به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، عدم نگاه ابزاری به زنان در جهان‌بینی امام راحل باعث شد که تحولی مهم در ساختار جامعه به‌وجود بیاید. بعد از انقلاب اسلامی بود که زنان به معنی واقعه کلمه نقش اجتماعی خود را ایفا کردند.
بازخوانی اندیشه‌های حضرت امام (ره) در خصوص زنان تذکری است برای همه ما که در برخی موارد نگاه درستی به زنان نداریم. «محمد مکتبی» و «سعید هدایتی» فرمایشات امام راحل در مورد زنان را در کتاب «زن و خانواده از دیدگاه امام خمینی (ره)» مورد بررسی و تحلیل قرار داده‌اند. این کتاب توسط «مرکز پژوهش‌های صدا و سیما» در 112 صفحه منتشر شده است.
انتخاب همسر
«انتخاب همسر و ازدواج در زندگی هرکسی جزو حساس‌ترین و مهم‌ترین مراحل زندگی به شمار می‌آید و این مسئله برای انسان‌های بزرگ که آرمان‌های بلند اجتماعی در سر دارند، از حساسیت و اهمیت بیشتری برخوردار است؛ چراکه شریک زندگی، نقش مهمی در دست‌یابی انسان به اهدافش دارد؛ بنابراین، هر دو باید از سنخیت لازمی در این زمینه برخوردار باشند. به‌یقین، برای حضرت امام (ره) نیز این مسئله از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است.
حضرت امام (ره) بر آن بود که از یک خانواده دین‌دار و شناخته شده، همسر اختیار کنند. ایشان گفته بود: من نمی‌خواهم از خمین همسر بگیرم؛ چون می‌خواهم کفو خودم باشد. اگر خودم درس می‌خوانم، می‌خواهم همسری بگیرم که هم‌کفو من باشد. درنتیجه، باید از قم همسر بگیرم و از خانواده روحانی و هم‌شأن خودم باشد.»
رعایت احترام به همسر
«امام (ره) برای همسر خویش احترام خاصی قائل بود، به‌گونه‌ای که این احترام زبانزد همه‌کسانی بود که با ایشان ارتباط داشتند. همسر حضرت امام دراین‌باره می‌گوید:
به من خیلی احترام می‌گذاشتند و خیلی اهمیت می‌دادند. همیشه در اتاق جای خوب را به من تعارف می‌کردند. همیشه تا من نمی‌آمدم سر سفره، غذا را شروع نمی‌کردند. به بچه‌ها می‌گفتند صبر کنید تا خانم بیاید.
این‌گونه رفتار از سوی حضرت امام (ره) از چنان ارزشی برخوردار بود که احترام به همسر و مادر به‌صورت فرهنگی همگانی در خانواده ایشان حاکم شده بود. خانم فریده مصطفوی، فرزند حضرت امام (ره) دراین‌باره می‌گوید:
این‌قدر امام (ره) در خانه نسبت به خانم محبت و احترام قائل بودند که ما فرزندان هم تحت تأثیر ایشان قرارگرفته بودیم. ما از اول که چشم‌باز کردیم، می‌دیدیم که ایشان تا زمانی که خانم سر سفره حاضر نشده و دست به غذا دراز نمی‌کردند، غیرممکن بود سر سفره بیایند و مشغول غذا خوردن بشوند و خواه‌ناخواه ما نیز صبر می‌کردیم تا مادرمان بیایند و مشغول غذا خوردن بشوند، بعد ما مشغول شویم.
ایشان حتی در اوج مبارزه و در شرایطی که به ترکیه تبعید شده بود، از وضعیت همسر خویش غافل نشد و در هر پیغامی به فرزندان، به ایشان در مورد همسرشان نیز بسیار سفارش می‌کرد. ایشان در قسمت‌هایی از نامه خویش به فرزندش، شهید مصطفی خمینی در تاریخ 19 آبان 1343 می‌فرماید:
لازم است در موضوع مادر، خواهرها و احمد و بستگان به شما تأکید کنم. رضای خداوند و رضای من در حسن سلوک با آن‌هاست. مادر خیلی احتیاج به خدمت دارد. باید از هر حیث مادی و معنوی رضایت او را به دست آورید. نگذارید نگرانی پیدا کند، راحتی او را فراهم کنید.»
برخورد قاطع به‌خاطر همسر
«در نجف کسی بود که ملازم حضرت امام (ره) بود. هرگاه امام (ره) در منزل برای درس یا حرم و یا به مسجدی برای ادای نماز تشریف می‌بردند، همراهشان بود. هنگامی‌که مراجعانی در بین راه با امام (ره) مواجه می‌شدند، جسارت اینکه با امام صحبت کنند را نداشتند. به این فرد پیغام می‌دادند یا اگر امام (ره) ضرورت می‌دیدند، دستوری را صادر فرمایند و می‌خواستند به‌فوریت مطرح کنند، به همراهشان می‌گفتند که این تذکر را به کسی یا به خودشان یادآوری کند یا فلان اقدام را انجام دهد.
این ملازم، آقای روحانی محترمی بود گویا حرکتی را انجام داده بود که به نظر می‌رسید به شخصیت خانواده امام بی‌احترامی و بی‌توجهی نشان داده است. امام به دلیل احترامی که برای خانواده‌شان قائل بودند و به دلیل اهمیتی که به‌ضرورت احترام گذاشتن و درک شخصیت زن داشتند، به آن ملازمشان یادآوری کردند که از این حرکت متأثرند و پس‌ازآن مایل نیستند که او آنجا باشد. به‌این‌ترتیب، او را طرد کردند تا دیگر این بی‌احترامی‌ها تکرار نشود. البته بعداً همسر امام ظاهراً خواسته بودند که امتیاز موقعیت آن آقا از وی سلب نشود و در خدمت امام بماند که البته امام پذیرفتند.»
پذیرش مدیریت خانه به‌وسیله همسر
«سخنان فرزندان امام (ره) و نیز همسر گرامی ایشان از حاکم بودن اصل مدیریت خانه به‌وسیله همسر دارد. خانم فریده مصطفوی می‌گوید: کارهای داخلی منزل امام (ره)، همه به اختیار خانم بود و [امام] هیچ‌گونه دخالتی در امور داخلی منزل نداشتند. البته خانم هم خیلی مقید بودند که هیچ کاری برخلاف میل و رضای آقا انجام ندهند و قدمی برندارند.
البته این مسئله بدان معنا نیست که امام بار کارهای منزل را بر دوش همسرشان می‌گذارد یا کاری به ایشان تحمیل می‌کرد، بلکه مدیریت و تصمیم‌گیری درباره امور مختلف داخل منزل به عهده همسر ایشان بود و تمامی اعضای خانواده حضرت امام نیز در مورد این سخن هم‌عقیده‌اند که امام به‌هیچ‌وجه از همسرشان انتظار کار در منزل نداشت. همسر گرامی حضرت امام (ره) می‌فرماید: حتی حاضر نبودند که من در خانه کار بکنم. همیشه به من می‌گفتند جارو نکن. اگر می‌خواستم لب حوض روسری بچه را بشورم، می‌آمدند و می‌گفتند: تو نباید بشوری.
حتی یک سال که کسی که همیشه در منزلمان کار می‌کرد، نبود، آن موقع ما در امامزاده قاسم بودیم، همین اواخر بود که بچه‌ها بزرگ شده بودند و شوهر کرده بودند، وقتی ناهار تمام شد، من نشستم سر حوض تا را بشویم، ایشان همین‌که دیدند من دارم ظرف‌ها را می‌شویم، از بین دخترها فریده منزل ما بود، گفتند:
فریده برو؛ خانم دارد ظرف می‌شوید.
فریده آمد ظرف‌ها را از من گرفت و شست و کنار گذاشت.»
احترام در برابر زحمات همسر
«حضرت امام خمینی (ره) ه کار کردن در منزل را وظیفه همسر نمی‌دانست و از آن جلوگیری می‌کرد. ایشان با این نگرش، هرگاه همسرشان کاری را انجام می‌داد، اگرچه به‌خوبی هم انجام نمی‌شد، از ایشان قدردانی می‌کرد. خانم فریده مصطفوی، دختر حضرت امام (ره) می‌گوید: اگر روزی خانم غذا را تهیه می‌کردند، هر چه قدر هم که بد می‌شد، کسی حق اعتراض نداشت و امام (ره) از آن غذا تعریف می‌کردند.»
آزادی همسر
«به شهادت همسر و تمام وابستگان حضرت امام (ره)، همسر ایشان با رعایت واجبات و محرمات، در تمام امور از آزادی کامل برخوردار بودند. بهترین گواه، سخن همسر گرامی ایشان است:
اوایل زندگی‌مان، هفته اول یا ماه اول، یادم نیست، به من گفت: «من به کار تو کاری ندارم به هر صورت که میل داری لباس بخر و بپوش، اما آنچه از تو می‌خواهم این است که واجبات را انجام بدهی و محرمات را ترک کنی»؛ یعنی گناه نکنی و به مستحبات خیلی کاری نداشتند. به کارهای من کاری نداشتند. هر طور که دوست داشتم زندگی می‌کردم. به رفت‌وآمد با دوستانم خیلی کاری نداشتند، چه وقت بروم، چه وقت برگردم. ایشان به درس و تحصیل مشغول بودند و من هم سرم به کار خودم بود.»
انتهای پیام/ 161
