گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس: سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی، مسئولیت فرماندهی لشکر ۴۱ ثارالله (ع) در دوران دفاع مقدس را برعهده داشت؛ لشکری که مردان شجاع کرمانی، رزمندگان آن بودند. بی‌شک حماسه آزادسازی خرمشهر، مدیون رشادت‌های همه ملت ایران از اقصی‌نقاط این خاک شهیدپرور است که رزمندگان این لشکر که در آن زمان با استعداد «تیپ» به میدان نبرد آمده بود نیز به فرماندهی شهید حاج قاسم سلیمانی، نقش بزرگی را در این حماسه ایفا کردند.
نگاهی کوتاه به عملیات بیت‌المقدس
در حالی که اشغال خرمشهر به دست نیرو‌های دشمن آخرین و مهم‌ترین برگ برنده عراق برای واداشتن ایران به شرکت در مذاکرات صلح تلقی می‌شد، آزادسازی این شهر می‌توانست تحمیل اراده سیاسی جمهوری اسلامی بر متجاوز و اثبات برتری نظامی‌اش باشد؛ بر همین اساس، با توجه به اینکه منطقه عمومی غرب کارون آخرین منطقه مهمی بود که همچنان در اشغال عراق قرار داشت، از یک سو فرماندهان نظامی ایران برای اجرای عملیات در این منطقه اشتراک نظر داشتند و از سوی دیگر عراق نیز که طراحی عملیات آزادسازی خرمشهر را پس از عملیات «فتح‌المبین» قطعی و مسجل می‌پنداشت، با درنظر گرفتن اهمیت این شهر و جایگاه آن در دفاع از بصره، بر ضرورت حفظ این منطقه اصرار داشت؛ از این رو تنها عاملی که می‌توانست موفقیت را نصیب جمهوری اسلامی کند، اتخاذ تاکتیکی بود که دشمن از پیش‌بینی آن ناتوان باشد.
منطقه عملیاتی از ۱۵ کیلومتری جنوب غربی اهواز شروع می‌شد و نقاط حساسی را در بر می‌گرفت؛ از جمله خرمشهر و بندر آن، جاده اهواز – خرمشهر، هویزه، هورالهویزه و رودخانه‌های اروند، کارون و کرخه کور، پادگان حمید، مرکز فرماندهی لشکر‌های ۵ مکانیزه و ۶ زرهی عراق در سه‌راهی جفیر، شاخص‌ترین نقاط منطقه عملیاتی بود.
منطقه عمومی عملیات بیت‌المقدس در میان چهار مانع طبیعی محصور بود که از شمال به رودخانه کرخه کور، از جنوب به رودخانه اروند، از شرق به رودخانه کارون و از غرب به هورالهویزه و دژ مرزی منتهی می‌شد. منطقه عملیاتی به جز جاده نسبتاً مرتفع اهواز-خرمشهر، فاقد هرگونه عارضه مهمی برای پدافند بود و به‌دلیل مسطح بودن، برای رزمایش زرهی مناسب، ولی برای حرکت نیرو‌های پیاده به دلیل در دید و تیر دشمن قرار داشتن، نامناسب بود.
نقش لشکر ۴۱ ثارالله در عملیات بیت‌المقدس
قرارگاه مرکزی «کربلا» با فرماندهی مشترک سپاه و ارتش، هدایت عملیات را با سه قرارگاه اصلی «قدس»، «فتح» و «نصر» بر عهده داشت و این عملیات را در سه‌محور و در سه مرحله طرح‌ریزی کرد. قرارگاه «قدس» که تیپ ۴۱ ثارالله نیز تحت امر آن بود، مأموریت داشت که بعد از عبور از «دُبّ حَردان» و کرخه کور، از شمال به جنوب در سه مرحله، مرز بین‌المللی را تأمین کند.
تیپ ۴۱ ثارالله بعد از فراغت از عملیات «فتح‌المبین» یگان‌های خود را به «حمیدیه» منتقل کرد و در منطقه «فرسیه» از «سید جابر» تا «کوهه» واقع در ساحل شمالی رودخانه کرخه کور، به‌طول یک کیلومتر خط گرفت. واحد اطلاعات عملیات تیپ ۴۱ ثارالله که برای نخستین‌بار به‌طور مستقل عملیات شناسایی انجام داده بود، دو معبر در سید جابر و کوهه برای نفوذ به مواضع عراقی‌ها انتخاب کرد.
تیپ ۴۱ ثارالله تحت فرماندهی قرارگاه «قدس» ماموریت داشت در مرحله اول عملیات با عبور از رودخانه کرخه کور در منطقه «فرسیه»، خطوط دفاعی دشمن را شکسته و آماده اجرای مرحله دوم شود و در مراحل بعدی عملیات نیز همراه با سایر یگان‌های تحت امر قرارگاه قدس، از شمال به جنوب در امتداد جاده اهواز - خرمشهر پیشروی و پادگان حمید را آزاد کند؛ سپس تا مرز بین‌المللی پیش رود.
در ساعت نخست عملیات، گردان‌های «شهید بهشتی» و «شهید باهنر» تیپ ۴۱ ثارالله که به ترتیب با گردان‌های یک و دو تیپ ۵۸ ذوالفقار ادغام شده بودند، از محور‌های «سید جابر» و «کوهه» وارد عمل شدند و پس از نبردی سخت، خطوط اول و دوم دشمن را در هر دو محور تصرف کردند؛ اما پیشروی تیپ‌های مجاور که جناح راست و چپ تیپ ۴۱ ثارالله را باید پوشش می‌دادند، کافی نبود و نتوانستند با تیپ ۴۱ ثارالله الحاق کنند؛ بنابراین پس از روشن شدن هوا، گردان‌های ادغامی تیپ ثارالله که در عمق مواضع دشمن پیشروی کرده بودند، از جناحین به‌شدت تحت فشار نیرو‌های زرهی و پیاده دشمن قرار گرفتند.
نبرد با عراقی‌ها در محور «سید جابر» در خاکریز معروف به «عصاشکل» سخت ادامه داشت و رزمندگان گردان «شهید بهشتی» تا بعداز‌ظهر روز نخست، مواضع تصرف‌شده را حفظ کردند؛ ولی در نهایت به‌دلیل عدم پوشش جناح راست خود، خطوط دشمن را ترک کردند.
عدم الحاق در جناح چپ تیپ ۴۱ ثارالله نیز موفقیت گردان ادغامی «شهید باهنر» را به خطر انداخته و سبب شد تا این گردان از سه‌طرف در محاصره قرار گیرد. گردان «شهید باهنر» تا ساعت ۱۰ در خاکریز دوم دشمن مقاومت کرد؛ ولی سرانجام مجبور شد که به خاکریز اول عقب‌نشینی کند.
روز دوم عملیات، عراقی‌ها کوشیدند تا خاکریز اول را که روز اول از دست داده بودند، پس بگیرند؛ بنابراین رزمندگان تیپ ۴۱ ثارالله آن‌روز ضمن حفظ خاکریز اول، تا ساعت ۱۲ پاتک‌های زرهی و مکانیزه دشمن را خنثی کردند؛ اما به دلیل زخمی و شهید شدن تعدادی از فرماندهان تیپ، به ناچار هنگام ظهر به موقعیت قبل از عملیات برگشتند.
روز‌های بعد، حملات ایذایی به لشکر‌های ۵ و ۶ عراق ادامه داشت، تا اینکه دستور اجرای مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس ابلاغ شد؛ با اجرای مرحله دوم عملیات در روز ۱۸ اردیبهشت سال ۶۱ و پیشروی قرارگاه‌های «فتح» و «نصر»، لشکر‌های ۵ و ۶ عراق که قرارگاه «قدس» را روبه‌روی خود داشتند، با خطر بزرگی مواجه شدند و دریافتند که عقبه آن‌ها از جانب دو قرارگاه یاد شده، تهدید خواهد شد؛ بنابراین برای حفظ خود، صحنه مقابله با قرارگاه قدس را خالی کردند.
عقب‌نشینی نیرو‌های عراقی، پیشروی نیرو‌های تیپ ۴۱ ثارالله تا مرز بین‌المللی را در پی داشت و موجب شد تا آن‌ها هدف‌های مرحله دوم و سوم خود را تأمین کرده و ضمن بازپس‌گیری پادگان «حمید» تا نقطه صفر مرزی در منطقه کوشک پیشروی کرده و پشت دژ مرزی، خط دفاعی تشکیل دادند. این موفقیت در حالی حاصل شد که سه گردان از تیپ ۴۱ ثارالله به تیپ ۲۷ محمد رسول الله (ص) مأمور شده بودند تا در مرحله سوم عملیات، همراه آنان برای آزادسازی شلمچه با قوای دشمن بجنگند.
در مرحله چهارم عملیات «بیت‌المقدس» که نیرو‌های خودی پشت دروازه خرمشهر برای آزادسازی شهر متمرکز شده بودند، سه گردان تیپ ۴۱ ثارالله به نام‌های «خونین‌شهر ۱» و «خونین‌شهر ۲» و «ابوالفضل (ع)» همراه با گردان «شهید رجایی» (شامل رزمندگان استان‌های شمالی کشور که به تیپ ۴۱ ثارالله مأمور شده بودند)، مأموریت تأمین جناح شمالی عملیات را به عهده گرفتند و همچنین آن‌ها به تانک‌های دشمن که در کوشک موضع گرفته بودند و قصد ایجاد رخنه در جناح شمالی جبهه خودی و تهدید جاده خرمشهر - اهواز را داشتند حمله و ۳۷ تانک عراقی را منهدم کردند. در این عملیات چند نفر از کادر تیپ ۴۱ ثارالله به‌نام‌های «حمید عرب‌نژاد» فرمانده محور، «حمید ایرانمنش» فرمانده گردان، «ناصر فولادی» مسئول تبلیغات تیپ و «محمد افغانی» معروف به «میثم» مسئول عملیات سپاه منطقه ۶ کشوری به شهادت رسیدند.
خاطرنشان می‌شود؛ در عملیات بیت‌المقدس ۵۰۳۸ کیلومتر مربع از اراضی اشغال‌شده توسط دشمن بعثی، از جمله شهر‌های «خرمشهر»، «هویزه» و نیز پادگان «حمید» و جاده اهواز - خرمشهر آزاد شدند. افزون بر این، شهر‌های اهواز، حمیدیه و سوسنگرد نیز از تیررس توپخانه‌های دشمن خارج شده و همچنین ۱۸۰ کیلومتر از مرز خط مرزی تأمین شد. با فتح خرمشهر، موقعیت راهبردی ایران در غرب آسیا به‌شدت تقویت شد، به‌طوری که رژیم اشغالگر قدس احساس خطر کرد و برای نمایش قدرت خود در منطقه، سرزمین‌های جنوب لبنان را به اشغال خود درآورد.
پارچه‌نوشته نصب‌شده بر سر در مسجد جامع خرمشهر توسط واحد تبلیغات تیپ ۴۱ ثارالله که بر روی آن عبارت «آزادی خرمشهر را به حضور امام و امت حزب‌الله تبریک می‌گوییم» نوشته شده است.
انتهای پیام/ 113
