ایران و ترکیه نگرانی‌های امنیتی مشترکی دارند
به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، در خصوص ضرورت همکاری‌های امنیتی و اقتصادی ایران و ترکیه با وجود اختلافات بین دو کشور، گفت‌وگویی با دکتر «بیلگهان آلاگوز» استاد دانشگاه مرمره در استانبول و تحلیلگر مسائل منطقه، تنظیم نموده که متن این گفت‌وگو از نظر می‌گذرد.
ایران و ترکیه در چه زمینه هایی می‌توانند با یکدیگر همکاری کنند؟
ایران و ترکیه در بسیاری از زمینه ها می‌توانند با یکدیگر همکاری کنند. با این وجود، موضاعات امنیتی و اقتصادی همیشه دو موضوع اصلی در روابط ایران و ترکیه هستند.
با توجه به تحریم‌های فعلی، تعمیق روابط اقتصادی با ایران پیچیده است. با این حال، همکاری‌های امنیتی قابل توجهی بین دو کشور از اواخر سال ۲۰۱۶ وجود دارد. نگرانی‌های امنیتی دو کشور شبیه به هم شده‌اند.
این دوره جدید همکاری با همه پرسی عراق آغاز شد و با روند صلح آستانه در سوریه ادامه دارد. این طور به نظر می‌رسد که ترکیه و ایران مستعد همکاری‌های امنیتی در مقایسه با مشکلات اقتصادی هستند.
از طرف دیگر به عنوان استاد دانشگاه می‌خواهم توجهات را به بخش‌های فرهنگی و آموزشی که پتانسیل‌های همکاری را دارند جلب کنم. برنامه‌های تبادل نهادی مورد توجه بسیاری است. به عنوان مثال، در کلاس‌هایی که من تدریس می‌کنم دانشجویانی از ایران وجود دارند. ترکیه برنامه‌های بورس تحصیلی خود را افزایش داد که این مسئله دانشجویان ایرانی را قادر می‌سازد تا تحصیلات خود را در ترکیه ادامه دهند. به همین ترتیب، دانشجویان ترک نیز می‌توانند برای تحقیق به ایران بروند. سفارت ایران در سال‌های اخیر از بسیاری از دانشجویان ما حمایت کرده است. در این راستا، تقویت همکاری در زمینه آموزشی به نفع هر دو کشور در سال‌های آینده خواهد بود.
اهمیت همکاری‌های منطقه‌ای دو کشور چیست؟
همان‌طور که در سوال قبلی پاسخ دادم، ایران و ترکیه به دلیل پویایی تحولات منطقه، در حال تعمیق همکاری‌های منطقه‌ای هستند. در دوران دولت اوباما، ایالات متحده نمی‌خواست از منابع انسانی خود برای محدود کردن قدرت نظامی ایران در سوریه استفاده کند. به همین دلیل، آنها شروع به مسلح کردن YPG کردند.
با این وجود، این مسئله به یک مشکل امنیت ملی برای ترکیه تبدیل شده است. ترکیه تاکنون سه عملیات نظامی در سوریه داشته است. پس از عملیات چشمه صلح، ترکیه با روسیه و آمریکا توافق کرده است اما در این توافق‌ها پیشرفتی حاصل نشده است. موضع روسیه و آمریکا در شمال سوریه در حال نزدیکتر شدن است که به نظر می‌رسد برخلاف نگرانی‌های ایران و ترکیه می‌باشد.
خصوصاً این احتمال وجود دارد که آمریکا از نیروهای YPG بخواهد که به عراق منتقل شوند و از آنجا YPG می‌تواند برای ایران تهدیداتی ایجاد کند. این منطقه نیز برای ترکیه دارای حساسیت است. بنابراین، نگرش مشترک ترکیه و ایران در مورد مسئله YPG بسیار مهم است.
چه موانعی در راه همکاری‌های دو کشور وجود دارد؟
رویکردهای سیاست خارجی ترکیه و ایران متفاوت است. بنابراین، برای آنها اتخاذ یک نگرش مشترک نسبت به هر موضوعی امکان پذیر نیست. اما نگرانی‌های امنیتی دو کشور با توجه به آخرین تحولات منطقه موجب اتحاد آنها شده است.
با این وجود، در هر دو کشور گروه‌هایی وجود دارند که از همکاری در این زمینه راضی نیستند. افکار عمومی در هر دو کشور نباید تحت تأثیر گفتمان منفی تولید شده توسط این گروه‌ها باشد. از نظر من، مانع اصلی، گروه‌های فوق‌الذکر است که باعث ایجاد سوء تفاهم در هر دو کشور می‌شود.
قطعاً ایالات متحده فشارهایی را بر ترکیه برای کاهش روابط اقتصادی این کشور با ایران در راستای سیاست فشار حداکثری خود بر ایران اعمال کرده و خواهد کرد. آیا ترکیه سیاست آمریکا را دنبال خواهد کرد؟
اختلافات چشمگیری در سیاست ایالات متحده، بین ترامپ و گروه‌هایی که با او مخالف هستند وجود دارد. ترامپ و تیم او از اهمیت ترکیه و مذاکرات آزاد با ایران آگاه هستند. برای نخستین بار، یک رئیس جمهور آمریکا خاطرنشان کرد که هدفش تغییر رژیم در ایران نیست. این قابل توجه است. از طرف دیگر، دموکرات ها و محافظه کاران هر دو مواضع ضد ترکیه و ضد ایرانی اتخاذ می‌کنند. به همین ترتیب بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها که قبلاً از ترامپ پشتیبانی می‌کرد اما اکنون منتقد اوست، ضد ترکیه و ایران است. بنابراین، روابط آمریکا و ترکیه زیر سایه این گروه‌های مختلف قرار دارد.
ترکیه همواره تأکید کرده است که سیاست تحریم در قبال ایران فایده‌ای ندارد. به همین دلیل، ترکیه به ترغیب ایران و ایالات متحده برای شروع هرچه سریعتر روند مذاکره ادامه خواهد داد. برای ترکیه همیشه دیپلماسی راه جامع برای حل مشکلات است.
با وجود مواضع ضد اسرائیلی آنکارا، روابط ترکیه با رژیم اسرائیلی به طور معمول ادامه دارد. فکر نمی‌کنید این مسئله به نوعی باعث ایجاد بی‌اعتمادی بین ایران و ترکیه شود؟
اخیراً تحولات قابل توجهی در مدیترانه شرقی رخ داده است. همکاری روزافزون بین اسرائیل و یونان باعث نگرانی ترکیه شده است. از سوی دیگر، توافق اخیر ترکیه و لیبی معادلات را از نظر توازن قوا در منطقه بهم زده است.
تا آنجایی که من دنبال می‌کنم، نگرانی‌هایی در ایران درباره رابطه احتمالی ترکیه و اسرائیل وجود دارد. با این حال، موضع ترکیه در مدیترانه شرقی کاملا متفاوت از اسرائیل است. علاوه بر این، موضع اسرائیل نسبت به YPG علیه منافع ترکیه است. در این زمان، ایجاد روابط حسنه ترکیه با اسرائیل امکان‌پذیر نیست.
سطح همکاری فعلی ایران و ترکیه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا پیشنهادی برای بهبود آن دارید؟
ایران اخیراً تدوین گفتمان انتقادی را در مورد دو موضوع آغاز کرده است. یکی از آنها در مورد ساخت دیوار مرزی و دیگری مربوط به سدها در شرق ترکیه است. این دو موضوع نباید از طریق رسانه‌ها به یک منطقه درگیری تبدیل شود. ترکیه نگرانی‌های ایران را درک می‌کند. من فکر می‌کنم چنین گفتمانی بین دو کشور مانعی برای همکاری است.
منبع: مهر
انتهای پیام/ 900
