به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، مساله پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت که ایران و عراق را ملزم به پذیرش آتش‌بس می‌‌کرد، از مسائل مهم تاریخ جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی‌‌ایران است که بعد از گذشت سه دهه هنوز زوایای آن به روشنی مورد بررسی قرار نگرفته است.
عده‌ای آن را مانند خود جنگ، تحمیل شده قلمداد و عده‌ای نیز آن را دیرهنگام توصیف می‌‌کنند. در آثار نمایشی نیز شاهد نگاه‌های متفاوت و گاه متناقضی هستیم که اصل مساله را در شبهه فرو می‌‌برد.
در کتاب «تصویب قطعنامه 598، زمینه‌های سیاسی و نظامی» تالیف «علیرضا لطف‌الله‌زادگان» به تفصیل به حوادثی که منجر به پذیرش قطعنامه از سوی ایران شد، پرداخته شده است. در آستانه 27 تیر، سالروز پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت، بخش‌های از آن را در ادامه می‌‌خوانید:
زیاده خواهی دیکتاتور
«صدام حسین رئیس جمهور عراق، امروز به مناسبت فرارسیدن سالگرد کودتای 17 ژوئیه (26 تیر) که موجب به قدرت رسیدن حزب بعث عراق شد، مطالبی ایراد کرد. وی در سخنرانی خود ـ بدون اشاره به چگونگی آغاز جنگ و عملیات‌های سال‌های آغازین جنگ ـ به تلاش ایران در عملیات کربلای 5 اشاره کرد و ایران را کشوری تحت‌الحمایه خواند. وی همچنین به موضوع قطعنامه شورای امنیت گفت:
«عراق مدتی است که از خطر گذشته و توانسته است دشمن را در مرزها محاصره کند و از تجاوز نظامی آن جلوگیری نماید.» وی افزود: «هرگونه قطع‌نامه‌ای از سوی هر طرف جهانی و یا شورای امنیت که در برگیرنده کلیه مسائل تسویه امور نباشد و یا اینکه با اصول پنج گانهای که ما در تاریخ 2/8/1986 (11/5/1365) تعیین کرده بودیم و همچنین با آنچه که در قطعنامه 582 شورای امنیت آمده است، تناقض داشته باشد، از سوی عراق قابل قبول نخواهد بود.»
صدام درباره تغییرات ساختار اقتصادی و حکومتی عراق ـ که غربی ها از آن به عنوان راه ناگزیر برای ایجاد فضای باز برای سرمایه گذاران خارجی در این کشور یاد کرده‌اند ـ گفت: «در سال 1977 (56 - 1355)، ما ضرورت ایجاد تغییراتی در بنیه اداری و بخش خصوصی و مختلط را احساس کردیم و سمی‌نارهایی پیرامون تولید تشکیل دادیم و به رغم اینکه این جنگ، سهم زیادی از وقت و تلاش ما را به خود اختصاص داد، ولی ما وظیفه خود نسبت به زندگی را فراموش نکردیم و به سوی زندگی بهتر گام برداشتیم.»
در آخرین جلسه هماهنگی مقدماتی شورای امنیت برای تصویب قطعنامه که با حضور خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل تشکیل گردید، اعلام شد که روز دوشنبه آینده (29/4/1366) ساعت 3 بعدازظهر، درباره قطعنامه جدید شورای امنیت که مربوط به جنگ ایران و عراق است، رأی گیری خواهد شد.
خبرگزاری رویتر در این باره اعلام کرد: «منابع دیپلماتیک آلمان فدرال گفتند: اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره پیش‌نویس یک قطعنامه که در آن، یک آتش‌بس فوری و الزامی بین ایران و عراق درخواست شده است، به توافق رسیدند. این منابع گفتند، انتظار می‌‌رود، پانزده عضو شورای امنیت، در هفته آینده، برای تصویب این قطعنامه که تنظیم آن، هفته ها به طول انجامید، در نیویورک گردهم آیند.
به گفته این منابع، انتظار می‌‌رود چند وزیرخارجه در این اجلاس شرکت کنند و «هانس دیتریش گنشر» وزیرخارجه آلمان فدرال در نظر دارد برنامه خود را تغییر دهد تا در این اجلاس شرکت کند. آلمان فدرال، از اعضای غیردائم شورای امنیت است. آمریکا برای قبولاندن پیشنهاد آتش‌بس به شورای امنیت، از ژانویه گذشته تلاش می‌‌کند تا قبل از حرکت نخستین نفت‌کش کویتی با پرچم آمریکا، این قطعنامه را به تصویب برساند. منابع آلمانی گفتند هنوز روشن نیست در صورت رد آتش‌بس پیشنهادی، که نخستین آتش بس الزامی است، مجازات‌هایی علیه یکی از دو کشور اعمال خواهد شد یا نه.»
خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی، جزئیات این قطعنامه را تشریح کرد: «منابع آگاه گفتند پنج عضو دائمی شورای امنیت، طرح پیش‌نویس قطعنامه خود را با در نظر گرفتن پیشنهادهای ارائه شده از سوی ده عضو دیگر غیردائمی این شورا، اصلاح کردند و متن جدید را طی روز گذشته، در اختیار آنها قرار دادند. تغییرات انجام گرفته در طرح پیش‌نویس قطعنامه اولیه، عمدتاً جنبه ثانوی دارند.
در مقدمه متن جدید، همچنین نگرانی‌های شورای امنیت در مقابل نقض حقوق انسانی بین‌المللی، کاربرد سلاح های شیمیایی و حملات به اهداف غیرنظامی از جمله مراکز شهری، کشتی‌های تجاری و هواپیماهای غیرنظامی، درج گردیده است. در مفاد اجرایی متن مزبور، آتش بس و قطع تمامی‌‌عملیات نظامی اعم از زمینی، دریایی و هوایی نیز خواسته شده که این واژه ها، در متن اولیه درج گردیده است.
نکته دیگری که به متن مزبور افزوده شده این است که از خاویر پرز دکوئیار خواسته شده است تا ناظرانی جهت تأیید، بررسی و نظارت بر آتش بس، به دو کشور متخاصم اعزام کند. در همی‌ن متن، تصریح شده است که به دنبال پایان جنگ، کارشناسان سازمان ملل، دامنه خسارات وارده توسط جنگ را برآورد خواهند کرد.»
انتهای پیام/ 161
