به گزارش گروه اخبار داخلی دفاع پرس، محسن پاکآیین سفیر کشورمان در آذربایجان در وبلاگ شخصی خود روابط تهران و باکو در سال 2014 را مورد ارزیابی قرار داد.
پاکآیین نوشت: در سال 2013 موفقیت فعالیتهای اعتماد سازانه از سوی تهران و باکو و سیاست منطقهای ایران در دولت یازدهم مبنی بر تمایل جمهوری اسلامی ایران به ارتقای روابط با همسایگان، فرصت مناسبی برای ایجاد تحولات مثبت در روابط ایران و جمهوری آذربایجان ایجاد کرده و سوء تفاهمات قبلی را به حداقل رسانده بود.
دیدار مهم دو رئیس جمهور در فوریه 2014 در اجلاس داووس سوئیس، بر وجود اراده سیاسی طرفین بر تحکیم و تقویت ارتباطات دوستانه صحه گذارد و این جمع بندی حاصل شد که توسعه مناسبات فیمابین، علاوه بر تامین منافع ملی و امنیت منطقهای میتواند دو کشور را به شرکای راهبردی تبدیل کند.
اولین نتیجه ملاقات داووس، سفر کمالالدین حیدراف وزیر حوادث غیرمترقبه و فرد با نفوذ کابینه آذربایجان در ماه مارس به تهران بود. این سفر نشان داد که تقویت روابط اقتصادی و فعال سازی بیشتر ظرفیتهای همکاری متقابل، از موارد قابل توجه دو کشور میباشد.
با فاصله کمی از اجلاس داووس، در ماه آوریل، سفر الهام علیاف رئیس جمهور آذربایجان، به تهران انجام شد و نشان داد که دو رئیس جمهور بر عهد خود مبنی بر تلاش برای توسعه مناسبات پایبند و جدی هستند. سفر الهام علی اف به تهران، روند مثبت روابط دو کشور را نهادینه کرد. این سفر طلیعه روابط مثبت دو کشور شد و عناصر مخالف بهبود روابط، از جمله رژیم صهیونیستی و گروههای قومگرا را ناامید کرد.
در این سفر سه یادداشت تفاهم و یک موافقتنامه در زمینه ساخت نیروگاه برقآبی به امضای طرفین رسید. در واقع طرح مشترک احداث نیروگاه برقآبی «مارازاد (ایران)- اردوباد (آذربایجان)» به امضای طرفین رسید. انتقال برق این نیروگاه به دیگر کشورها و همچنین استفاده بهینه از آب رودخانه ارس به عنوان اهداف اولیه این طرح است.
سه یادداشت تفاهم دیگر در زمینه ورزش و جوانان، مقابله با حوادث غیرمترقبه و هواشناسی و حفاظت از منابع طبیعی نیز امضا شد. در این سفر با مشخص شدن روسای ایرانی و آذری کمیسیون مشترک اقتصادی، این کمیسیون فعالیت جهشی خود را برای توسعه همکاریها در حوزههای مختلف صنعت، تجارت، نفت، گاز، انرژی، حمل و نقل و گردشگری آغاز کرد.
یک هفته بعد از سفر الهام علیاف، ذاکر حسن اف وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به ایران سفر کرد و مشخص شد که توسعه مناسبات نظامی بین تهران- باکو نیز در دستور کار قرار گرفته است.
سفر علی عباس وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به تهران در ماه ژوئن، که به دعوت همتای ایرانی وی انجام شد، نیز دارای دستاوردهای خوبی برای دو کشو ر بود.
مهمترین نتیجه سفر الهام علیاف به ایران، تشکیل کمیسیون مشترک اقتصادی در ماه اوت بود. در این مقطع سفر محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به جمهوری آذربایجان با هدف برگزاری نهمین اجلاس این کمیسیون، گام مهم و سازندهای در جهت توسعه مناسبات تهران- باکو تلقی شد.
پس از حدود چهار سال وقفه در برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی بین دو کشور، انجام این سفر، حاکی از موفقیت تلاشهای اعتماد سازانه از سوی دو کشور و نشانگر اراده سیاسی تهران و باکو برای تقویت مناسبات بود. هیأت اعزامی ایران به باکو، متشکل از مدیران ارشد دولتی در حوزههای صنایع، نفت، گاز، پتروشیمی، آب و برق، ارتباطات، فناوری اطلاعات، گردشگری، بهداشت و فعالان بخشهای خصوصی یک هیأت مجرب، با انگیزه و دارای ظرفیت بالای اقتصادی بود.
طرف مقابل نیز با انگیزهای قوی و با حضور فعالان عمده اقتصادی در بخشهای دولتی و خصوصی در نشست کمیسیون مشترک حاضر بودند. امضای یادداشت تفاهم همکاری با کمترین اختلاف نظر و همچنین سند همکاری بین سازمان سرمایه گذاری ایران و سازمان توسعه سرمایه گذاری و تجارت جمهوری آذربایجان، بر اراده قوی دو طرف برای دستیابی به حداکثر توافق صحه گذارد.
در واقع طرفین به این جمع بندی رسیدند که میتوانند شرکای تجاری خوبی برای یکدیگر بوده و با شناخت ظرفیتهای اقتصادی موجود و برنامه ریزی و عملیاتی کردن تفاهمات، دستیابی به دستاوردهای مثبت اقتصادی را ممکن سازند.
یکی از حوزههای اساسی که میتواند زمینه ساز گسترش همکاریهای ایران و جمهوری آذربایجان باشد، تقویت ارتباطات بخشهای خصوصی دو کشور است.
حضور یک هیأت ۳۰ نفره از تجار بخشهای خصوصی از تهران و استان اردبیل در باکو به همراه محمود واعظی و نشست تجار دو کشور با محوریت اتاقهای بازرگانی که در روز آخر سفر و با حضور وزرای دو کشور انجام شد، نشانگر اعتقاد طرفین به ضرورت بستر سازی برای فعالیت مفید بخشهای خصوصی بود.
دیدار واعظی با الهام علیاف و اظهار نظر ایشان مبنی بر اینکه ایران و آذربایجان میتوانند به یک متحد منطقهای تبدیل شوند، مشخص کرد که عزم مسئولان دو کشور برای توسعه همه جانبه مناسبات، جزم است و آنان جز به یک دستاورد حداکثری قانع نخواهند شد.
با توجه به اهمیت ساماندهی گمرکات دو کشور که از مفاد یادداشت تفاهم کمیسیون مشترک اقتصادی نیز بود، مسعود کرباسیان رئیس کل گمرک کشور در ماه سپتامبر به باکو سفر کرد و دستاوردهای این سفر موجب تسهیل در امر تجارت شد.
در ادامه این روند مثبت، سفر عزتالله ضرغامی رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در ماه اکتبر به جمهوری آذربایجان، به عنوان یک تحول مهم، نه فقط در جهت توسعه ارتباطات رسانهای بلکه در مسیر تحکیم روابط دو کشور صورت پذیرفت.
در سفر رئیس رسانه ملی به باکو، تاسیس کمیته مشترک رادیو و تلویزیون دو کشور مورد توافق قرار گرفت. تاسیس این کمیته با هدف تقویت همکاریها در حوزه صوتی و تصویری میتواند در خنثیسازی ترفندهای رسانههای مخرب، کاهش سوء تفاهمات و تحکیم مناسبات فیمابین نقش سازندهای ایفا کند.
فعال شدن کمیته مشترک رسانهای، تداوم فعالیت سازنده دفاتر رسانهای دو کشور، سفرهای متقابل هیأتها و فراهم کردن زمینه فعالیت مثبت حضور خبرنگاران در دو کشور، از جمله اقدامات ضروری برای اطلاعرسانی صحیح از تحولات و جلوگیری از سوء استفاده خبری نیروهای ثالث است.
در سال 2014 روابط دو کشور در حوزه زنان و امور خانواده نیز تحرک داشت و نقطه عطف این فعالیت، سفر مولاوردی معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده در ماه اکتبر بود. دیدارهای ایشان با هجران حسین آوا همتای آذربایجانی وی موجب تفاهم برای امضای یک سند همکاری شد که قرار است در آینده امضا شود.
سفرهای مجدد واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رحیمپور معاون وزارت امور خارجه در ماه نوامبر مقدمات سفر رئیس جمهور را فراهم کرد و سفر روحانی در همین ماه به جمهوری آذربایجان، فصل جدیدی در روند توسعه روابط دو کشور را آغاز کرد. قبل از این سفر، دو رئیس جمهور در آستاراخان روسیه نیز با یکدیگر ملاقات کرده بودند و لذا در سال 2014 چهار نوبت روسای جمهور دو کشور دیدار و مذاکره داشتهاند که این یک رکورد در تاریخ مناسبات دو کشور است.
در جریان سفر روحانی به باکو، پنچ سند همکاری به امضاء رسید و یک بیانیه دوستی منتشر شد، که نشانگر نزدیکی دیدگاههای تهران و باکو بود. روسای جمهور دو کشور در خصوص گسترش بیش از پیش روابط در بخشهای مختلف به ویژه در زمینههای اقتصادی، انرژی، محیط زیست،راهآهن، کریدور شمال - جنوب و همکاریهای چند جانبه و همچنین مسایل سیاسی و منطقهای، مذاکرات مفصلی انجام داده و به توافق خوبی دست پیدا کردند. دیدار سرمایهگذاران و فعالان بخش خصوصی دو کشور و توافقات منعقده از دستاوردهای این سفر بود و نشان داد که اراده دولت این است که بخشهای خصوصی دو کشور فعال شده و زمینهها و شرایط لازم برای فعالان اقتصادی فراهم شود.
دو رئیس جمهور در خصوص مسائل بانکی، عوارض گمرکی و موضوعات مرزی و تعدیل تعرفهها نیز صحبت کرده و توافقات کلی انجام شد.
با فاصله اندکی از این سفر، نعمتزاده وزیر تجارت، صنعت و معدن نیز در ماه نوامبر در راس هیأتی از بخشهای دولتی و خصوصی به باکو سفر کرد که مذاکرات و دستاوردهای اقتصادی این سفر نیز قابل توجه بود.
همزمان با سفر نعمتزاده به باکو، علی حسن اف معاون نخست وزیر آذربایجان به تهران به دعوت وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی کشورمان و همچنین سفر شیخ الاسلام الله شکور پاشازاده به قم برای شرکت در اجلاس جریانهای تکفیری نشانگر تراکم سفر مقامات عالی به دو کشور بود.
سفر واعظی به باکو در اوایل دسامبر برای شرکت در نمایشگاه بین المللی فناوری اطلاعات و همچنین پیگیری توافقات انجام شده در سفر رئیس جمهور گام مهم دیگری در جهت نزدیک شدن دو کشور بود.
سفرهای شاهین مصطفی اف وزیر تجارت و صنعت و علی حسن اف رئیس دائره سیاسی و رسانهای دفتر رئیس جمهور و همچنین خلف خلف اف معاون وزیر امور خارجه آذربایجان به تهران و همچنین سفرهای فرمانده مرزبانی، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، استاندار خراسان، رئیس دانشگاه تهران، مدیرکل امور ایرانیان وزارت امور خارجه، مدیرکل ارزیابی وزارت بهداشت به باکو در سال 2014، همه نشانگر حوزههای متنوع ارتباطات دو کشور است.
در سال 2014 در حوزه تجارت غیرنفتی در مقایسه با زمان مشابه پیشین، رشد 20 درصدی را شاهد بودیم که البته این رقم شامل مبالغی که بابت سوآپ نفت و یا سرمایه گذاری در حوزه گازی شاه دنیز و یا هزینههای ترانزیتی دریافت میکنیم، نمیشود. تسهیل در صدور ویزا و به خصوص صدور ویزا در مبادی ورودی به نخجوان برای اتباع ایرانی، بهبود تدریجی کاهش عوارض، ساماندهی امور گمرکی به خصوص با افتتاح پایانه مسافری بیله سوار، برطرف ساختن پارهای از مشکلات در مرزهای دو کشور و بازگشایی پل استراتژیک جلفا، توافق اصولی برای ایجاد خط هوایی بین باکو و مشهد، امضای توافق بین شرکتهای راه آهن ایران، روسیه و آذربایجان برای تکمیل خط آهن قزوین- آستارا، رفع پارهای از مشکلات بانکی، تقویت ارتباطات بخشهای خصوصی و حضور تجار در نمایشگاههای بازرگانی دو کشور، صدور خودروهای ایران به آذربایجان، خرید و تبادل برق، افزایش سفر گردشگران آذربایجانی به ایران، تداوم سواپ گاز به نخجوان و ادامه همکاری نفتی با کنسرسیوم شاه دنیز، اعزام هیأتهای رسانهای به استانهای همجوار برای شناخت ظرفیتهای همکاری و سفر یک هیأت رسانهای از ایران به آذربایجان، بهبود فضای رسانهای، توافق دو کشور برای مبارزه با افراط گرایی و مقابله با عناصر ثالث که قصد تخریب روابط دو کشور را دارند، تفاهم طرفین برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر، تبادل زندانیان، افزایش همکاریهای دفاعی، تقویت همکاریهای دانشگاهی، توسعه ارتباطات فرهنگی و حمایت ایران از حل صلح آمیز مناقشه قرهباغ با حفظ تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان از جمله دستاوردهای دو کشور در سال 2014 بوده است.
به نظر نگارنده برنامه کاری طراحی شده برای آینده روابط ایران با جمهوری آذربایجان یک برنامه پیشرفته و دارای اولویت است و میتواند ظرفیتهای جدیدی را برای توسعه روابط دو کشور ایجاد کند.
اگر چه برای رسیدن به نقطه مطلوب نیاز به کار و تلاش بیشتر است، اما نگارنده اعتقاد دارد که ایران و جمهوری آذربایجان با توجه به اشتراکات و ظرفیتهای موجود، میتوانند متحدان همیشگی یکدیگر در منطقه باشند و اجرای برنامههای طرفین برای تقویت روابط با جمهوری آذربایجان، نویدبخش دوستی دائمی بین دو ملت خواهد بود.
انتهای پیام/
