به گزارش خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، پدافند هوایی قدمتی ۶۰ ساله دارد، زمانی که نیروی هوایی ارتش در دهه ۳۰ تشکیل شد، پدافند هوایی هم از همان زمان در دل نیروی هوایی به عنوان تیپ مستقل دفاع هوایی شکل گرفت.
وظیفه پدافند هوایی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی فقط حفظ و حراست از محدوده هوافضای پایگاه‌های شکاری نیروی هوایی بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی، علاوه بر این ماموریت، بعضی ماموریت‌های تاکتیکی و حساس دیگری را نیز دنبال کرده است.
تجربیات هشت سال دفاع مقدس و چگونگی رویارویی با حملات و تهدیدات هواپایه و همچنین آنچه که از جنگ‌های اخیر و روز دنیا به دست آمده و تجزیه و تحلیل شده، جمهوری اسلامی ایران را که دکترین دفاعی را دنبال می‌کند بر این داشته تا سیاست‌های کلی و کلان دفاعی خود را به سیاست‌های اجرایی تبدیل کند. این سیاست‌های اجرایی در راستای فرمان فرماندهی معظم کل قوا (مدظله العالی) مبنی بر در اولویت یکم قرار دادن پدافند هوایی کشور برای مواجهه با تهدیدات بوده است.
پدافند هوایی ستون فقرات تأمین امنیت آسمان در هر کشوری محسوب می‌شود. در سال‌های دفاع مقدس، پدافند هوایی به‌عنوان یکی از فرماندهی‌های عملیاتی و مهم، زیر مجموعه‌ای از نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و به‌عنوان بازوی اصلی سازمان رزم برای صیانت از آسمان ایران اسلامی شناخته می‌شد.
آسمان کشور زیر نظر رادار‌ها
اساسا هر کشوری که خواهان حفاظت از قلمرو هوافضای خود باشد نیاز به شبکه یکپارچه دفاع هوایی دارد، هر کشوری متناسب با سطح توان نظامی خود از این امکانات برخوردار است و هر چقدر شبکه توانمندتر باشد درصد مخاطرات پرواز‌های داخلی کاهش یافته و امکان سوءاستفاده دشمن از شبکه منسجم به حداقل می‌رسد.
شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور که به همت رزمندگان اسلام در این نیرو قوت و اقتدار یافته است و کلیه مبادی مرتبط با فضای کشور نیز به آن متصل است، دارای ویژگی‌های خاصی از جمله قابلیت هدایت و کنترل یگان‌های پدافند هوایی با بهره‌گیری از سامانه‌های امن ارتباطی و با استقلال تاکتیکی در مناطق مختلف، تصمیم‌گیری سریع، هوشمند و متمرکز، تحرک و قابلیت انعطاف بالا، بومی بودن و وابسته نبودن به امکانات خارجی است که در بحث تاکتیکی نیز به لحاظ طراحی تاکتیک‌های کنترلی متفاوت که وظایف عناصر اجرایی شبکه را در مواقع بحرانی نیز مشخص کرده، منحصر به فرد است.
توانمندی‌های راداری و دیده‌بانی پدافند هوایی کشورمان در خصوص کشف و رهگیری انواع هواپیما‌های رادارگریز بسیار چشمگیر است و در این زمینه توانمندی‌های راداری ما در حدی است که نقطه کور راداری در کشور وجود ندارد و روز به روز هم در حال تقویت است. جهت کشف هواپیما‌های رادارگریز در ابعاد مختلف تکنیکی و تاکتیکی اقدامات گسترده و موفقی در مجموعه پدافند هوایی انجام شده است و ارتش جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر به سامانه‌های راداری و سیگنالی با قابلیت کشف این‌گونه پرنده‌ها تجهیز شده و روز به روز در حال تقویت، بهبود و برورسانی سامانه‌های موجود است.
شبکه دیده‌بانی کشور به طور هوشمندانه‌ای در سراسر کشور ساماندهی شده و به سامانه‌های هوشمند الکترونیکی دیده‌بانی مجهز شده است که اطلاعات هر نقطه‌ای را در مدت چند ثانیه در اختیار شبکه قرار می‌دهد.
دفاع هوایی در تمام عملیات‌های دوران دفاع مقدس بسیار ملموس، حائز اهمیت و سرنوشت‌ساز بود. یکی از افتخارات استثنایی پدافند هوایی حضور مقتدرانه برای امنیت فضای منطقه در تمام عملیات‌های به‌وقوع پیوسته در سال‌های دفاع مقدس است. با توجه به اینکه تمام عملیات‌های آفندی و پدافندی در منطقه تحت پوشش راداری پدافند هوایی انجام می‌شد و پایش منطقه نبرد (چه در داخل خاک کشورمان و چه داخل خاک دشمن) بر عهده رادار‌های پدافند هوایی بود و از آنجا که تسلط بر آسمان منطقه نبرد، مقدمه پیروزی و پیشروی نیروهای سطحی به‌شمار می‌رود، لذا حضور پدافند هوایی در تمام روز‌ها و لحظات جنگ محسوس بود.
پدافند هوایی در این عملیات‌ها خوش درخشید
ساقط کردن پنج فروند هواپیمای دشمن در مهر ۶۰ در عملیات ثامن‌الائمه (ع)، انهدام ۱۶ فروند هواپیما و چهار فروند بالگرد دشمن در آذر ۶۰ در عملیات طریق‌القدس، سرنگون کردن ۲۷ فروند هواپیمای دشمن در فروردین ۶۱ در عملیات فتح‌المبین، سرنگونی و انهدام ۷۰ فروند هواپیمای دشمن در بهمن ۶۴ در عملیات والفجر ۸ (فاو) بخش کوچکی از حماسه‌ها و رشادت‌های دلاورمردان پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است.
رژیم بعثی صدام که توان دفاع در برابر اراده پولادین غیورمردان و رزمندگان ایرانی اعم از ارتش، سپاه و نیروهای مخلص بسیجی را در روی زمین نداشت، تصمیم به افزایش حمله هوایی و موشکی به شهر‌های ایران، مراکز اقتصادی و عقبه نیروهای زمینی گرفت. هواپیما‌های میراژ، سوخو، میگ ۲۵ و توپولوف رژیم بعثی عراق سعی در وارد کردن ضربات مهلک به شهر‌های ایران داشتند تا مردم را از همراهی و همکاری در پشتیبانی از جنگ دلسرد و منصرف کنند؛ اما رزمندگان پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با همت بالای خود به دفاع از شهر‌ها پرداختند. سامانه‌های پدافند هوایی، موشک‌های اسکاد رژیم بعثی صدام را قبل از اصابت به زمین مورد هدف قرار می‌دادند.
سامانه‌های پدافند هوایی، هواپیما‌های مجهز و پیشرفته رژیم بعثی صدام که هدیه ابرقدرت‌ها بود را سرنگون کرده و از آسمان میهن و اعتقادات خود دفاع می‌کردند. ساقط کردن چندین فروند هواپیما در شهر‌هایی همچون اراک، تهران، اصفهان، کرمانشاه و... سندی ارزشمند از این حماسه ماندگار رزمندگان غیور پدافند هوایی است.
یکی از سایت‌های راداری پدافند هوایی در دوران دفاع مقدس، سایت راداری «سوباشی» پدافند هوایی همدان است. سایت رادار سوباشی، نقش ویژه و مؤثری در مقابله با تهاجمات هوایی رژیم بعثی صدام در دوران جنگ تحمیلی ایفا کرد. از جمله کار‌های بزرگ سایت راداری سوباشی در تامین امنیت کشور، می‌توان به عملکرد این سایت در تاریخ ۲۶ بهمن سال ۶۵ و سرنگونی یک فروند هواپیمای جنگی راهبردی میگ ۲۵ عراقی اشاره کرد. پس از سرنگونی هواپیمای میگ ۲۵ عراقی، کارشناسان نظامی دنیا بر قدرت پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده و مأموریت میگ ۲۵ در جنگ شهر‌ها و بمباران مردم بی‌گناه ایران اسلامی برای همیشه متوقف شد.
سوباشی رویایی منافقین را نابود کرد
یکی از افتخارات ماندگار رزمندگان غیور و دلاور پدافند هوایی، حماسه عاشورایی سایت راداری سوباشی است. با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ در تاریخ ۲۷ تیر سال ۶۷ از سوی جمهوری اسلامی ایران، سازمان منافقین که در طول سالیان جنگ تحمیلی به رژیم بعث صدام کمک می‌کرد و به خیال خام خود اشغال ایران و فتح تهران را در سرداشتند که در پنجم مرداد ۶۷ با عملیات مقتدرانه مرصاد، شکست سنگینی از رزمندگان اسلام خوردند و تار و پودشان از هم گسیخت. در طول عملیات مرصاد روزانه بالغ بر ده‌ها پرواز هواپیما‌های شکاری نیروی هوایی جهت بمباران مواضع منافقین با هدایت و کنترل افسران کنترل شکاری سایت سوباشی انجام پذیرفت و همچنین در طول این عملیات چندین بار اطراف سایت راداری سوباشی مورد حمله و بمباران هواپیما‌های رژیم بعثی عراق قرار گرفت.
در پی ضربات سخت و مهلکی که رزمندگان اسلام به نیروهای منافقین و بعثی‌ها وارد کرده بودند و از طرفی عقده دیرینه‌ای که در طول هشت سال جنگ تحمیلی سران رژیم بعث صدام از دفاع سایت سوباشی همدان از منطقه غرب و شمال غرب در دل داشتند با هواپیمای میگ ۲۵ از پایگاه کوت عراق با هدف انهدام سایت رادار سوباشی به سمت مرز‌های ایران پرواز کردند. پرواز این جنگنده در آنسوی مرز‌ها مورد رصد رادار سوباشی قرار گرفت و رزمندگان مستقر در اتاق عملیات سایت، با اعلام وضعیت قرمز به شهر‌های مختلف و اعلام آماده‌باش به سامانه‌های پدافندی به مقابله با پرواز متخاصم پرداختند و لحظه لحظه نزدیک شدن پرواز فوق را در صفحه رادار خود داشتند، ولی استوار و محکم پشت دستگاه‌ها و تجهیزات راداری سایت نشسته و عملیات دفاع هوایی را هدایت و کنترل می‌کردند که دشمن با شلیک یک بمب هدایت شونده لیزری رادار سوباشی را مورد هدف قرار داد.
در این واقعه ۱۹ تن از بهترین یاران ولایت که با شهامت و شجاعت تا لحظه آخر در مأموریت خود ثابت‌قدم و استوار بودند تا آخرین قطره خون خود در دفاع از میهن اسلامی خویش لحظه‌ای درنگ نکردند و وفادار ماندند. آن‌ها علیرغم اینکه لحظه به لحظه نزدیک شدن دشمن را می‌دیدند و می‌توانستند اتاق عملیات را ترک کنند، ولی ماندند، استقامت کردند و عملیات دفاع هوایی را مدیریت کردند. این شهدا با فدا کردن جان و با اهداء خون خود و با شهادت آگاهانه خود نام سایت رادار سوباشی همدان را در حافظه تاریخ دفاع مقدس ملت ایران، چون نگینی درخشان به ثبت رساندند و حماسه عاشورایی را در تاریخ پدافند هوایی ایران رقم زدند.
ادامه دارد...
