استفاده از مین کوب در کشور ما نیز رواج دارد؛ برای مثال می‌توان به مین کوب تفتان ۱ و ۲ که در مدل اول دارای مکانیزم پاکسازی کوبشی و در مدل دوم دارای مکانیزم پاکسازی محور گردان با زنجیر و چکش است، اشاره کرد. مین کوب‌های تفتان جزء مین کوب‌هایی هستند که در مناطق جنگی کارایی ندارند به همین جهت در زمان صلح به پاکسازی میادین اقدام می‌کنند؛ بر این اساس، این نوع خودرو بیشتر به درد نیروهای صلحبان می‌خورد.
تفتان ۱
خودروی زرهی تفتان ۱ قادر است مین‌های ضد تانک، ضد خودرو و ضد نفر را پاکسازی کرده و در برابر انفجار مقاومت کند. عمق پاکسازی این خودرو ۳۰ سانتی متر و عرض پاکسازی آن سه متر است. این خودرو که دارای شاسی شنی دار است، می‌تواند در زمین‌های ناهموار به راحتی عملیات پاکسازی میادین مین را انجام دهد.
کابین این خودور که با شیشه ضد انفجار محافظت می‌شود، اپراتور را در حین انجام عملیات پاکسازی کاملاً از خطر انفجار مصون نگاه می‌دارد؛ بنابراین استفاده از این دستگاه جهت پاکسازی میادین مین، باعث حفظ جان افراد و افزایش سرعت پاکسازی می‌شود. همچنین این خودرو می‌تواند با حداکثر ۱۵ کیلوگرم تی.ان.تی را هم منهدم کند؛ البته تفتان ۱ که از سوخت گازوئیلی استفاده می‌کند، قابلیت نصب سیستم کنترل از راه دور را نیز دارد.
تفتان ۲
خودرو زرهی تفتان ۲ هم که از قابلیت بالای عملیاتی در میدان‌های مختلف آلوده به مین برخوردار است به شیوه محور گردان با زنجیر و چکش اقدام به پاکسازی میادین مین می‌کند؛ علاوه بر این، تفتان ۲ دارای ویژگی‌هایی همچون توانایی انهدام انواع مین‌های ضد نفر و مین‌های ضد تانک، بکارگیری آسان و عدم نیاز به آموزش‌های طولانی اپراتوری، استفاده از تجهیزات و قطعات استاندارد موجود در بازار داخلی، پاکسازی با عرض بیش از سه متر به عمق ۳۰ سانتی متر، انهدام مین‌هایی با قدرت انفجاری ۱۰ کیلوگرم تی.ان.تی، برخوردار است.
انتهای پیام/ 231
