گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: نیرو‌های آمریکایی مستقر در عراق، ۱۳ دی‌ماه سال گذشته خودروی حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس را مورد حمله پهپادی قرار دادند و آن‌ها را با همراهان‌شان شهادت رساندند.
این اقدام تروریستی با اعتراضات گسترده بین‌المللی مواجه شد؛ حتی برخی مقامات آمریکایی به ترامپ به‌دلیل این تصمیم اعتراض کردند؛ در دو کشور عراق و ایران اعتراضات گسترده مردمی به راه افتاد و انزجار مردم از این اقدام در چندین تشییع جنازه باشکوه در هر دو کشور نمایان شد.
در پی اقدام جنگی آمریکایی‌ها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ۱۸ دی‌ماه با شلیک ۱۳ موشک پایگاه عین‌الاسد را در عراق هدف قرار داد؛ حمله موشکی ایران علیه آمریکایی‌ها به نوعی بود که آمریکایی‌ها نه‌تن‌ها نتوانستند، موشک‌های ایرانی را رهگیری کنند، بلکه به تعبیر فرمانده هوافضای سپاه حتی یک گلوله هم شلیک نکردند.
بر اساس این گزارش به نقل از پیام انقلاب، این تحولات توجه بسیاری از صاحب‌نظران و روزنامه‌نگاران را به خود جلب کرد تا درباره آن اظهار نظر کنند؛ در ادامه برخی از این تحلیل‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
شهید سلیمانی و امنیت جمهوری اسلامی ایران
موفقیت‌های نیروی قدس سپاه پاسداران به فرماندهی شهید سلیمانی در مقابله با سیاست‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه، بیشترین مضمونی است که از زبان دوست و دشمن شنیده شده است؛ کامیابی‌هایی که بیش از هر چیز وابسته به توانمندی‌های فردی این فرمانده ارزیابی شده است.
در یک نقل قول از یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان، جان کری وزیر وقت امور خارجه آمریکا در نشستی با سران عرب عامل ناکامی سیاست‌های آن‌ها در منطقه را نداشتن فرماندهی همچون شهید سلیمانی ارزیابی کرده است.
موسسه «واشنگتن برای سیاست‌های خاور نزدیک» در بررسی خود از عوامل موفقیت جهوری اسلامی در پیشبرد اهداف منطقه‌ای، فرمانده نیروی قدس سپاه را یک شخصیت محوری می‌داند؛ بخش مهمی از دستاورد‌های جمهوری اسلامی ایران مدیون اوست.
کارشناسان موسسه «مطالعات استراتژیک بین‌المللی لندن» در گزارش ماه نوامبر سال ۲۰۱۹، قاسم سلیمانی را فراتر از یک ژنرال دانستند که نقشی محوری و غیرقابل انکار در مقابله با داعش و حفظ تمامیت ارضی عراق ایفا کرده است.
ژنرالی که به گفته پترائوس رئیس سابق ستاد مشترک ارتش آمریکا بسیار توانمند، مدیر و دشمنی شایسته است؛ این ویژگی‌ها در رسانه‌های منطقه نیز در توصیف شهید سلیمانی مورد تاکید قرار گرفته است.
روزنامه الجریده کویت با انتشار مقاله‌ای به قلم حسن العیسی نوشت: موارد بسیاری از هوشیاری اطلاعاتی قاسم سلیمانی وجود دارد که در این مقال نمی‌گنجد؛ وی با عشق به کشورش این فعالیت‌ها را به اجرا در می‌آورد تا از ایران و منافع ملت خود دفاع کرده باشد.
روزنامه الحیات چاپ عربستان نیز از حاج قاسم سلیمانی به‌عنوان قویترین مسئول امنیتی غرب آسیا یاد کرده و نوشته است: سردار سلیمانی سوریه را مانند فردی که در آنجا متولد شده باشد، می‌شناسد و همچنین به‌خوبی با عراق آشنایی دارد.
تحلیلگر نیویورک‌تایمز در گزارشی پس از ترور تصریح کرده است: سلیمانی در داخل ایران به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین چهره‌ها شناخته شده بود؛ غلبه بر قدرت نمادین سردار سلیمانی در منطقه بویژه در میان گروه‌های شیعه عرب در عراق و لبنان دشوار است؛ وی از لبنان گرفته تا یمن به‌عنوان چهره قدرت ایران شناخته شده بود؛ ویژگی‌های منحصر به فرد سردار سلیمانی باعث شده بود، هزینه تحمل او از سوی آمریکا و رژیم صهیونیستی برای آن‌ها طاقت فرسا شود.
روئل مارک گرچت کارشناس سابق بخش خاورمیانه در سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و عضو بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها گفته بود که سپاه پاسداران ایران را نمی‌توان مرعوب کرد، مگر اینکه اعضای آن را بکشیم و به صراحت به نام سردار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه اشاره و تصریح کرده بود که قاسم سلیمانی بسیار سفر می‌کند؛ تکان بخورید و تلاش کنید و او را بکشید.
ترور فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حتی به جلسه استماع کنگره آمریکا نیز کشیده شد و جمعی از نمایندگان کنگره هم به دولت آمریکا پیشنهاد کردند که ترور مسئولان ایرانی را به خصوص در نیروی قدس در دستور کار قرار دارد.
پیامد‌های ترور سپهبد سلیمانی
تجلیل از ویژگی‌های فردی در تحلیل‌ها و اظهارنظر‌ها پیرامون حاج قاسم سلیمانی بسیار پررنگ است؛ با این حال تحلیلگر روزنامه نیویورک تایمز معتقد است که از دست دادن این فرمانده به خودی خود باعث تضعیف قدرت منطقه‌ای ایران نخواهد شد، اگرچه به تشدید بی‌سابقه بن‌بست ۴۰ ساله میان دو کشور ایران و آمریکا منجر خواهد شد.
بی بی سی فارسی نیز در تحلیل خود قدرت‌گیری ایران در عراق را به‌عنوان اقدام تروریستی آمریکا ارزیابی کرده است؛ به گفته تحلیلگر بی بی سی، ایران عملاً موفق به تجدید قوای خود در عراق گشته و موازنه قوا را در مناطق شیعی به نفع خود تغییر داده است.
بسیاری از تحلیل‌ها بر افزایش تنش در منطقه پس از این اقدام آمریکا تاکید داشتند؛ دغدغه‌ای که در مواضع رسمی کشور‌ها و مقامات سیاسی نیز به‌طور چشمگیری بازتاب داشته است؛ برای مثال وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای اعتراضی اعلام کرد که ما تصور می‌کنیم که چنین اقدامی (ترور شهید سلیمانی) به یافتن راه‌حل برای مشکلات پیچیده موجود در خاورمیانه کمک نمی‌کند و باعث تشدید تنش در منطقه می‌شود.
تحلیلگر گلوبال‌تایمز بُعد عمده این تنش در منطقه را متوجه آمریکا ارزیابی کرده است؛ به نوشته این روزنامه چینی اقدام ایالات متحده موجب عصبانیت و خصومت بیشتری خواهد شد.
افزایش تنش به‌طور ویژه برای امنیت عراق تهدید به حساب می‌آید، بطوریکه ممکن است ثبات را در این کشور کاهش دهد و عراق عملاً در حال حاضر نیز با بحران سیاسی مواجه شده است.
پوتین و ماکرون روسای جمهور روسیه و فرانسه از جمله مقامات بلندپایه سیاسی بودند که در بیانیه‌ای مشترک از احتمال افزایش تنش ابراز نگرانی کردند؛ افزایش تنش برای بسیاری از دولت‌ها بویژه اروپایی‌ها نگران‌کننده است چراکه به گفته تحلیلگر شورای آتلانتیک حذف فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌تواند به معنای پایان برجام و بروز هرج و مرج سراسری در منطقه و مهمتر از همه پایان حضور آمریکا در عراق باشد.
مسئله آخر بویژه برای پاریس نگران‌کننده‌تر است، زیرا مقامات فرانسه که همچنان اولویت بالایی برای مبارزه با داعش قائل هستند، نمی‌خواهند در شرایطی که «روسیه و ترکیه» و «آمریکا اسرائیل و ایران» درگیر جنگ‌های خودشان هستند که جنگ با داعش را کنار بگذارند و فرصت‌سازی برای داعش و احتمال شکل‌گیری دوباره آن یکی از پیامد‌های مهم شهادت سردار سلیمانی ارزیابی شده است، زیرا به گفته تحلیلگران پاریس تودی «او پیشگام مبارزه با گروه تروریستی داعش بود و در شکست این گروه در سوریه و عراق نقش مهمی داشته است»
انتقام سخت ایران و تبعات آن
اقدام تروریستی آمریکا اگرچه پیامد‌های بلندمدتی برای این کشور خواهد داشت، به فاصله چند روز با پاسخ جمهوری اسلامی ایران مواجه شد و نیروی هوافضای سپاه پایگاه آمریکایی عین‌الاسد در خاک عراق را مورد حمله موشکی قرار داد.
براساس خبر اطلاعات سپاه که از سوی رسانه‌ها منتشر شد بیش از ۸۰ کشته در پی داشت و باعث خسارت گسترده در تاسیسات و تجهیزات پایگاه شده است؛ حمله‌ای که به نوشته تحلیلگر تسنیم «علاوه بر تثبیت توانمندی دفاعی و فنی ایران، نشانگر قاطعیت معتبر بودن هشدار‌ها و تهدیدات تهران است موشک باران پایگاه آمریکا در عراق نخستین حمله رسمی یک کشور به پایگاه آمریکایی از زمان جنگ جهانی دوم تا به حال بوده است»؛ ابعاد پاسخ موشکی سپاه که از آن به‌عنوان آغاز انتقام ایران یاد شده به شدت دور از انتظار نظامیان آمریکا در منطقه بوده است، موضوعی که سی ان ان در گزارش خود از پایگاه عین‌الاسد به آن اذعان داشته و بهت و هیبت سربازان آمریکایی را به تصویر کشیده است.
نکته مهم بعدی در تحلیل‌ها درباره این حمله، اثبات توان دفاعی و موشکی ایران بود؛ به گزارش باشگاه خبرنگاران، پایگاه عین‌الاسد بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در عراق است که اوایل دهه هشتاد میلادی در دوره تسلط صدام حسین ساخته شده بود؛ موشک‌هایی که این پایگاه را هدف قرار دادند، موشک‌های فاتح ۳۱۳ است که بُرد موثر آن ۵۰۰ کیلومتر است و به‌دلیل سرعت بالایی که داشتند، سامانه‌های دفاعی و پدافندی آمریکا نتوانستند موشک‌های مهاجم را مورد اصابت قرار دهند؛ علاوه بر این انتشارات عکس‌های هوایی از پایگاه عین‌الاسد به‌عنوان نشانه‌ای از توان نقطه‌زنی و دقت موشک‌های ایرانی تحلیل شده است؛ براساس این تصاویر موشک‌های ایران به مرکز‌های مورد حمله برخورد کرده و بیشترین خسارت را در پی داشته باشد.
برخی تحلیلگران مصمم بودند جمهوری اسلامی در رابطه با انتقام شهادت سردار سلیمانی را عاملی برای نگرانی آمریکا و متحدانش از اقدامات بعدی ایران عنوان کرده‌اند.
کاملا مشخص است که آمریکایی‌ها منتظر اقدامات بعدی جمهوری اسلامی هستند و چون ایران گام اول انتقام را قاطع و بلند برداشته، دولتمردان آمریکایی منتظرند تا ایران پایگاه‌های نظامی آمریکا و دیگر مناطق حساس آن‌ها در منطقه غرب آسیا را مورد اصابت قرار دهد.
تحلیلگران و صاحب‌نظران حوزه سیاست خاورمیانه معتقدند رخداد تکان‌دهنده ترور سپهبد سلیمانی دارای تبعات بلندمدتی برای منطقه است؛ آمریکا به‌عنوان دولتی تروریست شناخته می‌شود که در راستای منافع به هیچ پیمان یا قاعده‌ای بین‌المللی پایبند نیست و اقدام نسنجیده این کشور مشروعیت سیاست‌های آن را در سطح بین‌المللی بیش از پیش کاهش می‌دهد.
پس از این رخداد و کاهش امنیت نیرو‌های آمریکایی در منطقه در کنار رشد مطالبه خروج آن‌ها بویژه از عراق، فضای فعالیت را برای آن‌ها تنگ‌تر خواهد شد و در نتیجه، تحولات اخیر در برخی تحلیل‌ها به‌عنوان فرصتی برای پاکسازی غرب آسیا از حضور مداخله‌گر آمریکا که در نهایت به افزایش قدرت جمهوری اسلامی ایران می‌انجامد.
انتهای پیام/ ۴۲۱
