به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، گل‌علی آقابابایی‌پور معروف به گل‌علی بابایی پژوهشگر و مستندنگار دفاع مقدّس، یگان‌نویس و لشکرنویس است و به‌عنوان یکی از پرکارترین و مؤثرترین چهره‌های ادبیات پایداری و مقاومت شناخته می‌شود. او و حسین بهزاد دو پدیدآور «همپای صاعقه» هستند که این کتاب باعث ایجاد تحوّل در گونهٔ مستندنگاری دفاع مقدّس شد.
گل‌علی بابایی در سال ۱۳۳۹ در روستای برار شهرستان چالوس به دنیا آمد. تحصیلات خود را ابتدا در مکتب خانهٔ آشیخ میرزاآقا حسن نعیمی و سپس تا چهارم ابتدایی را در دبستان روستای برار گذراند. سال ۱۳۴۸ خانواده‌اش روستا را ترک گفته و به محلّه امامزاده عبداللّه در غرب تهران مهاجرت کردند. کلاس پنجم را در دبستان «مظفر امیری» واقع در محلّه ۱۳ متری حاجیان، نزدیک مسجد جوادالائمه گذراند و سپس برای کمک به معاش خانواده روز‌ها در یک کارگاه تراش‌کاری کار می‌کرد و شب‌ها در مدارس شبانه درس می‌خواند.
تا سوم دبیرستان با همین وضعیت به تحصیل خود ادامه داد. در وقایع دوران انقلاب، همراه مردم محلّه «جی» و مسجد جوادالائمه برای پیشبرد نهضت «امام خمینی (ره)» در تظاهرات و راهپیمایی‌ها شرکت می‌کرد. بعد از انقلاب اسلامی ایران، مسجد «جوادالائمه (ع)» پایگاهی برای گذران اوقات فراغت او شد. پانزده ماه پس از آغاز جنگ تحمیلی، برای نخستین بار در زمستان سال ۱۳۶۱ به جبهه اعزام شد و تا پایان جنگ، به صورت متناوب، به مدت پنجاه و پنج ماه در مناطق عملیاتی ماند.
در طول این مدت؛ سه بار نیز مجروح شده است. سال ۱۳۶۹ به همراه تعدادی از پیشکسوتان جنگ گروه تفحص شهدا را در «لشکر۲۷» تشکیل داد. بابایی زمانی که در جبهه بود، همه رویداد‌های اطراف خودش را در دفترچه‌های خاطراتش ثبت می‌کرد که تا آخر جنگ تعداد آن‌ها به هفت دفترچه رسیده بود. این هفت دفتر او سال ۱۳۶۹، در قالب دو کتاب به نام‌های «نقطه رهایی» و «غربت هور» چاپ شده‌اند. از سال ۱۳۷۲ به طور جدی کار‌های پژوهشی مربوط به دفاع مقدس را در پیش گرفت. نخست با زندگی‌نامه نویسی شروع کرد و بعد هم به فعالیت قلمی در حوزه یگان نویسی و نگارش کارنامه عملیاتی پرداخت.
نمی‌توان نام گل‌علی بابایی را از دوست، همٰراه و همکار دیرینه‌اش، حسین بهزاد جدا کرد. مهم‌ترین همکاری این دو نویسنده در دو کتاب مشهور «همپای صاعقه» و «ضربت متقابل» بوده است. کتاب‌های همپای صاعقه، ضربت متقابل، از الوند تا قراویز، ققنوس فاتح، کالک‌های خاکی و گردان نهم مورد تقریظ، تفقد و توجه رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار گرفته‌اند.
حال پس از سال‌ها تلاش این هنرمند عرصه ادبیات مقاومت خبرنگار گروه فرهنگی خبرگزاری میزان به سراغ وی رفته و حال و هوای این روز‌های این نویسنده مطرح را جویا شده است که در ادامه خواهید خواند:
پیرامون مضمون کتاب «همپای صاعقه» که اولین کتاب از مجموعه «حماسه ۲۷» است برایمان بگویید
بابایی اظهار داشت: کتاب «همپای صاعقه» جلد اول «مجموعه حماسه ۲۷» است که کارنامه عملیاتی لشکر ۲۷ «محمد رسول‌الله (ص)» در هشت سال دفاع مقدس را روایت می‌کند، کتاب «همپای صاعقه» اثری پژوهشی است و مقطع شش ماه ابتدایی جنگ تحمیلی را پوشش می‌دهد و مقطع زمانی دی ماه سال ۱۳۶۰ تا تیرماه ۱۳۶۱ را در بر می‌گیرد. این بازه زمانی شش ماهه تشکیل عملیات لشکر ۲۷ «محمد رسول‌الله (ص)»، عملیات فتح‌المبین و سپس عملیات بیت‌المقدس که آزادسازی خرمشهر را در پی داشت در خود دارد که در کتاب «همپای صاعقه» به آن پرداخته‌شده است.
کتاب «همپای صاعقه» در قالب یک داستان به توصیف وقایع تاریخی هشت سال دفاع مقدس می‌پردازد. همراهی داستان با تاریخ، زمینه را برای جذابیت کتاب بیش از پیش فراهم می‌کند و تلاش شده تا صناعات ادبی و داستانی در مجموعه حماسه ۲۷ گنجانده شود تا از کشش لازم برخوردار و تاثیر فراوانی را بر تولید روایی و ادبی موجود در کتاب داشته باشد.
تاریخ ادبی موجود در کتاب «همپای صاعقه» پر لحظات جذاب از زندگی فرماندهانی همچون حاج احمد متوسلیان، شهید همت و سایر افراد و فرماندهان در لشکر ۲۷ «محمد رسول‌الله (ص)» است که از آن‌ها تک‌تک یاد شده و تلاش و عملکرد آنان در طول عملیات به تصویر کشیده می‌شود. نوشتن مجموعه «حماسه ۲۷» در نوع خود یک کار جدید است، این اثر تهیه یک کارنامه عملیاتی از یک لشکر و مقوله‌ای نو بوده و تا به حال چنین کارنامه‌ای به قلم کشیده نشده است، طرح تولید این کتاب توسط من و حسین بهزاد ارائه و به مرحله اجرا گذاشته شد.
جلد دوم مجموعه «حماسه ۲۷» کدام مقطع زمانی را روایت کرده و چه نام دارد؟
بابایی: «ضربت متقابل» نام جلد دوم مجموعه «حماسه ۲۷» است که از مقطع زمانی تاریخ ۱۴ تیر سال ۱۳۶۱ شروع و تا شهریور سال ۱۳۶۱ ادامه پیدا می‌کند، در این جلد بعد از اسارت حاج احمد متوسلیان این بار شهید ابراهیم همت شخص اول کتاب است، بدین ترتیب عملیات رمضان به تصویر کشیده شده تا پایان این عملیات کتاب ادامه دارد و تمام جزئیات رخ داده در عملیات در آن مطرح می‌شود.
علت وقفه در تولید جلد‌های بعدی این مجموعه چه بود؟
بابایی گفت: عدم وجود اطلاعات کافی علت وقفه در تولید جلد‌های سه، چهار، و پنج مجموعه «حماسه ۲۷» بود، بر اساس روال همیشگی باید کتاب بعدی از ادامه عملیات رمضان و آغاز عملیات والفجر مقدماتی و مسلم بن عقیل دنبال شود، اما چون این کار یک فعالیت سخت پژوهشی است و اطلاعات کافی از عملیات در دست نیست لذا جلد سوم، چهارم و پنجم نوشته نشده و ادامه کار با جلد ششم ادامه پیدا کرده است لذا جلد ششم این مجموعه با عنوان «شرار‌ه‌های خورشید» با مضمون «عملیات خیبر» ارائه شده است.
مضمون جلد ششم مجموعه حماسه ۲۷ «شرار‌ه‌های خورشید» چیست؟
بابایی بیان کرد: «شرار‌ه‌های خورشید» به عملیات آبی، خاکی خیبر و حوادثی که در زمستان ۱۳۶۲ رخ داد پرداخته است، کتاب «شرار‌ه‌های خورشید» پس از ۲ سال پژوهش و تالیف تهیه و نوشته شد، البته کتاب «همپای صاعقه»، چون تجربه اول بود و نقشه راهی هم در این زمینه در دست نداشتیم جمع‌آوری اطلاعات، پژوهش‌ها و تالیفش در این زمینه حدود ۴ سال طول کشید.
در مورد مضمون کتاب «شرار‌ه‌های خورشید» باید بگویم کتاب اشاره مستقیمی به عملیات خیبر دارد که عملیات پر حادثه در بین سایر عملیات‌های هشت سال دفاع مقدس بود و در طی آن اتفاقات بسیاری رخ داد.
در مورد نام‌هایی که برای آثار مجموعه حماسه ۲۷ انتخاب کردید بگویید
بابایی بیان کرد: انتخاب نام کتاب‌ها سلیقگی بود، اما می‌توان گفت که عنوان «همپای صاعقه» به علت موفقیت‌های پیاپی لشکر ۲۷ در عملیات فتح المبین و بیت المقدس بود، زیرا آنان همچون صاعقه بر سر دشمن فرود آمدند و بدین ترتیب کتاب با عنوان «همپای صاعقه» نام‌گذاری شد و یا در مورد نام‌گذاری کتاب «ضربت متقابل» استفاده از استعاره ضربت متقابل به باز پس گیری مرز‌های ایران از دشمن و گرفتن بخش‌هایی از خاک آنان به منظور متقاعد کردن رژیم بعثی عراق برای قبول درخواست‌ها به حق ایران در مذاکرات بود. این ضربه‌ای به دشمن محسوب می‌شد لذا نام این جلد را «ضربت متقابل» گذاشتیم.
هر کدام از این کتاب‌ها سوژه محوری خاص خود را دارد و افرادی مانند احمدمتوسلیان و ابراهیم همت همچنین محمود شهبازی، محسن رضایی و عباس کریمی هر کدام به نوعی با توجه به رویداد‌ها و مستندات تاریخی نقش آفرینی می‌کنند و هر کدام در جای خود مطرح شده و روایت‌گری دارند، حتی افرادی همچون شهید ابراهیم قهرمانی معاون شهید ابراهیم همت که در همان عملیات مفقود شد نیز در این مجموعه آثار حضور دارد و جنگ تحمیلی را از زاویه‌ای خاص مطرح می‌کند.
نحوه جمع آوری مستندات تاریخی برای نگارش این کتاب‌ها چگونه بود؟
بابایی گفت: برای جمع آوری مستندات تلاش‌های فراوانی انجام شد و از آنجا که کتاب‌ها بر پایه مستندات بنا نهاده شده لذا علاوه بر استفاده از روایان زنده و رزمندگان آن دوران، از اطلاعات بر جای مانده از مصاحبه‌های راویان دفتر سیاسی که در زمان جنگ تحمیلی فعالیت‌های ارزشمندی انجام دادند نیز استفاده شده است.
پایه گذار نهضت جمع‌آوری اطلاعات این آثار کیست؟
بابایی اظهار داشت: ابراهیم حاجی محمدزاده پایه‌گذار یک نهضت در جنگ شد. وی با اعزام راویان دفتر سیاسی به یگان‌ها توانست، این ثبت‌کنندگان وقایع را با فرماندهان همراه کند و این گروه را در همه‌جا با فرماندهان و نقش آفرینان هشت سال دفاع مقدس هم قدم کند، نتیجه این کار جمع‌آوری اطلاعاتی ارزشمند و ذی‌قیمتی بود که چراغ راه مستند نگران و پژوهشگران است البته فعالیت این گروه تاثیرگذار حتی بعد از هر عملیات نیز ادامه داشته به نحوی که ثبت‌کنندگان وقایع حتی رزمندگان را تخلیه اطلاعاتی می‌کردند و به گرفتن مصاحبه‌های فنی در مورد نقاط ضعف و قوت عملیات، وضعیت دشمن همچنین شکست و پیروزی اقدام می‌کردند، این کار برای نوشتن کتاب‌های مستند و تاریخی بسیار روشنگرانه بود، اکنون همان اطلاعات، نوار‌ها، اسناد و مدارک پایه نوشتن کتاب‌های مستند ادبی امروز و ادبیات دفاع مقدسی را فراهم کرده است.
کمی به صدا‌های ضبط شده و کلیه اطلاعات نوار‌های کاست موجود به عنوان اسناد حقیقی هشت سال دفاع مقدس اشاره کنید
بابایی گفت: گاهی پیش می‌آمد که برخی از فرماندهان برای سرکشی به منطقه‌ای دیگر سوار بر اتومبیل اقدام به جابجا شدن می‌کردند ثبت کنندگان وقایع جنگ در حین حرکت فرماندهان صدا‌های آنان را ضبط می‌کردند، هم اکنون این صدا‌ها اسنادی ارزشمند و صدیق هستند و عصای دست نویسندگان پژوهشگر شده‌اند و سندی معتبر در تاریخ گردیده‌اند.
در میان صحبت‌ها به استخراج برخی از اطلاعات با کمک بیسم‌ها در زمان جنگ اشاره کردید
بابایی بیان کرد: برخی اطلاعات از پیام‌های بی‌سیم‌ها استخراج می‌شد که اطلاعات بسیار ارزشمندی هستند. پیاده سازی اطلاعات فیش‌برداری و کنار هم قرار دادن این فیش‌ها همچنین نشاندن مطالبی که ابتدا و انتهای مشخصی را دارند به ایجاد ساختار قابل قبول اطلاعاتی و محتوایی می‌انجامید که ساختاری ارزشمند را ایجاد می‌کند هر چند کاری بس زمان‌بر است.
آیا برای استفاده از این اطلاعات مجوز لازم بود؟
بابایی گفت: برای بیان اطلاعات سری در کتاب‌ها، نیازمند مجوز‌هایی هستیم و برای کسب این مجوز‌ها تلاش‌های فراوانی انجام شده و از این حیث می‌توان گفت کتاب‌های مجموعه حماسه ۲۷ توانسته‌اند اطلاعات خوبی که برای اولین بار منتشر می‌شود را در اختیار مخاطبان قرار دهند.
تقریظ رهبر معظم انقلاب اسلامی از کتاب «همپای صاعقه» باعث شد دشواری‌ها برای کسب اطلاعات سری کاهش پیدا کند. تایید مقام معظم رهبری برای بیان اطلاعات مسیر را برای بیان بسیاری از واقعیت‌های جنگ تحمیلی فراهم کرد، این امر نکات مثبت فراوان دیگری را با خود به همراه داشت، زیرا اجازه نداد تا دشمن برای اعمال سلیقه‌های خود حقایق جنگ تحمیلی را آن طور که دوست دارد بیان کند بدین وسیله ما ابراز تخریب اطلاعات و حقایق را از دشمن گرفتیم.
بیان عریان‌تر عملیات‌ها خصوصا در کتاب «شرار‌ه‌های خورشید» رویکردی ارزشمند بود و مخاطبان را بیشتر به سوی خود کشاند. بیان واقعیت و صداقت شیرینی بسیاری را برای خواننده دارد به بیان دیگر بیشتر بر دل مخاطب می‌نشیند و ایمانش نسبت به حقیقت جنگ و دفاع مقدس بیش از پیش محکم می‌کند. بیان حقایق و ارائه اطلاعات درست از ابعاد مختلف رخداد‌ها در جنگ تحمیلی کاری بسیار مهم است، تجربه عملیات کربلای چهار و حاشیه‌هایی که در مورد غواصان ایجاد شده نشان داد کوتاهی و عدم صداقت همچنین بیان نادرست از حقایق سبب سوءاستفاده‌های دشمن و ساخت مستند از سوی برخی از کانال‌های رسانه‌ای بیگانه می‌شود.
آیا آن طور که باید از این آثار استقبال شد؟
بابایی بیان کرد: تجدید چاپ‌هایی که در تک‌تک کتاب‌های مجموعه حماسه ۲۷ شده است نشان می‌دهد این کتاب‌ها تا چه میزان جایگاه خود را در میان مخاطبان باز کرده‌اند. این مجموعه علاوه بر بیان بخش‌هایی از تاریخ کشور و حقایق آن منبعی ارزشمند برای آیندگان به ویژه نسل آینده خواهد بود به عبارت دیگر بیان تاریخ با زبانی داستانی قطعا ماندگار و پویا خواهد بود.
منبع: میزان
انتهای پیام/ 900
