نمایش دشمن در ضعیف ترین شکل ممکن یکی از ضعف های مهم فیلم های دفاع مقدس است

خبرگزاری دفاع مقدس: نمایش دشمن در ضعیف ترین شکل ممکن و درگیری با آن یکی از ضعف های مهم و تکرارشونده در اکثر فیلم های دفاع مقدس است که  طی چند سال به طور مکرر شاهد آن بوده ایم. تبدیل نیروی مقابل به گروهی نادان و بی دست و پا که یک تنه می شود دویست نفر از آنها را درو کرد خطایی است که پرهیز از آن را در فیلم های موفقی مثل دیده بان و مهاجر به شکل دوری از نمایش مستقیم دشمن شاهد بوده ایم.

طرح این صحنه ها و به نمایش گذاشتن آنها یعنی خدشه دار کردن واقعیت موجود در جنگ؛ یعنی دور شدن از اندیشه واقعی قهرمانی و شهادتی که در جبهه های جنگ وجود داشته است.

"عملیات کرکوک" (جمال شورجه) که به شرح عملیات نفوذی و متهورانه رزمندگان اسلام در عمق 170 کیلومتری خاک عراق تا تاسیسات اقتصادی و نفتی شهر کرکوک می پردازد از فیلم هایی است که در نشان دادن دشمن در بدترین و ضعیف ترین شکل ممکن و تحریف واقعیت هیچ ابایی ندارد و درست در نقطه مقابل آن فیلم "هور در آتش" است که بر شرایط عاطفی رزمندگان و واقعیت های پشت خط مقدم تاکید دارد و در بیان این واقعیت ها موفق عمل می کند.

در سال های آخر جنگ فیلم "وصل نیکان" نیز ساخته می شود که به بیان شرایط خاص جنگ در شهرها می پردازد و باورهای دو نفر از رزمندگان اسلام که در گروه خنثی کردن بمب ها خدمت می کنند را بیان می کند  اما در نمایش ظرفیت ذاتی چنین موقعیتی موفق نمی نماید.

فیلمهای دفاع مقدس یکی دو ساله اخیر نیز درادامه سنت سینمای دفاع مقدسی که بعد از جنگ شکل گرفت به روایت موقعیت ها و حرف های ناگفته و زوایای خطیر نادیده گرفته شده در سینمای همزمان با جنگ  می پردازد. این فیلمهایی سعی دارند بیش از تاکید بر ایجاد هیجانات کاذب و محرک، رازهای معنوی این سرزمین را کشف و بازنمایی کنند و لایه های پیچیده زندگی انسان و تعارضاتی که انسان پس از جنگ با آرمان های خود دارد را بیان کنند. برخی از این فیلمها همانند روزهای زندگی پرویز شیخ طادی در کارخود موفق عمل می کندد و برخی نیز همانند ملکه محمد علی باشه آهنگر ناموفق .

درست در مقابل سینمای هنری دفاع مقدس، سینمای جنگی – تبلیغی و آرمان گرا قرار دارد. سینمای دفاع مقدس در زمان جنگ همانند سایر هنرها سمت و سوی تبلیغی می یابد و کمتر می تواند خود را از زیر سایه سنگین شعاربیرون کشد از این رو تبدیل می شود به مجموعه ای از تصاویر با حداکثر صراحت و حداقل ضرافت. این سینما بیشتر شبیه به تریبون سخنرانی هیجان زده است که می خواهد در مدتی محدود تمام باورهایش را ثابت کند .

 "از کرخه تا راین" یکی از نمونه های قابل ذکر سینمایی است که سعی می کند نه شعاری باشد نه شخصی و نه ضد جنگ . "از کرخه تا راین" سعی می کند با وجود داشتن شاخص های تبلیغاتی و آرمانگرایی ذاتی تا جایی که ممکن است چیزی را آشکارا به رخ نکشد و با نمایش دنیایی قابل کشف امکان بازگشت و تامل را در اختیار تماشاگرش بگذارد. "از کرخه تا راین" سینمایی است که بر اساس شناخت از مفهوم موقعیت و زبان هنرسینما شکل گرفته و می تواند از ملودرامی عاطفی، یک تجربه ادراکی ماندگار را به ترتیبی به تماشاگر ارائه کند که از شاخص های تبلیغی هم بی بهره نباشد.